پرش به محتوا

خیام، عمر بن ابراهیم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - '</div> '''' به '</div> '''')
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۶: خط ۱۶:
ع‍م‍ر خ‍ی‍ام‌
ع‍م‍ر خ‍ی‍ام‌


نیشابوری، غیاثالدین عمر
نیشابوری، غیاث‌ الدین عمر
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
خط ۳۸: خط ۳۸:
|- class="articleCode"
|- class="articleCode"
|کد مؤلف  
|کد مؤلف  
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE724AUTHORCODE
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00724AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>
'''غياث‌الدين، ابوالفتح، عمر بن ابراهيم خيام''' (متولد ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ در نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ درنیشابور)، شاعر، فیلسوف، منجم، ریاضیدان دوره سلجوقیان
 
'''غياث‌الدين، ابوالفتح، عمر بن ابراهیم خيام''' (متولد ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ در نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ درنیشابور)، شاعر، فیلسوف، منجم، ریاضیدان دوره سلجوقیان


== ولادت ==
== ولادت ==
خط ۵۰: خط ۵۱:


== تأسیس رصدخانه ==
== تأسیس رصدخانه ==
خيام سپس به اصفهان رفت و مدت 18 سال در آنجا اقامت گزيد و با حمايت ملك‌شاه سلجوقى و وزيرش نظام الملك، به همراه جمعى از دانشمندان و رياضى‌دانان معروف زمانه خود، در رصدخانه‌اى كه به دستور ملك‌شاه تأسيس شده بود، به انجام تحقيقات نجومى پرداخت. حاصل اين تحقيقات، اصلاح تقويم رايج در آن زمان و تنظيم تقويم جلالى (لقب سلطان ملك‌شاه سلجوقى) بود.
خيام سپس به اصفهان رفت و مدت 18 سال در آنجا اقامت گزيد و با حمايت ملك‌شاه سلجوقى و وزيرش نظام‌الملک، به همراه جمعى از دانشمندان و رياضى‌دانان معروف زمانه خود، در رصدخانه‌اى كه به دستور ملك‌شاه تأسيس شده بود، به انجام تحقيقات نجومى پرداخت. حاصل اين تحقيقات، اصلاح تقويم رايج در آن زمان و تنظيم تقويم جلالى (لقب سلطان ملك‌شاه سلجوقى) بود.


در تقويم جلالى، سال شمسى تقريباً برابر با 365 روز و 5 ساعت و 48 دقيقه و 45 ثانيه است. سال، دوازده ماه دارد. 6 ماه نخست هر ماه، 31 روز و 5 ماه بعد هر ماه، 30 روز و ماه آخر، 29 روز است. هر چهارسال، يك سال را كبيسه مى‌خوانند كه ماه آخر آن 30 روز است و آن سال، 366 روز است. در تقويم جلالى هر پنج هزار سال، يك روز اختلاف زمان وجود دارد؛ درصورتى‌كه در تقويم گريگورى هر ده هزار سال، سه روز اشتباه دارد.
در تقويم جلالى، سال شمسى تقريباً برابر با 365 روز و 5 ساعت و 48 دقيقه و 45 ثانيه است. سال، دوازده ماه دارد. 6 ماه نخست هر ماه، 31 روز و 5 ماه بعد هر ماه، 30 روز و ماه آخر، 29 روز است. هر چهارسال، يك سال را كبيسه مى‌خوانند كه ماه آخر آن 30 روز است و آن سال، 366 روز است. در تقويم جلالى هر پنج هزار سال، يك روز اختلاف زمان وجود دارد؛ درصورتى‌كه در تقويم گريگورى هر ده هزار سال، سه روز اشتباه دارد.


بعد از كشته شدن نظام الملك و سپس ملك‌شاه، در ميان فرزندان ملك‌شاه بر سر تصاحب سلطنت اختلاف افتاد.
بعد از كشته شدن نظام‌الملک و سپس ملك‌شاه، در ميان فرزندان ملك‌شاه بر سر تصاحب سلطنت اختلاف افتاد.


به دليل آشوب‌ها و درگيرى‌هاى ناشى از اين امر، مسائل علمى و فرهنگى كه قبلا از اهميت خاصى برخوردار بود، به فراموشى سپرده شد. عدم توجه به امور علمى و دانشمندان و رصدخانه، خيام را بر آن داشت كه اصفهان را به قصد خراسان ترك كند. وى باقى عمر خويش را در شهرهاى مهم خراسان، به‌ويژه نيشابور و مرو كه پايتخت فرمانروايى سنجر (پسر سوم ملك‌شاه) بود، گذراند. در آن زمان، مرو، يكى از مراكز مهم علمى و فرهنگى دنيا به شمار مى‌رفت و دانشمندان زيادى در آن حضور داشتند؛ بيشتر كارهاى علمى خيام، پس از مراجعت از اصفهان، در اين شهر، جامه عمل به خود گرفت.
به دليل آشوب‌ها و درگيرى‌هاى ناشى از اين امر، مسائل علمى و فرهنگى كه قبلا از اهميت خاصى برخوردار بود، به فراموشى سپرده شد. عدم توجه به امور علمى و دانشمندان و رصدخانه، خيام را بر آن داشت كه اصفهان را به قصد خراسان ترك كند. وى باقى عمر خويش را در شهرهاى مهم خراسان، به‌ويژه نيشابور و مرو كه پايتخت فرمانروايى سنجر (پسر سوم ملك‌شاه) بود، گذراند. در آن زمان، مرو، يكى از مراكز مهم علمى و فرهنگى دنيا به شمار مى‌رفت و دانشمندان زيادى در آن حضور داشتند؛ بيشتر كارهاى علمى خيام، پس از مراجعت از اصفهان، در اين شهر، جامه عمل به خود گرفت.
خط ۷۷: خط ۷۸:
#رساله مشكلات ايجاب؛
#رساله مشكلات ايجاب؛
#رساله‌اى در طبیعیات؛
#رساله‌اى در طبیعیات؛
#رساله نظام الملك در بيان حكومت؛
#رساله نظام‌الملک در بيان حكومت؛
#رساله لوازم الاكمنة؛
#رساله لوازم الاكمنة؛
#اشعار عربى؛
#اشعار عربى؛
خط ۸۵: خط ۸۶:


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
انجمن‌هاى علمى - فرهنگى پارسى فروم، صفحه علم و دانش، 10 ارديبهشت 1390.
انجمن‌هاى علمى - فرهنگى پارسى فروم، صفحه علم و دانش، 10 ارديبهشت 1390.




== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}


[[رسائل فلسفی (ضمن کتاب حکمت بو علی سینا)]]  
[[رسائل فلسفی (ضمن کتاب حکمت بو علی سینا)]]  
خط ۹۷: خط ۹۷:
[[متن و ترجمه دو رساله فلسفی]]  
[[متن و ترجمه دو رساله فلسفی]]  


[[رباعيات حکيم عمر خيام]]  
[[رباعیات عمر خیام]]  


[[رباعيات حکيم عمر خيام به 30 زبان]]  
[[سه چهره از خیام (با سیر در احوال و آثار حکیم نیشابور)]]  


[[نوروز نامه: رساله اي در منشاء و تاريخ و آداب جشن نوروز]]  
[[رباعیات حکیم خیام، طربخانه یار احمد رشیدی، رساله سلسلة الترتیب، خطبه تمجید ابن سینا]]
 
[[رباعیات حکیم عمر خیام به 30 زبان]]
 
[[نوروز نامه: رساله‌ای  در منشاء و تاريخ و آداب جشن نوروز]]  


[[رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام]]  
[[رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام]]  
[[رباعيات حکيم خيام: طربخانه يار احمد رشيدی، رساله سلسله الترتيب، خطبه تمجيد ابن سينا]]


[[ديوان خیام]]  
[[ديوان خیام]]  


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:25 اسفند الی 24 فروردین]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:منجمان]]
[[رده:ریاضیدانان]]