مستدركات أعيان الشيعة: تفاوت میان نسخه‌ها

از جمله مواردى كه باعث اهميت اثر حاضر مى‌شود، آن است كه نويسنده براى فراهم آوردن اين اطلاعات، زحمات فراوانى را متحمل گرديده و مجبور شده است به بسيارى از كشورهاى عربى و اسلامى سفر كند<ref>ر.ك: همان</ref>

مؤلف نحوه شكل‌گيرى اين كتاب را چنين بيان نموده است: «از آنجا كه روش پدرم آن بود كه شرح حال زندگان را نياورد، من نام افرادى را كه پس از او درگذشته بودند، فراهم آورده، سرگذشت آنان را در «أعيان الشيعة» نگاشتم و در پاورقى‌ها اشاره كردم كه اين شرح‌حال‌ها از جمله مستدركات اينجانب است. اما نتوانستم نام همه افرادى را كه بايد شرح حالشان ذكر مى‌شد، گرد آورم. مدتى بعد همه را جمع‌آورى نمودم و علاوه بر آن به اطلاعاتى جديد در مورد افرادى كه قبلا ياد شده بودند، دست يافتم و نيز متوجه شدم كه بعضى اسامى از نظر مؤلف «أعيان» پوشيده مانده است. اينها همه بر روى هم، مطالب فراوانى را تشكيل مى‌داد كه لازم بود به اصل كتاب «أعيان الشيعة» افزوده شود؛ لذا آن مطالب را در جلدى مستقل با نام «مستدركات أعيان الشيعة» تدوين نمودم»<ref>ر.ك: همان</ref>

جلد نخست، نسبت به مجلدات بعدى، داراى تعداد صفحات كمترى است. نويسنده در اين‌باره مى‌آورد: «حجم جلد اول از ساير جلدها كمتر است؛ زيرا بيش از اين برايم مقدور نبود، اما از آن پس تصميم گرفتم كه بر يك نظم و ترتيب پيش رفته، حجم باقى جلدها را در يك حد و اندازه نگاه دارم»<ref>ر.ك: عباسى، مهرداد، 1381، ص48</ref>

در اين جلد، شرح حال برخى از رجال سياسى انقلاب اسلامى ايران نظير عبدالحسين دستغيب، محمد بهشتى، محمدجواد باهنر، محمود طالقانى، [[مطهری، مرتضی|مرتضى مطهرى]] و نواب صفوى و همچنين بزرگان فرهنگ و ادب كشورمان نظير [[نفیسی، سعید|سعيد نفيسى]]، [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]]، على‌اكبر دهخدا و محمدتقى بهار به چشم مى‌خورد كه مسلما سفر او به ايران قبل از تأليف اين جلد، در ذكر شرح حال اين افراد، بى‌تأثير نبوده است<ref>ر.ك: همان</ref>

كتاب، فاقد فهرست بوده و در پاورقى‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ك: پاورقى، ج1، ص185</ref>و ذكر منابع<ref>ر.ك: همان، ص130</ref>، به توضيح و تشريح برخى كلمات و مطالب متن، پرداخته شده است<ref>ر.ك: همان، ص165</ref>