۶۱٬۱۸۹
ویرایش
تذکره مآثر الباقریة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ....<ref>' به '.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' ....<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
در مقدمه مصحح كه آن را در خرداد 1385ش، نوشته، آمده است: | در مقدمه مصحح كه آن را در خرداد 1385ش، نوشته، آمده است: | ||
«تذكره مآثر الباقرية، از آن «تذكره‌هاى عصرى» است كه در آشكار نمودن برخى از زواياى پنهان و يا كم‌رنگ ادبى و اجتماعى قرن سيزدهم ايران و به‌ويژه اصفهان بسيار كارآمد است. علاقه شخصى و گرايش درونى نگارنده به تاريخ و ادبيات زادگاه خويش به‌ويژه به مسجد سيد و بيدآباد و سيّد شفتى، نخستين انگيزه تصحيح و آماده‌سازى اين متن بود...» | «تذكره مآثر الباقرية، از آن «تذكره‌هاى عصرى» است كه در آشكار نمودن برخى از زواياى پنهان و يا كم‌رنگ ادبى و اجتماعى قرن سيزدهم ايران و به‌ويژه اصفهان بسيار كارآمد است. علاقه شخصى و گرايش درونى نگارنده به تاريخ و ادبيات زادگاه خويش به‌ويژه به مسجد سيد و بيدآباد و سيّد شفتى، نخستين انگيزه تصحيح و آماده‌سازى اين متن بود...».<ref>ر.ك: مقدمه مصحح، ص6</ref> | ||
سپس مصحح نسخه مورد اعتماد خودش و نيز شيوه تصحيح اثر حاضر را توضيح داده است | سپس مصحح نسخه مورد اعتماد خودش و نيز شيوه تصحيح اثر حاضر را توضيح داده است.<ref>ر.ك: همان، ص6-8</ref> | ||
مصحح در مورد رساله مسجديه نوشته است: | مصحح در مورد رساله مسجديه نوشته است: | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
به‌طور كلى اين موضوعى است كه جاى پژوهش بسيار دارد و به‌تحقيق كسى نمى‌داند كه مساجدى چنين عظيم و پهناور كه هيچ سرمايه و امكاناتى از دولت حاكم، در آن به كار گرفته نشده، در آن روزگاران، چگونه ساخته و پرداخته مى‌شد. انبوه سنگ‌هاى درشت‌پيكر و آجر و گچ فراوان و اين‌همه كارگر و استاد و معمار از كجا تأمين مى‌شد؟ در بناهايى چون مسجد امام اصفهان، كسى نيازى به تحقيق نمى‌بيند؛ چون مى‌داند هزينه‌هاى آن به منابع سرشار خراج سلطنت متصل بوده است. اما بناهايى نظير مسجد سيّد از كجا مايه مى‌گرفته؟ اين‌همه سنگ را چگونه به چنگ مى‌آوردند؟... براى نشان دادن كثرت و عظمت اين مصالح ناچاريم بهره‌اى از ويژگى‌هاى مسجد را برشماريم. | به‌طور كلى اين موضوعى است كه جاى پژوهش بسيار دارد و به‌تحقيق كسى نمى‌داند كه مساجدى چنين عظيم و پهناور كه هيچ سرمايه و امكاناتى از دولت حاكم، در آن به كار گرفته نشده، در آن روزگاران، چگونه ساخته و پرداخته مى‌شد. انبوه سنگ‌هاى درشت‌پيكر و آجر و گچ فراوان و اين‌همه كارگر و استاد و معمار از كجا تأمين مى‌شد؟ در بناهايى چون مسجد امام اصفهان، كسى نيازى به تحقيق نمى‌بيند؛ چون مى‌داند هزينه‌هاى آن به منابع سرشار خراج سلطنت متصل بوده است. اما بناهايى نظير مسجد سيّد از كجا مايه مى‌گرفته؟ اين‌همه سنگ را چگونه به چنگ مى‌آوردند؟... براى نشان دادن كثرت و عظمت اين مصالح ناچاريم بهره‌اى از ويژگى‌هاى مسجد را برشماريم. | ||
اين مسجد با چهار در اصلى، دو شبستان بزرگ، دو گنبد كوچك و بزرگ، دو چهل‌ستون، دو مهتابى گسترده كف حياط، چهار مهتابى طبقه فوقانى، سه ايوان و يك گلدسته معظّم، نيم‌گنبد و ساعتى رفيع، بيش از چهل و پنج حجره و چند دهليز، به تمامى با 95 متر طول و 85 عرض، مجموعا 8075 متر مربع مساحت دارد. اين بنا كه يكى از آثار برجسته معمارى قرن سيزدهم هجرى قمرى در ايران است از جهاتى - مانند محراب مركزى - از بهترين شاهكارهاى نوع خود بشمار مى‌آيد و ساخت آن به‌جز صرف سرمايه‌اى گزاف، چندين سال از اوقات گران‌بهاى سيد محمدباقر شفتى را به خود اختصاص داد... يكى از نشانه‌هاى بزرگ اقتدار سيد، در نامه مفصّل وزير مختار وقت انگليس در ايران - مستر مكنيل - به او ديده مى‌شود...» | اين مسجد با چهار در اصلى، دو شبستان بزرگ، دو گنبد كوچك و بزرگ، دو چهل‌ستون، دو مهتابى گسترده كف حياط، چهار مهتابى طبقه فوقانى، سه ايوان و يك گلدسته معظّم، نيم‌گنبد و ساعتى رفيع، بيش از چهل و پنج حجره و چند دهليز، به تمامى با 95 متر طول و 85 عرض، مجموعا 8075 متر مربع مساحت دارد. اين بنا كه يكى از آثار برجسته معمارى قرن سيزدهم هجرى قمرى در ايران است از جهاتى - مانند محراب مركزى - از بهترين شاهكارهاى نوع خود بشمار مى‌آيد و ساخت آن به‌جز صرف سرمايه‌اى گزاف، چندين سال از اوقات گران‌بهاى سيد محمدباقر شفتى را به خود اختصاص داد... يكى از نشانه‌هاى بزرگ اقتدار سيد، در نامه مفصّل وزير مختار وقت انگليس در ايران - مستر مكنيل - به او ديده مى‌شود...».<ref>ر.ك: همان، ص33-34</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
#:{{ب|''از چرخ نهم، بلندتر، پايه توست''|2=''خورشيد سپهر فضل، در سايه توست''}} | #:{{ب|''از چرخ نهم، بلندتر، پايه توست''|2=''خورشيد سپهر فضل، در سايه توست''}} | ||
#:{{ب|''از علم تو، روى شرع آراسته است''|2=''آرايش او، بلى، ز پيرايه توست''}} | #:{{ب|''از علم تو، روى شرع آراسته است''|2=''آرايش او، بلى، ز پيرايه توست''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}.<ref>ر.ك: متن كتاب، ص71-72</ref> | ||
#بحر زخّار حكمت... حكيم نورانى، افلاطون ثانى، مولانا على النورى... از اشعار اوست:{{شعر}} | #بحر زخّار حكمت... حكيم نورانى، افلاطون ثانى، مولانا على النورى... از اشعار اوست:{{شعر}} | ||
#:{{ب|''آن قبّه كه آسمان، كمين پايه اوست''|2=''اين قبّه بود كه آسمان سايه اوست''}} | #:{{ب|''آن قبّه كه آسمان، كمين پايه اوست''|2=''اين قبّه بود كه آسمان سايه اوست''}} | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
#:{{ب|''ناله از سينه و آه از دل تارت، نورى''|2=''بركش اينجا كه چراغش، دل تار افروز است''}}{{پایان شعر}}{{شعر}} | #:{{ب|''ناله از سينه و آه از دل تارت، نورى''|2=''بركش اينجا كه چراغش، دل تار افروز است''}}{{پایان شعر}}{{شعر}} | ||
#:{{ب|''هان شبستان نگر كه چون روز است''|2=''روز نوروز و روز فيروز است''}} | #:{{ب|''هان شبستان نگر كه چون روز است''|2=''روز نوروز و روز فيروز است''}} | ||
#:{{ب|''گر در آن بگذرد شب و روزت''|2=''شب قدر است و روز نوروز است''}}{{پایان شعر}} | #:{{ب|''گر در آن بگذرد شب و روزت''|2=''شب قدر است و روز نوروز است''}}{{پایان شعر}}.<ref>ر.ك: همان، ص234- 235</ref> | ||
#جوهرى، اسم ساميش محمدابراهيم و... به جهت اتمام مسجد خلداساس آسمان‌كرياس، قصيده تمام تاريخى كه مشتمل بر سى و هشت بيت بود كه هر مصراعى، تاريخى مطابق آورده... | #جوهرى، اسم ساميش محمدابراهيم و... به جهت اتمام مسجد خلداساس آسمان‌كرياس، قصيده تمام تاريخى كه مشتمل بر سى و هشت بيت بود كه هر مصراعى، تاريخى مطابق آورده... | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
#:{{ب|''شكر تو اى هادى مهيمن منّان''|2=''اى كه دهى خاك مرده را به جسد جان''}} | #:{{ب|''شكر تو اى هادى مهيمن منّان''|2=''اى كه دهى خاك مرده را به جسد جان''}} | ||
#:{{ب|''كرده چو تقسيم لطف صانع بى‌چون''|2=''برده صفاهان، كمال رحمت يزدان''}} | #:{{ب|''كرده چو تقسيم لطف صانع بى‌چون''|2=''برده صفاهان، كمال رحمت يزدان''}} | ||
#:{{ب|''منّت لطفى كه لايزال نهاده است''|2=''قادر بى‌چون به خاك پاك صفاهان''}}{{پایان شعر}} | #:{{ب|''منّت لطفى كه لايزال نهاده است''|2=''قادر بى‌چون به خاك پاك صفاهان''}}{{پایان شعر}}....<ref>ر.ك: همان، ص275-276</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
براى اثر حاضر، فهرست تفصيلى مطالب در آغاز آن و فهرست منابع و فهارس فنى (اعلام اشخاص، جاى‌ها، كتب، اصطلاحات نجومى، گزيده واژگان، آيات، احاديث، اشعار فارسى (شواهد) و اشعار تازى) در پايان آن فراهم شده است. | براى اثر حاضر، فهرست تفصيلى مطالب در آغاز آن و فهرست منابع و فهارس فنى (اعلام اشخاص، جاى‌ها، كتب، اصطلاحات نجومى، گزيده واژگان، آيات، احاديث، اشعار فارسى (شواهد) و اشعار تازى) در پايان آن فراهم شده است. | ||
مصحح براى تصحيح اثر حاضر از تعداد قابل توجهى (124 كتاب و نشريه) از منابع مهمّ به زبان فارسى و عربى بهره برده است | مصحح براى تصحيح اثر حاضر از تعداد قابل توجهى (124 كتاب و نشريه) از منابع مهمّ به زبان فارسى و عربى بهره برده است.<ref>ر.ك: همان، ص387-393</ref> | ||
مصحح، چكيده‌اى انگليسى يك صفحه‌اى از مطالب كتاب آورده است | مصحح، چكيده‌اى انگليسى يك صفحه‌اى از مطالب كتاب آورده است.<ref>ر.ك: همان، ص412</ref>همچنين او در اين اثر، تصاويرى (صفحه اول و دوم و آخر دو نسخه خطى اثر حاضر، سيد شفتى و فرزندان و شيخ محمدابراهيم كلباسى و فرزندان و مسجد سيد اصفهان) نيز ذكر كرده است.<ref>ر.ك: همان، ص415-426</ref> | ||
مصحح محترم از دو نوع ارجاع استفاده كرده: براى ارجاعات و توضيحات كوتاه از پاورقى و براى توضيحات بلند از پى‌نوشت تحت عنوان تعليقات و ذيل 323 شماره پياپى | مصحح محترم از دو نوع ارجاع استفاده كرده: براى ارجاعات و توضيحات كوتاه از پاورقى و براى توضيحات بلند از پى‌نوشت تحت عنوان تعليقات و ذيل 323 شماره پياپى.<ref>ر.ك: همان، ص317-384</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||