گنجینه بهارستان (هفت رساله در علوم قرآنی و روایی): تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

|+ |

! نام کتاب!! data-type='bookName'|گنجینه بهارستان (هفت رساله در علوم قرآنی و روایی)

|data-type='otherBookNames'|

|data-type='authors'|[[درايتي، محمدحسين ]] (گردآورنده)

|data-type='language'| فارسي عربي

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|

|data-type='subject'|تفاسير (سوره فاتحه)  

|data-type='publisher'|مجلس شوراي اسلامي، کتابخانه موزه و مرکز اسناد   

|data-type='publishPlace'| ايران - تهران

|ata-type='publishYear'|مجلد1: 1382ش ,  

|-class='articleCode'

|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE56896AUTOMATIONCODE

'''گنجینه بهارستان''' ‏ مجموعه کتاب‎هایی است که توسط چند نویسنده معاصر گردآوری شده و شامل موضوعات متنوعی از جمله علوم قرآن، علوم روایی، حکمت، فقه و اصول، اخلاق، ادبیات فارسی و عربی، تاریخ و جغرافیا و غیره است. این اثر دومین دفتر از علوم قرآنی و روایی از مجموعه گنجینه بهارستان است که توسط محمدحسین درایتی گردآوری شده است.

در انتساب این رساله به کاشانی تردید وجود دارد. جناب دکتر سید محمدباقر حجتی در فهرست موضوعی نسخه‎های خطی عربی به‎صورت احتمال این اثر را به کاشانی نسبت داده است و برخی از فهرست نویسان نیز، نه به‎صورت قطعی، آن را از دست‎نوشته‎های کاشانی گزارش کرده‎اند. مسلم است که این اثر غیر از تأویلات کاشانی و غیر از تفسیر سوره فاتحه قونوی است. وانگهی سبک نگارش و مذاق مؤلف به عقاید کاشانی و آثار او بسیار نزدیک است.

مؤلف در چند مورد به روایات منقول از امام صادق(ع) استناد جسته و نام چند تن از قدما و عرفا و متصوفه از قبیل جنید بغدادی و واسطی و ابوعلی جرجانی و بایزید بسطامی و دیگران را می‎آورد.

2) تفسير سورة الفاتحة: این تفسیر موجز از شیخ بهایى است و چون شیخ بهایى آن را در خاتمه کتاب مفتاح الفلاح خود قرار داده، لذا براى آن خطبه‎اى ذکر کرده است. با تطبیق و مقابله این اثر با عروة الوثقی درمی‎یابیم که وی در این اثر سعی کرده نکات مهم را با رعایت اختصار گردآوری کند و در بیشتر موارد عین عبارت‎های عروة الوثقی را آورده و در برخی موارد هم با حفظ مطلب، عبارت را تغییر داده و یا اینکه مطالب را با تقسیم‎بندی بهتری ارائه کرده است. به‎ویژه در تفسیر آیه «ایاک نعبد و ایاک نستعین» که مطالب مربوط به آیه را در پنج امر سامان داده و در آغاز هر امری به تعداد نکات مطرح شده تصریح کرده و مطالب را به‎صورت کاملاً تفکیک‎شده آورده است<ref>ر.ک: همان، ص 76</ref>.

5) الاربعينيات: این رساله از شمس‎الدین محمد خفرى شیرازى است. وى در این رساله به گردآورى 120 حدیث در فضایل اهل‎بیت پرداخته و اکثر احادیث را از زبان پیامبر(ص) نقل کرده و به مصادر آن‎ها اشاره ننموده است. نگارنده رساله خویش را به حاکم وقت هدیه کرده است. بدین‎وسیله سعی کرده دیدگاه دیگران نسبت به اتهام تسنن خود را مخفی اعلام کند و میزان علاقه و محبت قلبی خویش را به اهل‎بیت عصمت و طهارت(ع) اعلام کرده و به اثبات رسانده است. او برای رساله خود عنوانی نساخته است و تنها در مقدمه آورده است: هذه مائة و عشرون من الاحادیث قد جمعتها فی فضائل اهل البیت(ع)؛ اما کاتب در ابتدا «ثلاثة اربعینات» نوشته، سپس آن را خط زده و به «مائه و عشرون» تصحیح کرده است. خفری بعد از نقل 120 حدیث، رساله را به پایان می برد، اما کاتب در ادامه نسخه،‎احادیث مفید دیگری را در موضوعات دیگر نقل می‎کند. او سعی کرده احادیث منقوله را به دو اربعین برساند. امام بر اساس شمارش انجام شده به نقل 76 حدیث (و یا 78 حدیث) اکتفا کرده است. شاید علت این کاستی آن باشد که کاتب از ابتدا برای احادیث شماره‎گذاری نکرده است.<ref>ر.ک: همان، ص 235 و 240-241</ref>.

7) ترجمه منظوم حدیث نورانیت: این ترجمه از قطب‎الدین نیریزى از شعرا، عرفا و از مشایخ سلسله ذهبیه سده دوازده هجرى است. حدیث نورانیت عنوان روایتی است که علامه مجلسی در بحارالانوار آن را تحت عنوان «باب نادر فی معرفتهم بالنورانیه» از قول پدرش نقل کرده که ایشان در کتابی قدیمی این حدیث را دیده است و خود نیز گوید که آن را در کتابی که دربردارنده اخبار بسیاری بوده، دیده است ولیکن در بحارالانوار، آن کتاب قدیمی معرفی نشده است. با توجه به اینکه حدیث نورانیت در کتاب مشارق انوارالیقین فی اسرار امیرالمؤمنین(ع) تحت عنوان «معرفة الإمام بالنورانیة» نقل شده است، به نظر می‎رسد علامه مجلسی و پدر بزرگوار ایشان حدیث را در کتاب مذکور رؤیت کرده‎اند زیرا منبع دیگری برای این روایت در میان منابع حدیثی یافتن نشد<ref>ر.ک: همان، ص 413-414</ref>.

از این هفت رساله، سه رساله اول، سوم و چهارم توسط محمدحسین درایتی؛ رساله دوم توسط حسین عقدایی؛ رساله پنجم (الاربعینیات) توسط عبدالعزیز کریمی؛ رساله ششم «شرح دعای صباح» توسط علیرضا هزار و رساله هفتم (ترجمه منظوم حدیث نورانیت) توسط حسین گودرزی مورد تصحیح و تحقیق قرار گرفته است.