۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اسناد تاریخی خاندان غفاری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ناصر الدين' به 'ناصرالدين'
جز (جایگزینی متن - 'مسايل ' به 'مسائل ') |
جز (جایگزینی متن - 'ناصر الدين' به 'ناصرالدين') |
||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
کتاب با مقدمه مؤلف، در بيان سابقه چاپ و انتشار مجموعه اسناد و مدارك تاريخى خاندان غفارى آغاز شده و مطالب در دو جلد و هر جلد در چندين بخش، ارائه گرديده است. | کتاب با مقدمه مؤلف، در بيان سابقه چاپ و انتشار مجموعه اسناد و مدارك تاريخى خاندان غفارى آغاز شده و مطالب در دو جلد و هر جلد در چندين بخش، ارائه گرديده است. | ||
در اين مجموعه، چهار صد و بيست و نه سند درج شده كه اكثر آن‌ها درباره اشخاص و رويدادهاى دوران محمدشاه و | در اين مجموعه، چهار صد و بيست و نه سند درج شده كه اكثر آن‌ها درباره اشخاص و رويدادهاى دوران محمدشاه و ناصرالدين شاه قاجار بوده و بسيارى از اسناد نيز دستخط سلاطين ياد شده است. | ||
اگر چه اين اسناد در خاندان غفارى نگهدارى مى‌شوند؛ اما اين بدان معنى نيست كه اسناد درباره اعضاى خاندان مذكور يا اسناد خانوادگى باشد، بلكه چون فرخ خان امين‌الدوله در مصدر بسيارى از امور به ويژه در ارتباط با معاهده پاريس و حكومت ايالات مختلف بوده، بسيارى از اين اسناد، گوشه‌هايى از تاريخ دوره قاجار را دربردارند. | اگر چه اين اسناد در خاندان غفارى نگهدارى مى‌شوند؛ اما اين بدان معنى نيست كه اسناد درباره اعضاى خاندان مذكور يا اسناد خانوادگى باشد، بلكه چون فرخ خان امين‌الدوله در مصدر بسيارى از امور به ويژه در ارتباط با معاهده پاريس و حكومت ايالات مختلف بوده، بسيارى از اين اسناد، گوشه‌هايى از تاريخ دوره قاجار را دربردارند. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
جلد اول، ابتدا به معرفى خاندان غفارى كاشانى پرداخته است. اين خاندان؛ از جمله خاندان‌هايى بودند كه چندين نفر از آن‌ها جزء رجال معتبر، مؤثر و صاحب نام در دوران قاجار به شمار مى‌رفتند. حتى چند تن از آنان، در دربار | جلد اول، ابتدا به معرفى خاندان غفارى كاشانى پرداخته است. اين خاندان؛ از جمله خاندان‌هايى بودند كه چندين نفر از آن‌ها جزء رجال معتبر، مؤثر و صاحب نام در دوران قاجار به شمار مى‌رفتند. حتى چند تن از آنان، در دربار ناصرالدين شاه، نخست متصدى امور خلوت، انشاء، رياست و تفنگ‌دارى بوده و بعدها به مقامات مهم مملكتى رسيدند. | ||
برجسته‌ترين فرد اين خاندان، فرخ خان امين‌الدوله (1230- 1288ق) بود كه به دربار فتحعلى شاه قاجار راه يافته و سوابقى چون حكمرانى طبرستان، گيلان و كاشان، سفارت اروپا براى رفع اختلاف انگليس و ايران بر سر هرات، امضاى معاهده پاريس از طرف | برجسته‌ترين فرد اين خاندان، فرخ خان امين‌الدوله (1230- 1288ق) بود كه به دربار فتحعلى شاه قاجار راه يافته و سوابقى چون حكمرانى طبرستان، گيلان و كاشان، سفارت اروپا براى رفع اختلاف انگليس و ايران بر سر هرات، امضاى معاهده پاريس از طرف ناصرالدين شاه، حكومت كاشان، اصفهان و فارس و رياست گمرك‌خانه‌ها و وزارت دربار در كارنامه اوست. | ||
اين جلد، در هشت بخش زير ارائه گرديده است: | اين جلد، در هشت بخش زير ارائه گرديده است: | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
#:- فرمان‌هاى محمد شاه به ميرزا آقا، منوچهر خان معتمدالدوله و دستور حاجى ميرزا آقاسى صدراعظم محمّد شاه درباره يكى از قنات كاشان و تعمير بندعبّاسى. | #:- فرمان‌هاى محمد شاه به ميرزا آقا، منوچهر خان معتمدالدوله و دستور حاجى ميرزا آقاسى صدراعظم محمّد شاه درباره يكى از قنات كاشان و تعمير بندعبّاسى. | ||
#:- عريضه‌هايى از: فرخ خان به حاج ميرزا آقاسى، شاهرخ ميرزا از سرداران افغان، شاه‌پسند بلوچ و محمد صالح كردبچه به محمد شاه قاجار. | #:- عريضه‌هايى از: فرخ خان به حاج ميرزا آقاسى، شاهرخ ميرزا از سرداران افغان، شاه‌پسند بلوچ و محمد صالح كردبچه به محمد شاه قاجار. | ||
#اسناد و مدارك دوره سلطنت | #اسناد و مدارك دوره سلطنت ناصرالدين شاه كه شامل تعداى قبض رسيد، وجه به دستخط ناصرالدين شاه، فرمان‌هاى او به فرخ خان امين الملك پيرامون امور مملكتى؛ از جمله: تأكيد در منعقد كردن قرارداد با انگلستان و جلوگيرى از جنگ با آن‌ها، موافقت با تخليه هرات و... مى‌شود. | ||
#:اين اسناد تاريخ‌دار بوده و بدين جهت از داراى ارزش تاريخى ويژه‌اى مى‌باشند. | #:اين اسناد تاريخ‌دار بوده و بدين جهت از داراى ارزش تاريخى ويژه‌اى مى‌باشند. | ||
#دست‌خطهاى | #دست‌خطهاى ناصرالدين شاه قاجار به فرخ‌خان امين‌الدوله پيرامون مسائلى از قبيل دستور پختن پنجاه خروار نان از غلّه‌هاى شاهى و توزيع بين فقراى زنجان، نگرانى شاه از سياست جديد انگلستان با تغيير سفير، درباره ميرزا كمال پيشكار كاشان و... | ||
#عريضه‌هاى رجال و اشخاص مختلف به ناصر الدين شاه قاجار از جمله اردشير ميرزا حاكم آذربايجان راجع به استقبال از فرخ خان امين‌الملك در موقع مراجعت از مأموريت اروپا، اسدالله پسر صنيع‌الملك در مورد افزايش مواجب، مخبرالدوله راجع به منافع تلگراف و.... | #عريضه‌هاى رجال و اشخاص مختلف به ناصر الدين شاه قاجار از جمله اردشير ميرزا حاكم آذربايجان راجع به استقبال از فرخ خان امين‌الملك در موقع مراجعت از مأموريت اروپا، اسدالله پسر صنيع‌الملك در مورد افزايش مواجب، مخبرالدوله راجع به منافع تلگراف و.... | ||
#:اين عريضه‌ها در پاره‌اى از موارد پاسخ داده شده و همه آن‌ها بدون تاريخ مى‌باشند. | #:اين عريضه‌ها در پاره‌اى از موارد پاسخ داده شده و همه آن‌ها بدون تاريخ مى‌باشند. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
#:اين اسناد نيز بدون درج تاريخ مى‌باشند. | #:اين اسناد نيز بدون درج تاريخ مى‌باشند. | ||
#نامه‌هاى ميرزا علينقى حكيم‌الممالك كه بيشتر آن‌ها را خطاب به پدرش نوشته است. | #نامه‌هاى ميرزا علينقى حكيم‌الممالك كه بيشتر آن‌ها را خطاب به پدرش نوشته است. | ||
#اسناد دوره بعد از | #اسناد دوره بعد از ناصرالدين شاه در مواردى، همچون قرارداد ميان صنيع‌الدوله وزير خزانه و رابينو رئيس كل بانك شاهنشاهى ايران، نمونه گواهينامه تحصيلى دارالفنون در دوره مظفر الدين شاه قاجار، فرمان محمدعلى شاه قاجار به وزير دربار و... | ||
در مجموعه اين اسناد، از حوادث و مسايلى، چون مذاكرات فرخ‌خان با وزير مختار انگليس راجع به بحرين، تحريك انگليسى‌ها در مسقط، تغيير سفير و سياست جديد انگيس، استخدام افسران انگليسى، پذيرايى از حاكم ايرانى هرات، سرحدات عثمانى، مسائل هرات و جدايى از ايران، فعاليت انگيسى‌ها در سيستان، اعزام قشون به ايالات مختلف و سرحدات، فعاليت بابى‌ها، اوضاع ايالات و شهرهاى مختلف، جنگ با تركمن‌ها در سرحدات شمال شرقى، مدارس مظفريه و بسيارى مكاتبات ديگر در باب وجوهات، داد و ستدها، توصيه‌ها، امور جارى دولتى، شخصى و خانوادگى سخن گفته شده كه در نوع خود، تصويرى از فرهنگ زندگى روزمره درباريان و ديوانيان به دست مى‌دهند. | در مجموعه اين اسناد، از حوادث و مسايلى، چون مذاكرات فرخ‌خان با وزير مختار انگليس راجع به بحرين، تحريك انگليسى‌ها در مسقط، تغيير سفير و سياست جديد انگيس، استخدام افسران انگليسى، پذيرايى از حاكم ايرانى هرات، سرحدات عثمانى، مسائل هرات و جدايى از ايران، فعاليت انگيسى‌ها در سيستان، اعزام قشون به ايالات مختلف و سرحدات، فعاليت بابى‌ها، اوضاع ايالات و شهرهاى مختلف، جنگ با تركمن‌ها در سرحدات شمال شرقى، مدارس مظفريه و بسيارى مكاتبات ديگر در باب وجوهات، داد و ستدها، توصيه‌ها، امور جارى دولتى، شخصى و خانوادگى سخن گفته شده كه در نوع خود، تصويرى از فرهنگ زندگى روزمره درباريان و ديوانيان به دست مى‌دهند. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
دوم، بعد از معرفى خاندان غفارى و اشاره به برخى از شخصيت‌هاى مهم آن، اسناد به جامانده از دوران قاجار نزد اين خاندان را در پنج بخش زير ارائه كرده است: | دوم، بعد از معرفى خاندان غفارى و اشاره به برخى از شخصيت‌هاى مهم آن، اسناد به جامانده از دوران قاجار نزد اين خاندان را در پنج بخش زير ارائه كرده است: | ||
اول و دوم، شامل دست‌خطهاى محمدشاه و | اول و دوم، شامل دست‌خطهاى محمدشاه و ناصرالدين شاه براى اين خاندان مى‌باشد. البته دست‌خطهاى ناصرالدين شاه در قالب يادداشت، حكم و دستور، نسبت به محمدشاه بيشتر است؛ به طورى كه از محمدشاه سه دستخط و از ناصرالدين شاه نود و هفت دستخط در اين مجموعه گنجانده شده است. | ||
در بيشتر اين اسناد كه بخشى از آن‌ها تاريخ‌دار و بخشى بى‌تاريخ‌اند، دست‌خطهاى | در بيشتر اين اسناد كه بخشى از آن‌ها تاريخ‌دار و بخشى بى‌تاريخ‌اند، دست‌خطهاى ناصرالدين شاه بركنار آن‌ها مشاهده مى‌شود. | ||
سوم، دست‌خطهاى بى‌تاريخ و مستقل | سوم، دست‌خطهاى بى‌تاريخ و مستقل ناصرالدين شاه پيرامون امور مختلفى، همچون گمرك و مواجب حرم‌خانه، دزدان اموال مسروقه تجار كاشان، جلب رضايت گلپايگانيه و... مى‌باشد. | ||
چهارم، به نامه‌هاى رجال با دستور شاه بركنار آن‌ها، اختصاص داشته و در پنجم سه عريضه از زنان يا كنيزان شاه در مورد همراه داشتن محرم در سواركارى، سفارش براى ديگران و تقاضاى بيشتر شدن مواجب، آورده شده است. | چهارم، به نامه‌هاى رجال با دستور شاه بركنار آن‌ها، اختصاص داشته و در پنجم سه عريضه از زنان يا كنيزان شاه در مورد همراه داشتن محرم در سواركارى، سفارش براى ديگران و تقاضاى بيشتر شدن مواجب، آورده شده است. | ||