۱۴۵٬۰۰۳
ویرایش
عبید زاکانی، عبیدالله: تفاوت میان نسخهها
←وابستهها
جز (جایگزینی متن - 'نزديك' به 'نزدیک ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR02248.jpg|بندانگشتی|عبید زاکانی، | [[پرونده:NUR02248.jpg|بندانگشتی|عبید زاکانی، عبیدالله]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |عبید زاکانی، عبیدالله | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | نظامالدین عبیدالله زاکانی | ||
نجمالدین عبید زاکانی | |||
Ubayd Zakani | |||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" | | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |پایان قرن هفتم و آغاز قرن هشتم | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |قزوین | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |772 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" | | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[کلیات عبید زاکانی]] | ||
[[أخلاق الأشراف (زاکانی)]] | |||
[[رساله | [[رساله دلگشا انضمام رسالههای تعریفات، صد پند و نوادر الامثال]] | ||
|- class="articleCode" | |||
|-class= | |||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE02248AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''خواجه نظامالدين عبيدالله زاكانى''' (متوفای 772ق)، معروف به '''عبيد زاكانى'''، و متخلص به عبید، شاعر، نویسنده، طنزپرداز فارسىزبان قرن هشتم هجرى است. | |||
== ولادت == | |||
طبق قراين موجود در اواخر قرن هفتم يا اوايل قرن هشتم هجرى در يكى از توابع قزوين چشم به جهان گشود. | |||
==خاندان== | ==خاندان== | ||
علت مشهور بودن او به زاكانى نسبت داشتن او به خاندان زاكان است كه اين خاندان تيرهاى از «عرب بنى خفاجه» بودند كه بعد از مهاجرت به ايران به | علت مشهور بودن او به زاكانى نسبت داشتن او به خاندان زاكان است كه اين خاندان تيرهاى از «عرب بنى خفاجه» بودند كه بعد از مهاجرت به ايران به نزدیکى رزن از توابع همدان رفتند و در آن ناحيه ساكن شدند. در اين خاندان دو شعبه از ديگران مشهورتر بودند. شعبهى اول كه به گفته [[مستوفی، حمدالله|حمد الله مستوفى]] (معاصر و همشهرى عبيد) اهل دانشهاى معقول و منقول بودند و شعبهى دوم كه اين مورخ آنها را ارباب الصدور (وزيران و ديوانيان) مىنامد. [[مستوفی، حمدالله|حمد الله مستوفى]]، عبيد را نظامالدين عبيدالله زاكانى ياد مىكند و او را از شعبهى دوم مىداند. بااينهمه، اطلاع دقيقى از مقام صدارت يا وزارت براى عبيد در دست نيست و همين قدر مىدانيم كه در دستگاه پادشاهان فردى محترم بوده است. | ||
==عبيد در نگاه تاريخ== | ==عبيد در نگاه تاريخ== | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۹: | ||
# اينكه او از جمله صدور وزرا بوده، ولى در هيچ منبعى به آن اشاره نشده است. | # اينكه او از جمله صدور وزرا بوده، ولى در هيچ منبعى به آن اشاره نشده است. | ||
# نام شخص شاعر نظامالدين بوده است، در صورتى كه در ابتداى غالب نسخ كليات و در مقدمههايى كه بر آن نوشتهاند وى را نجمالدين عبيد زاكانى ياد كردهاند. | # نام شخص شاعر نظامالدين بوده است، در صورتى كه در ابتداى غالب نسخ كليات و در مقدمههايى كه بر آن نوشتهاند وى را نجمالدين عبيد زاكانى ياد كردهاند. | ||
# نام شخصى شاعر، | # نام شخصى شاعر، عبيدالله و عبيد تخلص شعرى او است. خود او نيز در يكى از غزلهاى خود مىگويد: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''گر كنى با ديگران جور و جفا''|2=''با | {{ب|''گر كنى با ديگران جور و جفا''|2=''با عبيدالله زاكانى مكن''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
عبيد در هنگام تأليف تاريخ گزيده كه قريب چهل سال پيش از مرگ اوست، به اشعار خوب و رسائل بىنظير خود شهرت داشته است. در تذكره دولتشاه سمرقندى چند حكايت راجع به عبيد و مشاعرات او با جهانخاتون شاعره و سلمان ساوجى و ذكر تأليفى از او به نام شاه شيخ ابواسحاق در علم معانى و بيان و غيره هست. | عبيد در هنگام تأليف تاريخ گزيده كه قريب چهل سال پيش از مرگ اوست، به اشعار خوب و رسائل بىنظير خود شهرت داشته است. در تذكره دولتشاه سمرقندى چند حكايت راجع به عبيد و مشاعرات او با جهانخاتون شاعره و سلمان ساوجى و ذكر تأليفى از او به نام شاه شيخ ابواسحاق در علم معانى و بيان و غيره هست. | ||
عبيد در تأليفات خود از چندين تن از پادشاهان و معاصرين خود مانند خواجه علاءالدين محمد، شاه شيخ ابوالحسن اينجو، ركنالدين عبدالملك وزير سلطان اويس و شاه شجاع مظفرى ياد كرده است. وى از نوابغ بزرگان است. مىتوان او را تا يك اندازه شبيه به | عبيد در تأليفات خود از چندين تن از پادشاهان و معاصرين خود مانند خواجه علاءالدين محمد، شاه شيخ ابوالحسن اينجو، ركنالدين عبدالملك وزير سلطان اويس و شاه شجاع مظفرى ياد كرده است. وى از نوابغ بزرگان است. مىتوان او را تا يك اندازه شبيه به نویسنده بزرگ فرانسوى ولتر دانست. | ||
==وفات== | |||
تقىالدين كاشى در تذكره خود، تاريخ وفات عبيد زاكانى را سال 772ق دانسته و صادق اصفهانى در كتاب شاهد صادق آن را ذيل وقايع سال 771 آورده است. قدر مسلم اين كه عبيد تا اواخر سال 768ق هنوز حيات داشته است... و به نحو قطع و يقين وفات او بين سنوات 768 و 769 يا 772 رخ داده است و در دزفول دفن شد. | |||
== آثار == | == آثار == | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۸: | ||
# منظومه سنگتراش. | # منظومه سنگتراش. | ||
==وابستهها== | |||
== وابستهها == | |||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[کلیات عبید زاکانی]] | [[کلیات عبید زاکانی]] | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۵: | ||
[[أخلاق الأشراف (زاکانی)]] | [[أخلاق الأشراف (زاکانی)]] | ||
[[رساله دلگشا | [[رساله دلگشا]] | ||
[[ديوان عبید زاکانی]] | [[ديوان عبید زاکانی]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:شاعران]] | |||