۱۴۶٬۸۵۳
ویرایش
المعجم المفصل في الإعراب: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'المعجم (ابهام زدایی)' به 'المعجم (ابهامزدایی)'
جز (Hbaghizadeh@noornet.net صفحهٔ الـمعجم المفصل في الإعراب را بدون برجایگذاشتن تغییرمسیر به المعجم المفصل في الإعراب منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'المعجم (ابهام زدایی)' به 'المعجم (ابهامزدایی)') |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR15407J1.jpg | |||
| عنوان =المعجم المفصل في الإعراب | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[یعقوب، امیل]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[خطیب، | [[خطیب، طاهر یوسف]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 82/8 /خ6م6 | ||
| موضوع = | |||
قرآن - اعراب | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
|موضوع | | سال نشر = 1428 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15407AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =4 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15407 | |||
| کتابخوان همراه نور =15407 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|المعجم (ابهامزدایی)}} | |||
'''المعجم المفصل فی الإعراب''' دائرةالمعارف قواعد و زبان عربى مىباشد که به قلمى شیوا و بیانى رسا، توسط [[خطیب، طاهر یوسف|طاهر یوسف الخطیب]] به رشته تحریر درآمده و تصحیح و ویرایش آن نیز برعهده [[یعقوب، امیل|إمیل یعقوب]] بوده است. | |||
'''المعجم المفصل | |||
این کتاب به زبان عربى و در یک جلد نگاشته شده و بوسیله انتشارات دارالکتب العلمیه بیروت در سال(2007م) به چاپ رسیده است. | |||
== ساختار | ==ساختار== | ||
روش نویسنده در تألیف کتاب، روشى است الفبایى. بدین معنى که وى در ابتدا، اولین حرف الفبایى هر باب را آورده و سپس حروف دیگرى را که بعد از این حرف آمده و یک کلمه مجزا و مستقل تشکیل دادهاند، نوشته است. از اینرو، مىتوان ادعا نمود که در کتاب حاضر، بسیارى از معانى واژان سخت و دشوار زبان عربى که از لحاظ إعرابى داراى وجوه مختلفى هستند، گنجانده شده است که براى دانشپژوهان و فعالان عرصه ادبیات و زبان عربى سودمند و آموزنده مىباشد. | |||
تجزیه و ترکیب بسیارى از جملاتى که نویسنده از آنها به عنوان شاهد مثال استفاده کرده و همچنین تجزیه و ترکیب سوره مبارکه (حمد) و بیست و پنج آیه از آیات سوره بقره، از ویژگىهاى کتاب بهشمار مىآید که براى کاربردى نمودن قواعد زبان و ادبیات عربى و همچنین تقویت بنیه علمى دانشپژوهان، مفید مىباشد. | |||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
نویسنده مطالب را با حرف همزه آغاز کرده و آن را داراى معانى متعددى معرفى نموده است که به ترتیب عبارتند از: | |||
#همزه تسویه: که بعد از کلمه (سواء) در جمله مىآید و لازم است که بعد از آن حرف (أم) آورده شود تا در جمله، تعادل (بین حالت قبل و بعد از همزه) ایجاد گردد. جملهاى که در آن همزه تسویه آمده است نیز قابل تأویل به مصدر مىباشد، همانند آیه شریفه:'''(سواء علینا أجزعنا أم صَبَرنا ما لنا من محیصٍ)''' که تأویل مصدر آن، جمله: سواء علینا جزعُنا أو صَبرُنا است. | |||
#همزه | |||
#همزه استفهام. | #همزه استفهام. | ||
#همزه نداء. | #همزه نداء. | ||
#همزه أصل و آن همزهاى است | #همزه أصل و آن همزهاى است که جزو اصل کلمه است همانند: (أخ، أب). | ||
#همزه قطع. | #همزه قطع. | ||
#همزه وصل. | #همزه وصل. | ||
حرف(الف): | حرف(الف): این حرف نیز داراى چند معنى مىباشد: | ||
# | #ضمیر رفع، همانند: ((المعلمانِ یُدربانِ التلامیذَ)). | ||
#علامت رفع در اسم مثنى. | #علامت رفع در اسم مثنى. | ||
#علامت نصب در اسماء ستة. | #علامت نصب در اسماء ستة. | ||
#حرفى | #حرفى که محلى از اعراب ندارد، که در چند مورد است: | ||
أ: در اسمى | أ: در اسمى که تنوین نصب دارد، همانند: (شاهدتُ سمیرا). | ||
ب: در اسمى | ب: در اسمى که الف آن باید اشباع گردد. | ||
ج: بدل از نون | ج: بدل از نون تاکید، همانند: (و لیکونا من الصاغرین). | ||
د: ندبه، همانند: (وا محمداه صلى | د: ندبه، همانند: (وا محمداه صلى علیک ملیکُ السماء..). | ||
: نداء، همانند: ( | : نداء، همانند: (یا أبتا). | ||
-آبَ: فعلى است ماضى به معنى (عادَ: برگشتن)، همانند: آبَ المهاجرُ من الغُربة. | -آبَ: فعلى است ماضى به معنى (عادَ: برگشتن)، همانند: آبَ المهاجرُ من الغُربة. | ||
-آخِر: | -آخِر: که بر سه حالت مىآید: | ||
#حال و منصوب به فتحه، همانند: جاء | #حال و منصوب به فتحه، همانند: جاء زید فی الترتیبِ آخِرا. | ||
#ظرف زمان و منصوب به فتحه، همانند: زُرتُ المعلمَ آخِرَ النهارِ. | #ظرف زمان و منصوب به فتحه، همانند: زُرتُ المعلمَ آخِرَ النهارِ. | ||
#با توجه به | #با توجه به موقعیت آن در جمله، معرب مىشود. همانند: انطلقَ الآخِرُ. | ||
-آنئذٍ: لفظى است | -آنئذٍ: لفظى است مرکب از (آن) و (إذ). همانند: رَن الجرَسُ و کنتُ آنئذٍ فی غُرفة المُطالعة. | ||
- | -أبابیل: اسم جمعى است که مفرد ندارد، و اعراب آن همانند اسامى غیر منصرف مىباشد، و بر وزن صیغه منتهىالجموع آمده است همانگونه که در سوره فیل مىفرماید: (و أرسَلَ علیهم طیرا أبابیلَ). | ||
باب(الباء): | باب(الباء): | ||
-ب: | -ب: دومین حرف از حروف الفبا است که داراى سه حالت است: | ||
#حرف جر. | #حرف جر. که اسم ظاهر و ضمیر را مجرور نموده و بر چند معنى مىآید: | ||
#:# | #:#تعدیه، که در بیشتر مواقع فعل قاصر را متعدى مىکند. | ||
#:#مصاحبه. | #:#مصاحبه. | ||
#:# | #:#تبعیض. همانند: (عینا یشربُ بها المقربون). | ||
#:#استعلاء. | #:#استعلاء. | ||
#:#استعانه. | #:#استعانه. | ||
#:#بدل | #:#بدل یا مقابله، همانند: (اشتریتُ الثوب بمأتى دینار). | ||
#:#الصاق. | #:#الصاق. که خود بر دو نوع است: 1- حقیقى. 2- مجازى. | ||
#:# | #:#سببیت. | ||
#:# | #:#ظرفیت. | ||
#:# | #:#تفدیه. همچون: (بأبى أنت و أمى یا حسین). | ||
#:#قَسَم. | #:#قَسَم. | ||
#حرف جر زائد. | #حرف جر زائد. که غالباً براى تاکید مورد استعمال قرار مىگیرد. از جمله موارد استعمال آن، موارد ذیل است: | ||
#:#مبتدا. همانند: ( | #:#مبتدا. همانند: (بحسبک النجاحُ). | ||
#:#فاعل( | #:#فاعل(کفى)، همچون: (و کفى بربکهادیا و نصیرا). | ||
#:#مفعول به. | #:#مفعول به. | ||
#:#خبر ( | #:#خبر (لیس). | ||
#:#خبر ( | #:#خبر (کان) که مسبوق به نفى بوده است. | ||
#:#خبر (ما)ى | #:#خبر (ما)ى حجازیه عامل، مانند: ما الطقسُ بِمُمطر. | ||
#:#فاعل | #:#فاعل صیغه تعجب. | ||
#:#بعد از ادوات | #:#بعد از ادوات تأکید. | ||
#حرف جر در (قسم). | #حرف جر در (قسم). مهمترین خصوصیت حرف(باء) این است که براى سوگند و قسم مورد استعمال قرار گیرد، و داراى ویژگیهاى دیگرى نیز مىباشد که عبارتند از: | ||
#:#وارد شدن بر | #:#وارد شدن بر ضمیر، همانند: (بِکُم لأدرُسن). | ||
#:#جواز حذف(باء) و باقى ماندن مقسم به، همچون: (اللهِ | #:#جواز حذف(باء) و باقى ماندن مقسم به، همچون: (اللهِ لأستقبلنک). | ||
#:#جواز ورود مقسم به همراه آن به هنگام ترحم و جلب عطوفت | #:#جواز ورود مقسم به همراه آن به هنگام ترحم و جلب عطوفت دیگران، همانند: (بالله أنقذنى). | ||
روش | روش نویسنده در سایر بخشهاى کتاب نیز بر همین منوال بوده و با دقت خاصى، موضوع کتاب را ادامه داده است. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[إعراب القرآن الكريم]] | |||
[[الإعراب المفصل لكتاب الله المرتل]] | |||
[[التبيان في إعراب القرآن]] | |||
[[إعراب القرآن (زجاج)]] | |||
[[أمثلة قرآنية لقواعد عربية]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | ||
[[رده:علوم قرآنی]] | [[رده:علوم قرآنی]] | ||
[[رده:مباحث ادبی و بلاغی قرآن]] | [[رده: مباحث ادبی و بلاغی قرآن]] | ||