۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '....<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' ص ' به ' ص') |
||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
كتاب، به زبان عربى و در سال 1430ق، نوشته شده است. | كتاب، به زبان عربى و در سال 1430ق، نوشته شده است. | ||
باب غير منصرف، از جمله مباحث نحوى است كه علماى قديم علم نحو، از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] گرفته تا [[سيوطى]] و پس از آن، اهتمام ويژهاى براى آن قائل بوده و در اصطلاحات آن، اتفاقات فراوان و اختلافات اندكى وجود دارد و كتاب حاضر نيز در راستاى همين هدف و تلاش، نگارش يافته است.<ref>مقدمه نويسنده، | باب غير منصرف، از جمله مباحث نحوى است كه علماى قديم علم نحو، از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] گرفته تا [[سيوطى]] و پس از آن، اهتمام ويژهاى براى آن قائل بوده و در اصطلاحات آن، اتفاقات فراوان و اختلافات اندكى وجود دارد و كتاب حاضر نيز در راستاى همين هدف و تلاش، نگارش يافته است.<ref>مقدمه نويسنده، ص5</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در يك تمهيد و چهار باب و هر باب در چندين فصل، تنظيم شده است. | كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در يك تمهيد و چهار باب و هر باب در چندين فصل، تنظيم شده است. | ||
از جمله ديگر اهداف نويسنده براى نگارش اين اثر (غير از آنچه در معرفى اجمالى ذكر گرديد) توجه و بررسى نصوص موثق لغت عربى نزد نحات بوده و لذا اساس كتاب بر رجوع به آراء نحات پيرامون مسئله غير منصرف و پس از آن، توجه به كتب تفسير و قرائات، براى وقوف به آراء مفسرين و قراء، نسبت به آياتى كه در آنها، اسماء غير منصرف به كار رفته و سپس، رجوع به متون معتبرى همچون شعر شعراى جاهليت، صدر اسلام و عصر اموى و بحث و بررسى آنها، قرار گرفته است.<ref>مقدمه نويسنده، | از جمله ديگر اهداف نويسنده براى نگارش اين اثر (غير از آنچه در معرفى اجمالى ذكر گرديد) توجه و بررسى نصوص موثق لغت عربى نزد نحات بوده و لذا اساس كتاب بر رجوع به آراء نحات پيرامون مسئله غير منصرف و پس از آن، توجه به كتب تفسير و قرائات، براى وقوف به آراء مفسرين و قراء، نسبت به آياتى كه در آنها، اسماء غير منصرف به كار رفته و سپس، رجوع به متون معتبرى همچون شعر شعراى جاهليت، صدر اسلام و عصر اموى و بحث و بررسى آنها، قرار گرفته است.<ref>مقدمه نويسنده، ص5</ref> | ||
نويسنده در تدوين اين اثر، از منابع ارزشمندى بهره برده است و از جمله مصادر شعرى كه براى اخذ شواهد شعرى مورد استفاده قرار گرفته، عبارتند از: «جمهرة أشعار العرب»، «المفضليات»، «الأصمعيات»، «شرح أشعار الهذليين»، «شرح القصائد السبع الطوال»، به اضافه ديوان امرؤ القيس، عنتره، طرفة بن العبد، نابغه ذبيانى و زهير بن أبىسلمى.<ref>همان</ref> | نويسنده در تدوين اين اثر، از منابع ارزشمندى بهره برده است و از جمله مصادر شعرى كه براى اخذ شواهد شعرى مورد استفاده قرار گرفته، عبارتند از: «جمهرة أشعار العرب»، «المفضليات»، «الأصمعيات»، «شرح أشعار الهذليين»، «شرح القصائد السبع الطوال»، به اضافه ديوان امرؤ القيس، عنتره، طرفة بن العبد، نابغه ذبيانى و زهير بن أبىسلمى.<ref>همان</ref> | ||
نويسنده در هر فصل، ابتدا آراء نحات و سپس واقع لغوى را ذكر نموده است.<ref>همان، | نويسنده در هر فصل، ابتدا آراء نحات و سپس واقع لغوى را ذكر نموده است.<ref>همان، ص7</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه نويسنده، ابتدا به انگيزههاى نويسنده از تدوين كتاب و سپس به موضوعات بحثشده در هر باب، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه نويسنده، | در مقدمه نويسنده، ابتدا به انگيزههاى نويسنده از تدوين كتاب و سپس به موضوعات بحثشده در هر باب، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه نويسنده، ص5</ref> | ||
تمهيد، به ذكر اصطلاحات واردشده در موضوع كتاب، از جمله «ما ينصرف و ما لا ينصرف»، «المتمكن و غير المتمكن»، «المتمكن و الأمكن» و «المتمكن غير الأمكن» اختصاص يافته است. اين بحث، با ذكر آراء گذشتگان در اين باره، آغاز گرديده است.<ref>همان، | تمهيد، به ذكر اصطلاحات واردشده در موضوع كتاب، از جمله «ما ينصرف و ما لا ينصرف»، «المتمكن و غير المتمكن»، «المتمكن و الأمكن» و «المتمكن غير الأمكن» اختصاص يافته است. اين بحث، با ذكر آراء گذشتگان در اين باره، آغاز گرديده است.<ref>همان، ص6</ref> | ||
باب اول كه در شش فصل تنظيم شده است، پيرامون اعلام غير منصرف مىباشد: | باب اول كه در شش فصل تنظيم شده است، پيرامون اعلام غير منصرف مىباشد: | ||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
باب سوم، داراى دو فصل زير مىباشد: فصل اول، اسماء ممدوده؛ فصل دوم، اسماء مقصوره.<ref>همان</ref> | باب سوم، داراى دو فصل زير مىباشد: فصل اول، اسماء ممدوده؛ فصل دوم، اسماء مقصوره.<ref>همان</ref> | ||
باب آخر نيز به اسماء منتهى الجموع اختصاص يافته است. منتهى الجموع يا جمع الجمع، جمعى است كه پس از الف جمع آن، دو حرف يا سه حرف كه حرف وسط، ياء ساكن مىباشد، آمده باشد، مانند: «مساجد، معابد، تجارب، عصافير، مفاتيح و مناديل».<ref>همان، | باب آخر نيز به اسماء منتهى الجموع اختصاص يافته است. منتهى الجموع يا جمع الجمع، جمعى است كه پس از الف جمع آن، دو حرف يا سه حرف كه حرف وسط، ياء ساكن مىباشد، آمده باشد، مانند: «مساجد، معابد، تجارب، عصافير، مفاتيح و مناديل».<ref>همان، ص591</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش