تقريب المعارف في الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم]] (نويسنده)

[[استادي، رضا]] (محقق و معلق)

| سال نشر =مجلد1: 1363ش , 1404ق ,

| تعداد جلد =1

}}  

'''تقريب المعارف في الكلام'''، اثر تقی‎الدین ابوالصلاح حلبی (447- 374ق)، با تحقیق رضا استادی، رساله‎ای است پیرامون برخی از مسائل دینی از جمله توحید، نبوت و امامت.

در مقدمه، زندگی‎نامه مفصلی از نویسنده ذکر گردیده و اطلاعات جامعی پیرامون نام، نسب، زمان ولادت و وفات، شیوخ و اس‎تید، شاگردان و راویان از وی، اولاد و احفاد و آثار وی، ارائه گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص3-30</ref>.

به‎عنوان مثال، در مسئله‎ای، به این نکته اشاره شده است که خدای سبحان باید دارای صفت حیات باشد؛ چون قبلا قدرت و علم وی ثابت شده و این دو صفت، نیاز دارند که موصوفشان دارای صفت حیات باشد...<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>.

در بخش دوم، به مسائل مربوط به موضوع «عدل» پرداخته شده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به تعریف قبیح و حسن پرداخته و سپس به اثبات این امر مبادرت نموده که خداوند، قادر بر قبیح بوده، اما آن را انجام نمی‎دهد. از دیگر مباحث این بخش عبارتند از: متکلم بودن خداوند؛ عدم تعلق قدرت به اعدام؛ قبح تکلیف مالایطاق؛ حقیقت تکلیف؛ شرایط حسن تکلیف؛ لطف؛ صفات مکلف؛ آلام؛ اعراض؛ ارزاق؛ اسعار و...<ref>ر.ک: همان، ص58-95</ref>.

سومین بخش، به مسائل مربوط به نبوت اختصاص یافته است. نویسنده در این بخش، ابتدا به وجوب ریاست در حکمت الهی و وجوب نصب رؤسایی از جانب خداوند و وجوب اعلم بودن پیامبر نسبت به سایر مردم و افضل بودنش اشاره نموده و سپس به طرق اثبات نبوت نبی و صفات لازم برای پیامبر از جمله عصمت، پرداخته است. اعجاز و شروط آن، اثبات نبوت پیامبر اسلام(ص)، دلالت قرآن بر نبوت پیامبر(ص)، وجوه اعجاز قرآن، سایر معجزات پیامبر(ص) به‎غیر از قرآن، از دیگر مطالب مطرح‎شده در این بخش می‎باشد<ref>ر.ک: همان، ص95-115</ref>.

مسائل مربوط به موضوع امامت، در بخش چهارم مطرح گردیده است. نویسنده در این بخش، ابتدا به بیان لزوم عصمت و علم امام و اثبات آن پرداخته و سپس به معجزات ائمه و نص بر امامت ایشان از جمله آیات دال بر امام حضرت علی(ع) مانند آیه '''إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ''' ﴿المائدة: 55﴾، '''يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ...''' ﴿النساء: 59﴾، '''... قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ‎''' ﴿البقرة: 124﴾ و حدیث منزلت و غدیر اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان، ص116-156</ref>.

نویسنده در ادامه، ضمن اشاره به انکار خلفای سه‎گانه توسط حضرت علی(ع)، به بیان وجه برخی از کارهای آن حضرت، از جمله بیعت، اظهار تسلیم، حضور در مجالس، اقتدای در نماز، پذیرفتن عطایا و نکاح با ایشان، پرداخته است. از دیگر مسائل مطرح‎شده در این بخش، عبارتند از: کذب حدیث منسوب به ابن عباس؛ وجه امتناع حضرت علی(ع) از بیعت عباس و ابوسفیان با ایشان؛ وجه دخول آن حضرت در شوری؛ بعضی از مطاعن خلیفه اول و دوم و سوم و ایرادات واردشده بر عدالت آن سه<ref>ر.ک: همان، ص157-167</ref>.

در قسم سوم کتاب، به بیان مباحث متعلق به امامت صاحب‎الزمان(عج) پرداخته شده است. نویسنده در این قسم ابتدا دلایل عقلی و سمعی امامت ایشان را ذکر نموده و سپس، به بیان حکمت غیبت و طول عمر آن حضرت پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص171-215</ref>.

تروک نیز بر چهار قسم می‎باشند: مآکل (خوردن مردار، خون، گوشت خوک و غذاهای حرام)، مشارب (شرب خمر و فقاع)، مدرکات (اغانی و ملاهی) و مناکح (زنا و لواط و...)<ref>ر.ک: همان، ص216-221</ref>.

فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، به‎همراه فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‎ها علاوه بر ذکر منابع، به اختلاف نسخ اشاره شده است.

==پانویس ==

<references />

== وابسته‌ها ==

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:سال97-1خرداد الی31]]