۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در مقدمه کتاب، سبب نگارش اثر را توضیح میدهد. وی پس از تصمیم به نگارش کتابی در موضوع قرائات قرآنی به کلام [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] | نویسنده در مقدمه کتاب، سبب نگارش اثر را توضیح میدهد. وی پس از تصمیم به نگارش کتابی در موضوع قرائات قرآنی به کلام [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] (متوفی 833ق) برمیخورد: «اولین پیشگامی که همه قرائات را در کتابش جمع کرد ابوعبید قاسم بن سلام بود». به همین دلیل بحث را از کتاب ابوعبید آغاز میکند. وی مینویسد: این اثر را بین نسخ خطی که در کتابخانهها جستجو کردم، نیافتم و همواره در جستجو هستم، بدان امید که خداوند مرا بر یافتن نسخه خطی کتاب یاری کند. تا فرارسیدن آن زمان بخشهای پراکنده کتاب مفقود قرائات را از بین صفحات کتب قرائات و تفسیر و نحو و لغت و مانند آن جمع کردم...<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref>. | ||
در فصل اول کتاب چهار مبحث مطرح شده است. در مبحث اول، زندگی ابوعبید، اساتید، تألیفات و گفتههای علما درباره او ذکر شده است. در مبحث دوم، ارکان قرائت صحیح و تقریر ابوعبید از آن ذکر شده است. مبحث سوم، به کتاب مفقودشده قرائات ابوعبید و همچنین علمایی که از کتاب او نقل کردهاند، اختصاص دارد. در آخرین مبحث از این فصل نیز قرائتی که ابوعبید اختیار کرده بررسی شده است. | در فصل اول کتاب چهار مبحث مطرح شده است. در مبحث اول، زندگی ابوعبید، اساتید، تألیفات و گفتههای علما درباره او ذکر شده است. در مبحث دوم، ارکان قرائت صحیح و تقریر ابوعبید از آن ذکر شده است. مبحث سوم، به کتاب مفقودشده قرائات ابوعبید و همچنین علمایی که از کتاب او نقل کردهاند، اختصاص دارد. در آخرین مبحث از این فصل نیز قرائتی که ابوعبید اختیار کرده بررسی شده است. | ||
کتب تراجم و طبقات، کتاب ابوعبید درباره قرائات را در بین مؤلفات و مصنفاتش ذکر کردهاند؛ اما این کتاب، مفقود شده و تاکنون هیچ نسخه خطی از آن یافت نشده است. در هر حال انتساب این کتاب به ابوعبید قطعی است و اسنادی وجود دارد که در آنها از کتاب ابوعبید نقل شده است. همچنین برخی از علما مطالبی را از کتاب او نقل کرده و به نام کتاب نیز تصریح کردهاند؛ نویسنده در این رابطه به نام و نوشته 14 تن از علمای اهل سنت اشاره کرده که [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|عبدالله بن مسلم بن قتیبه]] | کتب تراجم و طبقات، کتاب ابوعبید درباره قرائات را در بین مؤلفات و مصنفاتش ذکر کردهاند؛ اما این کتاب، مفقود شده و تاکنون هیچ نسخه خطی از آن یافت نشده است. در هر حال انتساب این کتاب به ابوعبید قطعی است و اسنادی وجود دارد که در آنها از کتاب ابوعبید نقل شده است. همچنین برخی از علما مطالبی را از کتاب او نقل کرده و به نام کتاب نیز تصریح کردهاند؛ نویسنده در این رابطه به نام و نوشته 14 تن از علمای اهل سنت اشاره کرده که [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|عبدالله بن مسلم بن قتیبه]] (متوفی 276ق)، ابواسحاق ابراهیم بن سری زجاج (متوفی 311ق) و ابوبکر بن انباری (متوفی 328ق) از جمله این افرادند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص51-47</ref>. | ||
مفهوم اختیار در قرائات، آخرین مبحث فصل اول است. برای توضیح مفهوم دقیق اختیار در قرائات لازم است که فرق بین قرائت و اختیار توضیح داده شود. قرائت، روشی است که همه علمای صحابه در ادای قرآن کریم از اول تا آخر، همچنانکه از رسولالله(ص) شنیدهاند، به شکل مخصوصی قرائت میکنند. همچنانکه ابوحیان قرائت را اینگونه تعریف کرده است: «علمی که از کیفیت نطق به الفاظ قرآن بحث میکند». اما اختیار بدین معناست که قاری مجموعهای از قرائات و حروف را - به دلائلی که ذکر میکند - از میان آنچه برای او روایت شده، انتخاب کند و از ابتدا تا آخر قرآن همان را همواره به کار ببندد<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>. موافقت خط مصحف، موافقت با وجهی از وجوه عربی و صحت تأویل دلائل ثابت اختیار ابوعبید هستند<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>. | مفهوم اختیار در قرائات، آخرین مبحث فصل اول است. برای توضیح مفهوم دقیق اختیار در قرائات لازم است که فرق بین قرائت و اختیار توضیح داده شود. قرائت، روشی است که همه علمای صحابه در ادای قرآن کریم از اول تا آخر، همچنانکه از رسولالله(ص) شنیدهاند، به شکل مخصوصی قرائت میکنند. همچنانکه ابوحیان قرائت را اینگونه تعریف کرده است: «علمی که از کیفیت نطق به الفاظ قرآن بحث میکند». اما اختیار بدین معناست که قاری مجموعهای از قرائات و حروف را - به دلائلی که ذکر میکند - از میان آنچه برای او روایت شده، انتخاب کند و از ابتدا تا آخر قرآن همان را همواره به کار ببندد<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>. موافقت خط مصحف، موافقت با وجهی از وجوه عربی و صحت تأویل دلائل ثابت اختیار ابوعبید هستند<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
نویسنده در خاتمه کتاب به برخی از ویژگیهای قرائت ابوعبید قاسم بن سلام اشاره کرده است: | نویسنده در خاتمه کتاب به برخی از ویژگیهای قرائت ابوعبید قاسم بن سلام اشاره کرده است: | ||
# کتاب ابوعبید اولین نوشته جامعی است که قرائت 25 تن از قراء را بنا به گفته [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] | # کتاب ابوعبید اولین نوشته جامعی است که قرائت 25 تن از قراء را بنا به گفته [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] گرد آورده است؛ | ||
# اختیار ابوعبید مشهور است و تعدادی از شاگردانش آن را روایت کردهند<ref>ر.ک: همان، ص306</ref>. | # اختیار ابوعبید مشهور است و تعدادی از شاگردانش آن را روایت کردهند<ref>ر.ک: همان، ص306</ref>. | ||
ویرایش