۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرزاق كاشانى' به 'عبدالرزاق كاشانى ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
</div> | </div> | ||
''' | |||
المبدأ و المعاد''' يا مرادف فارسى آن «آغاز و انجام»، نام چند كتابى است كه در آنها در زمينۀ خدا و معاد بحث شده، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] از حكماء و [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرزاق كاشانى]] و صائنالدين على تركه از عرفاء از جمله كسانيند كه تحت عنوان مزبور كتاب نوشتهاند و در اينجا [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]] نيز همين نام را بر كتاب حاضر نهاده است. | |||
البته در عبارتهاى خود اين كتاب جملهاى كه تصريح كند به اين كه خود مؤلف اين نام را بر روى كتاب نهاده باشد نيست؛ اما مؤلف در برخى كتابهاى ديگرش از جمله در كتاب عرشيه ص 274 با همين عنوان از اين كتاب ياد مىكند. | البته در عبارتهاى خود اين كتاب جملهاى كه تصريح كند به اين كه خود مؤلف اين نام را بر روى كتاب نهاده باشد نيست؛ اما مؤلف در برخى كتابهاى ديگرش از جمله در كتاب عرشيه ص 274 با همين عنوان از اين كتاب ياد مىكند. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۶: | ||
بنابر عبارت فوق در موقع تأليف اين كتاب، مؤلف 40 ساله بوده است و چون تاريخ تولد او سال 979ق بوده است، بايد نتيجه گرفت تاريخ اشتغال مؤلف به كتاب «مبدأ و معاد» سال 1019ق بوده و چون كتاب هنگام نوشتن عبارت فوق تقريبا به نصف رسيده بوده، پس مىتوان تاريخ اتمام كتاب را به صورت تقريبى سال 1020ق حدس زد. | بنابر عبارت فوق در موقع تأليف اين كتاب، مؤلف 40 ساله بوده است و چون تاريخ تولد او سال 979ق بوده است، بايد نتيجه گرفت تاريخ اشتغال مؤلف به كتاب «مبدأ و معاد» سال 1019ق بوده و چون كتاب هنگام نوشتن عبارت فوق تقريبا به نصف رسيده بوده، پس مىتوان تاريخ اتمام كتاب را به صورت تقريبى سال 1020ق حدس زد. | ||
==ساختار | ==ساختار== | ||
خط ۶۹: | خط ۶۶: | ||
هر يك از مقالات دو فن نيز شامل فصولى است و بعضى فصول شامل عناوينى خاص. | هر يك از مقالات دو فن نيز شامل فصولى است و بعضى فصول شامل عناوينى خاص. | ||
==گزارش محتوا== | |||
فن اول: در الهيات. | فن اول: در الهيات. | ||
خط ۷۴: | خط ۷۳: | ||
مقالۀ اول: در مبدأ وجود، اجمال مطالب فصول اين مقاله عبارتند از: | مقالۀ اول: در مبدأ وجود، اجمال مطالب فصول اين مقاله عبارتند از: | ||
ا | |||
# شاره به عدهاى از مباحث علم كلى مثل اصالت و بساطت وجود. | |||
# تقسيم وجود به واجب و ممكن. | |||
# اثبات واجب. | |||
# حقيقت واجب، پوچى ممكنات. | |||
# مجهوليت كنه واجب. | |||
# بساطت واجب. | |||
# نفى نوعيت و سائر مفاهيم ماهوى از واجب. | |||
# اثبات توحيد ذاتى. | |||
# اثبات توحيد در ربوبيت. | |||
مقالۀ دوم: در صفات واجب، اجمال مطالب فصول اين مقاله عبارتند از: | مقالۀ دوم: در صفات واجب، اجمال مطالب فصول اين مقاله عبارتند از: | ||
# عينيت صفات واجب با ذاتش. | |||
# علم واجب. | |||
# مراتب علم واجب. | |||
# قدرت واجب. | |||
# ارادۀ واجب. | |||
# حيات واجب. | |||
# سمع و بصر واجب. | |||
# تكلم واجب. | |||
# حكمت، جود و غناى واجب. | |||
# ابتهاج واجب. | |||
مقالۀ سوم: در افعال واجب، شامل يك مقدمه در تقسيمات وجودات جوهرى، اجمال مطالب فصول اين مقاله عبارتند از: | مقالۀ سوم: در افعال واجب، شامل يك مقدمه در تقسيمات وجودات جوهرى، اجمال مطالب فصول اين مقاله عبارتند از: | ||
# اجسام عنصرى. | |||
# جهت. | |||
# محدّد جهت. | |||
# سبب حركت، ربط حادث بقديم. | |||
# حركت ارادى افلاك. | |||
# انسان كبير بودن آسمان. | |||
# محرك آسمان. | |||
# كثرت عقول. | |||
# كيفيت تحريك عقول نسبت به افلاك. | |||
# كيفيت صدور اشياء از واجب. | |||
# تكوّن عناصر از عقل اخير. | |||
# عنايت و تدبير. | |||
# تدبير كائنات ارضى. | |||
# تسلط شيطان بر انسان. | |||
# احسنيّت نظام عالم. | |||
# عنايت واجب در خلق قواى مدركه و محركه و ملائكه. | |||
# عنايت واجب در ابقاء نوع بتوارد امثال. | |||
# عنايت واجب در خلق زمين. | |||
# بدايع واجب در افلاك و كواكب. | |||
فن دوم: در معاد | فن دوم: در معاد | ||
خط ۱۵۸: | خط ۱۲۳: | ||
مقالۀ اول: در تكوّن امور حاصله از عناصر، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | مقالۀ اول: در تكوّن امور حاصله از عناصر، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | ||
# مزاج. | |||
# تكوّن حيوان. | |||
# قواى حيوانى. | |||
# قواى ادراكى. | |||
# مدرك صور جزئيه. | |||
# مدرك معانى جزئيه. | |||
# قوۀ متصرفه. | |||
# تكون انسان و قواى نفس او. | |||
# خواص انسان. | |||
# مراتب قوۀ نظرى. | |||
# عقل هيولايى. | |||
# مراتب قوۀ عمليه و بيان سفر إلى اللّه. | |||
# تجرد قوۀ عاقله. | |||
# استقلال نفس از بدن در بقاء. | |||
# اقناعياتى براى تجرد نفس. | |||
# حدوث نفس بحدوث بدن. | |||
# بقاى نفس بعد از مرگ. | |||
# بطلان تناسخ. | |||
# حصول عقل فعال در نفوس. | |||
# احوال عنقاء. | |||
# سعادت و شقاوت نفس. | |||
# سبب خلوّ نفس از معقولات. | |||
# سعادت و شقاوت حسّى در آخرت. | |||
مقالۀ دوم: در معاد جسمانى، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | مقالۀ دوم: در معاد جسمانى، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | ||
# در تفصيل اقوال در معاد. | |||
# بيان هفت اصل براى اثبات معاد جسمانى. | |||
مقالۀ سوم: در معاد با اسلوب عرفانى، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | مقالۀ سوم: در معاد با اسلوب عرفانى، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | ||
# ملخص قول در مبدأ و معاد و قوس نزول و صعود. | |||
# مكان جنت و نار از ديدگاه احاديث. | |||
# حقانيت موت و بعث. | |||
# حقانيت حساب و ميزان. | |||
# حقانيت جنت و نار. | |||
مقالۀ چهارم: در زمينۀ علم به مغيبات و حكمت عملى، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | مقالۀ چهارم: در زمينۀ علم به مغيبات و حكمت عملى، اجمال مطالب فصول آن عبارتند از: | ||
# رؤياى صادقه. | |||
# أضغات الأحلام. | |||
# علم به مغيبات در بيدارى. | |||
# اصول معجزات و كرامات. | |||
# فرق الهام و تعلم. | |||
# اثبات نبوت عامه. | |||
# سياسات و مدينۀ فاضله. | |||
# صفات لائق به رئيس مدينۀ فاضله. | |||
# حكمت شريعت و تكاليف. | |||
# منافع اعمال مقربه. | |||
# غرض شرايع، سلوك إلى اللّه است. | |||
بر مبناى نظريۀ اتحاد عالم و معلوم اصولا ادراك حقيقى حقائق عوالم بالا براى انسان ممكن نيست، جز از طريق ارتقاء وجود نفس به مرتبۀ وجود معلوم، روى اين حساب نفس انسان تا به عالم حسّ و مظاهر آن تعلق خاطر دارد، از ادراك حقيقى عوالم بالا محروم است و فهم و ادراك او نسبت به حقايق اين عوالم؛ همانند فهم و ادراك كور مادر زاد است، نسبت به مشهودات عالم محسوسات. | بر مبناى نظريۀ اتحاد عالم و معلوم اصولا ادراك حقيقى حقائق عوالم بالا براى انسان ممكن نيست، جز از طريق ارتقاء وجود نفس به مرتبۀ وجود معلوم، روى اين حساب نفس انسان تا به عالم حسّ و مظاهر آن تعلق خاطر دارد، از ادراك حقيقى عوالم بالا محروم است و فهم و ادراك او نسبت به حقايق اين عوالم؛ همانند فهم و ادراك كور مادر زاد است، نسبت به مشهودات عالم محسوسات. | ||
خط ۳۰۰: | خط ۲۲۸: | ||
همچنين هشت كتاب زير بعضى در ادامۀ متن كتاب و بعضى در حاشيه به اصل كتاب ضميمه گرديده است و آنها عبارتند از: | همچنين هشت كتاب زير بعضى در ادامۀ متن كتاب و بعضى در حاشيه به اصل كتاب ضميمه گرديده است و آنها عبارتند از: | ||
#الرسالة القدسية في أسرار النقطة الحسية. | |||
#:تأليف سيد على همدانى متوفاى سال 786ق. | |||
تأليف سيد على همدانى متوفاى سال 786ق. | #رسالة في الحشر. | ||
#:تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | |||
#رسالة في المظاهر الإلهية في أسرار العلوم الكمالية. | |||
#:تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | |||
تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | #رسالهاى براى ملا شمسالدين محمد گيلانى | ||
#:تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | |||
#رسالهاى در جواب سؤالهاى خواجه نصير از شمسالدين خسروشاهى. | |||
#:تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | |||
تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | #رسالهاى در تهذيب اخلاق. | ||
#:تأليف [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]]. | |||
#كتاب ترتيب السعادات. | |||
#:تأليف [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]]. | |||
تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | #كتاب التحصين في صفات العارفين. | ||
#:تأليف [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلى]]. | |||
تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين]]. | |||
تأليف [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]]. | |||
تأليف [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]]. | |||
تأليف [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلى]]. | |||
چاپ دوم، چاپ حروف چينى است، اين چاپ توسط انجمن فلسفۀ ايران با مقدمۀ آقاى سيد حسين نصر به زبان فارسى و انگليسى و نيز مقدمۀ تفصيلى استاد [[آشتیانی، جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]] در سال 1354ش انجام شده است. | چاپ دوم، چاپ حروف چينى است، اين چاپ توسط انجمن فلسفۀ ايران با مقدمۀ آقاى سيد حسين نصر به زبان فارسى و انگليسى و نيز مقدمۀ تفصيلى استاد [[آشتیانی، جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]] در سال 1354ش انجام شده است. |
ویرایش