۹٬۴۵۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' های' به 'های') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR00398J1.jpg | | تصویر =NUR00398J1.jpg | ||
| عنوان =المراسم | | عنوان =المراسم في الفقه الإمامي | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز]] (نویسنده) | ||
[[بستانی، محمود]] (محقق) | [[بستانی، محمود]] (محقق) | ||
خط ۱۷: | خط ۱۶: | ||
| سال نشر = 1404 ق | | سال نشر = 1404 ق | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00398AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00398 | |||
| کتابخوان همراه نور =00398 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المراسم في الفقه الإمامي''' تألیف [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|ابويعلى سلار (سالار) بن عبدالعزيز ديلمى طبرستانى]] (م 448 ق) يكى از معروفترين كتابهاى فقهى قدماء مىباشد، اين كتاب شبيه رسالههاى عمليه متداول در زمان ما تأليف شده است. هيچ كدام از كتابهاى فقهى مشهور در زمان مؤلف همچون «[[المقنع]]» و «الهداية» [[شيخ صدوق]] (م 381 ق) و «[[الانتصار]]» و «[[جمل العلم و العمل]]» [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (قده) از نظر نظم در تقسيمبندى مباحث و مسائل كتاب قابل مقايسه با اين كتاب نيستند. | |||
'''المراسم في الفقه الإمامي''' تألیف [[ | |||
نظم در دستهبندى مباحث كتاب در عين متن روان و دقت بىنظير در مباحث فقهى اين كتاب را از ساير كتب فقهى ممتاز نموده است. | نظم در دستهبندى مباحث كتاب در عين متن روان و دقت بىنظير در مباحث فقهى اين كتاب را از ساير كتب فقهى ممتاز نموده است. | ||
خط ۳۴: | خط ۳۱: | ||
تقسيم مباحث كتاب به عبادات و عقود و سپس تقسيم عقود به معاملات و احكام و به تعبير ديگر تقسيمبندى مباحث فقهى به سه قسمت عبادات، معاملات و احكام از زمان تأليف اين كتاب متداول شده است. | تقسيم مباحث كتاب به عبادات و عقود و سپس تقسيم عقود به معاملات و احكام و به تعبير ديگر تقسيمبندى مباحث فقهى به سه قسمت عبادات، معاملات و احكام از زمان تأليف اين كتاب متداول شده است. | ||
اگر چه مؤلف از اخص خواص [[علمالهدی، علی بن حسین| | اگر چه مؤلف از اخص خواص [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (قده) بوده و گاهى به نيابت از وى در بغداد تدريس مىكرده است، با اين حال سبک طرح مباحث كتاب برخلاف [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] بر اساس اجماع و آيات قرآن نيست بلكه مؤلف به روايات و خبر واحد عنايت خاصى داشته و در جاى جاى كتاب از آنها استفاده كرده است. | ||
همانطور كه مؤلف در خطبۀ كتاب و همينطور خاتمۀ كتاب ذكر نموده است اين كتاب براى تدريس در حوزههاى علميه تأليف شده است. | همانطور كه مؤلف در خطبۀ كتاب و همينطور خاتمۀ كتاب ذكر نموده است اين كتاب براى تدريس در حوزههاى علميه تأليف شده است. | ||
خط ۴۲: | خط ۳۹: | ||
و در خاتمۀ كتاب: فقد أتينا في هذا الكتاب على كتب الفقه مع الاختصار جنبنا الاطالة و الاكثار و جعلناه تذكرة للعالمين و اماما للدارسين. | و در خاتمۀ كتاب: فقد أتينا في هذا الكتاب على كتب الفقه مع الاختصار جنبنا الاطالة و الاكثار و جعلناه تذكرة للعالمين و اماما للدارسين. | ||
مؤلف در اين كتاب برخلاف | مؤلف در اين كتاب برخلاف كتابهایى نظير [[الانتصار]] و ال[[مسائل الناصريات]] و نظاير آن توجهى به نظريات علماى مذاهب اسلامى نداشته بلكه با تمام توان نظريات شيعه را بصورت مدون و منضبط و به زيباترين وجه جمعآورى نموده است. | ||
اين كتاب بيشتر به | اين كتاب بيشتر به سبک [[جمل العلم و العمل]] [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] تأليف شده كه به اصطلاح فقه مختصر بوده و به رسالههاى عمليه متداول شبيه است. | ||
==تأليف و انتشار== | ==تأليف و انتشار== | ||
از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست اما با توجه به اين كه در بحث غسل ميت از [[شيخ مفيد]] با عبارت رضىاللّهعنه ذكر شده است بايد پس از 413ق نوشته شده باشد. اين كتاب | از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست اما با توجه به اين كه در بحث غسل ميت از [[شيخ مفيد]] با عبارت رضىاللّهعنه ذكر شده است بايد پس از 413ق نوشته شده باشد. اين كتاب اولین بار در سال 1276 در ضمن مجموعۀ جوامع الفقهيه چاپ شده است. | ||
چاپ اول كتاب موجود در سال 1400ق در نجف اشرف بوسيلۀ منشورات حرمين پاساژ قدس در سال 1404 تجديد چاپ شده است. محقق و مصحح كتاب دكتر محمود بستانى عضو هيئت رئيسۀ تدريسى دانشگاه نجف اشرف بوده است. | چاپ اول كتاب موجود در سال 1400ق در نجف اشرف بوسيلۀ منشورات حرمين پاساژ قدس در سال 1404 تجديد چاپ شده است. محقق و مصحح كتاب دكتر محمود بستانى عضو هيئت رئيسۀ تدريسى دانشگاه نجف اشرف بوده است. | ||
خط ۶۹: | خط ۶۶: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخهاى كه به خط | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخهاى كه به خط سيد حسين بن محمدحسین طوسى (م 702 ق) و نسخۀ شيخ [[سماوی، محمد|محمد سماوى]] و نسخۀ [[روضاتی، محمدعلی|سيد محمد على روضاتى]] در قرن 12 در اصفهان اشاره نموده است. | ||
در مقدمۀ ناشر از كتاب موجود از نسخهاى كه كتاب از روى آن چاپ شده است مطلبى بيان نشده است. | در مقدمۀ ناشر از كتاب موجود از نسخهاى كه كتاب از روى آن چاپ شده است مطلبى بيان نشده است. | ||
خط ۸۶: | خط ۸۳: | ||
# العلائم في شرح المراسم، تأليف | # العلائم في شرح المراسم، تأليف سيد محمد على بن صدرالدين موسوى عاملى (م 1274 ق)، معروف به آقا مجتهد.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]308/15، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] ج 6/10</ref> | ||
# شرح جماعتى بر كتاب مراسم، كه در كتاب ذكرى در بحث تسليم به آن اشاره شده است و بعضى از مطالب آن ذكر شده است.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] 171/7</ref> | # شرح جماعتى بر كتاب مراسم، كه در كتاب ذكرى در بحث تسليم به آن اشاره شده است و بعضى از مطالب آن ذكر شده است.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] 171/7</ref> | ||
البته كتاب مراسم با همۀ اختصارش بوسيلۀ محقق اول (قده) يا [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق)، خلاصه شده است كه در [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] به آن اشاره شده است: أقول قد اختصر المحقق (قده) بالتماس بعض أصحابه كتاب مراسمه المعروف بالرسالة مع اختصار أصل الرسالة في نفسها و هذا الاختصار موجود عند الفاضل | البته كتاب مراسم با همۀ اختصارش بوسيلۀ محقق اول (قده) يا [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق)، خلاصه شده است كه در [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] به آن اشاره شده است: أقول قد اختصر المحقق (قده) بالتماس بعض أصحابه كتاب مراسمه المعروف بالرسالة مع اختصار أصل الرسالة في نفسها و هذا الاختصار موجود عند الفاضل الهندی باصبهان.<ref>[[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] ج 443/2</ref> | ||
==فهرست مطالب== | ==فهرست مطالب== | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۶: | ||
از ويژگىهاى مهم كتاب اختصار و ايجاز و دورى از طرح مباحث فقهى بصورت مستدل و مفصل است. | از ويژگىهاى مهم كتاب اختصار و ايجاز و دورى از طرح مباحث فقهى بصورت مستدل و مفصل است. | ||
اين كتاب مجموعهاى از فتاواى فقهى مؤلف است كه در آن از طرح نظريات و اختلافات بين مذاهب اسلامى خوددارى شده است اگر چه مؤلف در ساير كتابهاى فقهى مفصلش به طرح تفصيلى مباحث فقهى پرداخته است همچنان كه در بحث نمازهاى مستحبى در ماه | اين كتاب مجموعهاى از فتاواى فقهى مؤلف است كه در آن از طرح نظريات و اختلافات بين مذاهب اسلامى خوددارى شده است اگر چه مؤلف در ساير كتابهاى فقهى مفصلش به طرح تفصيلى مباحث فقهى پرداخته است همچنان كه در بحث نمازهاى مستحبى در ماه مبارک رمضان به آن اشاره نموده است اما در اين كتاب مبناى وى بر نگارش مختصر اين مباحث مىباشد. | ||
از ديگر ويژگىهاى كتاب تقسيمبندى بىنظير مباحث مختلف كتاب است كه در كمتر كتاب فقهى قدماء ديده مىشود. | از ديگر ويژگىهاى كتاب تقسيمبندى بىنظير مباحث مختلف كتاب است كه در كمتر كتاب فقهى قدماء ديده مىشود. | ||
به عنوان نمونه در تقسيم | به عنوان نمونه در تقسيم بندىهایى نظير كشيدن آب از چاه، نصابهاى متفاوت در زكاة، اقسام مرگ، [[كتاب المكاسب|مكاسب]] محرمه و اقسام نماز، مؤلف به دقت و بسيار مرتب و منظم اقسام آنان را بيان نموده است.<ref>صفحات 35، 128، 129، 76، 77، 78، 170 المراسم</ref> | ||
از ديگر ويژگىهاى كتاب توجه مؤلف به نظريات و اقوال ساير فقهاء است كه با عبارت «أصحابنا» آنها را نام برده است.<ref>صفحات 34، 133، 153 المراسم</ref> | از ديگر ويژگىهاى كتاب توجه مؤلف به نظريات و اقوال ساير فقهاء است كه با عبارت «أصحابنا» آنها را نام برده است.<ref>صفحات 34، 133، 153 المراسم</ref> | ||
وى بر خلاف استادش [[علمالهدی، علی بن حسین| | وى بر خلاف استادش [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (قده) صرفا به اجماعات استناد نجسته است بلكه به روايت و خبر واحد و اقوال اصحاب نيز توجه نموده و از آنان استفاده نموده است. | ||
از ويژگىهاى ديگر اين كه مؤلف در بيان روايات آنان را به صورت مبهم بيان نموده تا جايى كه خواننده در بدست آوردن منابع آن دچار مشكل و سردرگمى مىشود. | از ويژگىهاى ديگر اين كه مؤلف در بيان روايات آنان را به صورت مبهم بيان نموده تا جايى كه خواننده در بدست آوردن منابع آن دچار مشكل و سردرگمى مىشود. | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۳۵: | ||
كتاب مراسم پر از ابتكارات و نظريات جديد مؤلف است كه به مهمترين آنان اشاره مىشود. | كتاب مراسم پر از ابتكارات و نظريات جديد مؤلف است كه به مهمترين آنان اشاره مىشود. | ||
# | #اولین فردى كه نظريۀ حرمت اقامۀ نماز جمعه در زمان غيبت را مطرح نمود مؤلف مىباشد. در [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] اين گونه آمده است: هو أول من اخترع القول بحرمة إقامة الجمعة في زمان الغيبة.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] 171/7، [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] 370/2</ref> | ||
#وى وقت نماز مغرب را غروب خورشيد مىداند اما وقت نماز عشاء را ناپديد شدن شفق قرمز مىداند و همينطور وقت نماز مغرب را تا جايى كه سه ركعت به پنهان شدن شفق قرمز، باقى مانده است ذكر نموده است.<ref>ص 62 المراسم</ref> | #وى وقت نماز مغرب را غروب خورشيد مىداند اما وقت نماز عشاء را ناپديد شدن شفق قرمز مىداند و همينطور وقت نماز مغرب را تا جايى كه سه ركعت به پنهان شدن شفق قرمز، باقى مانده است ذكر نموده است.<ref>ص 62 المراسم</ref> | ||
#از ديگر نظريات وى اين كه حد ترخص در حكم مسافر بودن را فقط نشنيدن اذان ذكر نموده است و ديده نشدن ديوارهاى شهر را شرط نمىداند.<ref>ص 75 المراسم</ref> | #از ديگر نظريات وى اين كه حد ترخص در حكم مسافر بودن را فقط نشنيدن اذان ذكر نموده است و ديده نشدن ديوارهاى شهر را شرط نمىداند.<ref>ص 75 المراسم</ref> | ||
خط ۱۵۱: | خط ۱۴۸: | ||
الذريعة: المراسم العلوية في الفقه و الأحكام النبوية، اسمه الأحكام النبوية و المراسم العلوية و اشتهر بالمراسم.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]298/2</ref> | الذريعة: المراسم العلوية في الفقه و الأحكام النبوية، اسمه الأحكام النبوية و المراسم العلوية و اشتهر بالمراسم.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]298/2</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
- [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]298/2 | - [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]298/2 | ||
خط ۱۷۶: | خط ۱۷۱: | ||
- معجم مؤلفي الشيعة 181 | - معجم مؤلفي الشيعة 181 | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۱۸۴: | خط ۱۷۷: | ||
[[رده: فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||