۸۵
ویرایش
←مراحل حيات علمى
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
زيرا آموزش و نوشتن در بارۀ علوم و فنون و سود جستن از مباحث و برطرف نمودن مشكلات و آشكار نمودن هدفها، امرى است كه احتياج به آمادگى فكرى و آسودگى خيال از آنچه موجب تشويش فكرى است دارد و نيز پايدارى و اوضاع مناسب را مىطلبد. و با وجود اين امور ناپسندى كه انسان از مردم زمانه مىبيند و مىشنود و مشاهده مىكند ديگر براى انسان فرصتى در جهت گفت و گو و پاسخگويى به شبهات باقى نمىماند چه رسد به اينكه مشكلات را برطرف نمايد. چنانكه مردم به امور بىارزش سرگرم مىشوند و خودكامگى در بين آنها رواج مىيابد، عالمان پايگاه اجتماعى مناسبى ندارند و ناشايستگان در بالاترين مقام جاى مىگيرند و تاليف و نوشتن به دست بىدانشان مىافتد و بسيارى زشتىها و كاستىهاى ديگر كه مشاهده مىشود. چنان كه بعضى از برادران فارسى زبانم سرودهاند: | زيرا آموزش و نوشتن در بارۀ علوم و فنون و سود جستن از مباحث و برطرف نمودن مشكلات و آشكار نمودن هدفها، امرى است كه احتياج به آمادگى فكرى و آسودگى خيال از آنچه موجب تشويش فكرى است دارد و نيز پايدارى و اوضاع مناسب را مىطلبد. و با وجود اين امور ناپسندى كه انسان از مردم زمانه مىبيند و مىشنود و مشاهده مىكند ديگر براى انسان فرصتى در جهت گفت و گو و پاسخگويى به شبهات باقى نمىماند چه رسد به اينكه مشكلات را برطرف نمايد. چنانكه مردم به امور بىارزش سرگرم مىشوند و خودكامگى در بين آنها رواج مىيابد، عالمان پايگاه اجتماعى مناسبى ندارند و ناشايستگان در بالاترين مقام جاى مىگيرند و تاليف و نوشتن به دست بىدانشان مىافتد و بسيارى زشتىها و كاستىهاى ديگر كه مشاهده مىشود. چنان كه بعضى از برادران فارسى زبانم سرودهاند: | ||
{ | {{شعر}} | ||
| | {{ب|''از سخن پر در مكن همچون صدف هر گوش را''|2=''قفل گوهر ساز ياقوت زمردپوش را''}} | ||
| | {{ب|''در جواب هر سؤالى حاجت گفتار نيست''|2=''چشم بينا عذر مىخواهد لب خاموش را''}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
و بدين گونه از مردمان زمان خود و گويى از مردم زمانهاى ديگر گله مىكند ولى چگونگى بىانصافىها و خودكامگىهايى كه با آن برخورد مىكند روشن نيست. لكن به هر حال آن چنان در فشار و تنگنا قرار مىگيرد كه يا مىبايست با دست خالى به مخالفانش حمله كند يا در برابر حادثهاى تاريك و پر ابهام شكيبايى پيشه كند و چون انديشيد بهتر آن ديد كه به عنوان پيروى از امير المؤمنين (ع) صبر پيشه كند و راه بردبارى در پيش گيرد، خار در چشم، و استخوان درگلو. پس، از تماس با مردم خوددارى كرد و مدت زمانى طولانى گوشهنشينى برگزيد و گفتيم كه اين انزوا پانزده سال طول كشيد. او در اين زمان دراز جز عبادت و مجاهده و رياضت، اشتغالى نداشت و به طور طبيعى تمام توجه او به خداوند بود و براى برطرف نمودن دشوارىها به درگاه او دعا مىنمود. | و بدين گونه از مردمان زمان خود و گويى از مردم زمانهاى ديگر گله مىكند ولى چگونگى بىانصافىها و خودكامگىهايى كه با آن برخورد مىكند روشن نيست. لكن به هر حال آن چنان در فشار و تنگنا قرار مىگيرد كه يا مىبايست با دست خالى به مخالفانش حمله كند يا در برابر حادثهاى تاريك و پر ابهام شكيبايى پيشه كند و چون انديشيد بهتر آن ديد كه به عنوان پيروى از امير المؤمنين (ع) صبر پيشه كند و راه بردبارى در پيش گيرد، خار در چشم، و استخوان درگلو. پس، از تماس با مردم خوددارى كرد و مدت زمانى طولانى گوشهنشينى برگزيد و گفتيم كه اين انزوا پانزده سال طول كشيد. او در اين زمان دراز جز عبادت و مجاهده و رياضت، اشتغالى نداشت و به طور طبيعى تمام توجه او به خداوند بود و براى برطرف نمودن دشوارىها به درگاه او دعا مىنمود. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۶: | ||
به هر حال، كتاب اسفار نخستين نوشتۀ ملاصدرا در دورۀ سوم زندگى اوست و آن را به همۀ افكار و نظريههاى جديد و مكاشفات عرفانى خود آراسته است و پس از اسفار، هر كتابى كه نوشته از عبارات آن عاريت گرفته است. به همين دليل گفتيم اسفار، اساس ديگر نوشتههاى اوست، حتى كتابهاى تفسيرى كه نوشته چنانكه از آنها ظاهر مىشود به منظور تطبيق فلسفۀ خود با قرآن كريم بوده است. | به هر حال، كتاب اسفار نخستين نوشتۀ ملاصدرا در دورۀ سوم زندگى اوست و آن را به همۀ افكار و نظريههاى جديد و مكاشفات عرفانى خود آراسته است و پس از اسفار، هر كتابى كه نوشته از عبارات آن عاريت گرفته است. به همين دليل گفتيم اسفار، اساس ديگر نوشتههاى اوست، حتى كتابهاى تفسيرى كه نوشته چنانكه از آنها ظاهر مىشود به منظور تطبيق فلسفۀ خود با قرآن كريم بوده است. | ||
خوب است پيش از آنكه در بارۀ نوشتههاى او سخن بگوييم از مكتب علمى او كه ديگران را به آن دعوت مىكرد ذكرى به ميان آوريم. | خوب است پيش از آنكه در بارۀ نوشتههاى او سخن بگوييم از مكتب علمى او كه ديگران را به آن دعوت مىكرد ذكرى به ميان آوريم. | ||
==مكتب علمى جديد صدرايى== | ==مكتب علمى جديد صدرايى== | ||