۶۱٬۱۸۹
ویرایش
نصوص محققة في علوم القرآن الکريم: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'علوم قرآني' به 'علوم قرآنی') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
[[ضامن، حاتم صالح|حاتم صالح ضامن]] | [[ضامن، حاتم صالح|حاتم صالح ضامن]] در مقدمه یادآور میشود که این اثر مجموعهای از نسخههای خطی بوده که وی آنها را تحقیق کرده و در مجلات متعددی (مثل مجله مورد، مجمع العلمی العراقی، معهد المخطوطات و...) در داخل قطر و خارج آن به چاپ رسانده. وی میگوید: برای این کار ربع قرن وقت صرف شده است. به علت کثرت طلب این نسخهها و در دسترس نبودنشان، دوستانم مرا بر جمع این نسخهها در نسخه واحد تشویق کردند و من این کار را در کتاب حاضر انجام دادم.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5</ref> در کل، صالح ضامن در این کتاب به معرفی و احیاء تراث عربی پرداخته و آثار ذیل را مورد تحقیق و پژوهش قرار داده است: | ||
# كتاب الناسخ و المنسوخ في كتاب الله تعالی، نوشته قتادة بن دعامة سدوسی متوفای سال ۱۱۷ق. محقق بهعنوان مقدمه مطالبی درباره معنای لغوی و اصطلاحی نسخ، جایگاه نسخ، فرق بین نسخ و بداء و... بیان و پسازآن به معرفی قتاده و کتاب وی میپردازد. در این اثر آیات ناسخ و منسوخ برخی سور قرآن نظیر: بقره، مائده، نساء، انعام، نحل و... بیان میشود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص7-62</ref> | # كتاب الناسخ و المنسوخ في كتاب الله تعالی، نوشته قتادة بن دعامة سدوسی متوفای سال ۱۱۷ق. محقق بهعنوان مقدمه مطالبی درباره معنای لغوی و اصطلاحی نسخ، جایگاه نسخ، فرق بین نسخ و بداء و... بیان و پسازآن به معرفی قتاده و کتاب وی میپردازد. در این اثر آیات ناسخ و منسوخ برخی سور قرآن نظیر: بقره، مائده، نساء، انعام، نحل و... بیان میشود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص7-62</ref> | ||
# الناسخ و المنسوخ، نوشته «زهری» متوفای ۱۲۴ق. در این قسمت نیز محقق ابتدا به معرفی زهری و کتاب او پرداخته و سپس به متن کتاب میپردازد. در انتهای این کتاب، کتاب «تنزيل القرآن بمكة و مدينة» زهری آمده که در آن به ترتیب نزول سور مکی و مدنی قرآن پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص63-96</ref> | # الناسخ و المنسوخ، نوشته «زهری» متوفای ۱۲۴ق. در این قسمت نیز محقق ابتدا به معرفی زهری و کتاب او پرداخته و سپس به متن کتاب میپردازد. در انتهای این کتاب، کتاب «تنزيل القرآن بمكة و مدينة» زهری آمده که در آن به ترتیب نزول سور مکی و مدنی قرآن پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص63-96</ref> | ||
# المصفی باكف أهل الرسوخ من علم الناسخ و المنسوخ، نوشته: جمالالدین ابوالفرج [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|عبدالرحمن بن جوزی]] | # المصفی باكف أهل الرسوخ من علم الناسخ و المنسوخ، نوشته: جمالالدین ابوالفرج [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|عبدالرحمن بن جوزی]] متوفای سال ۵۹۷ق. محقق در معرفی این کتاب، ابتدا طی مقدمهای به نسخ خطی آن اشاره کرده سپس وارد اصل کتاب میشود. کتاب مشتمل بر ۲ باب ذیل است: باب اول در ذکر چند فصل که بهمنزله مقدمه کتاب است؛ در این فصول به جواز نسخ، جایگاه و شرایط آن اشاره میشود و در پایان فضیلت این دانش یادآوری میشود. باب ذکر آیاتی از سور مختلف در موضوع کتاب؛ که در آن به بیان آیات ناسخ و منسوخ در سورههای قرآنی پرداخته میشود.<ref>ر.ک: همان، ص97-159</ref> | ||
# ناسخ القرآن العزيز و منسوخه، نوشته ابن بارزی متوفای ۷۳۸ق. پژوهشگر ضمن یک مقدمه به معرفی ابن بارزی، آثار و کتاب وی و نیز روش وی در نگارش کتاب و معرفی نسخ خطی کتاب میپردازد و سپس وارد متن کتاب میشود. او در این کتاب به انواع نسخ و موارد ناسخ و منسوخ در قرآن میپردازد.<ref>ر.ک: همان، ص161-220</ref> | # ناسخ القرآن العزيز و منسوخه، نوشته ابن بارزی متوفای ۷۳۸ق. پژوهشگر ضمن یک مقدمه به معرفی ابن بارزی، آثار و کتاب وی و نیز روش وی در نگارش کتاب و معرفی نسخ خطی کتاب میپردازد و سپس وارد متن کتاب میشود. او در این کتاب به انواع نسخ و موارد ناسخ و منسوخ در قرآن میپردازد.<ref>ر.ک: همان، ص161-220</ref> | ||
# كتاب بیان السبب الموجب لإختلاف القرائات و كثرة الطرق و الروايات، نوشته ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی متوفای 430 یا 440ق. معرفی مؤلف، کتاب و نسخ خطی آن در مقدمه آمده است. نویسنده این کتاب به بیان علل اختلاف قرائتها میپردازد.<ref>ر.ک: همان، ص221-259</ref> | # كتاب بیان السبب الموجب لإختلاف القرائات و كثرة الطرق و الروايات، نوشته ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی متوفای 430 یا 440ق. معرفی مؤلف، کتاب و نسخ خطی آن در مقدمه آمده است. نویسنده این کتاب به بیان علل اختلاف قرائتها میپردازد.<ref>ر.ک: همان، ص221-259</ref> | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
# کشف الأسرار في رسم مصاحف الأمصار، نوشته شمسالدین سمرقندی متوفای ۷۸۰ق. در این کتاب مباحثی درباره رسم المصحف بیان شده است. این اثر مشتمل بر ۲۵ باب است که محقق تنها باب اول و بیست و دوم آن را در این نسخه آورده است. باب اول در ذکر کسانی است که قرآن را گردآوری نمودهاند و باب بیستودوم در رسم و خواندن هاء تأنیث است.<ref>ر.ک: همان، ص389-415</ref> | # کشف الأسرار في رسم مصاحف الأمصار، نوشته شمسالدین سمرقندی متوفای ۷۸۰ق. در این کتاب مباحثی درباره رسم المصحف بیان شده است. این اثر مشتمل بر ۲۵ باب است که محقق تنها باب اول و بیست و دوم آن را در این نسخه آورده است. باب اول در ذکر کسانی است که قرآن را گردآوری نمودهاند و باب بیستودوم در رسم و خواندن هاء تأنیث است.<ref>ر.ک: همان، ص389-415</ref> | ||
==وضعیت | ==وضعیت کتاب== | ||
کتاب، مجموعهای از نه نسخه خطی است. نویسنده رونوشتی از تصاویر مربوط به هریک از نسخههای خطی مختلف را در بخش مربوط به خودش ارائه داده است. فهرست منابع و مآخذ هر نسخه خطی در پایان بخش مربوط به آن ذکر شده است. | کتاب، مجموعهای از نه نسخه خطی است. نویسنده رونوشتی از تصاویر مربوط به هریک از نسخههای خطی مختلف را در بخش مربوط به خودش ارائه داده است. فهرست منابع و مآخذ هر نسخه خطی در پایان بخش مربوط به آن ذکر شده است. | ||