پرش به محتوا

مفتاح الغيب و شرحه مصباح الأنس: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[ ' به '[[')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR12968J1.jpg|بندانگشتی|مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس]]
| تصویر =NUR12968J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس
|+ |
| عنوان‌های دیگر =مفاتیح الغیب
|-
! نام کتاب!! data-type='bookName'|مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|مفاتیح الغیب


مفاتیح غیب الجمع و الوجود
مفاتیح غیب الجمع و الوجود
|-
| پدیدآوران =
|پدیدآورندگان
[[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق]] (نویسنده)
|data-type='authors'|[[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق]] (نويسنده)


[[فناری، محمد بن حمزه]] (شارح)
[[فناری، محمد بن حمزه]] (شارح)
خط ۲۰: خط ۱۴:
[[خواجوی، محمد]] (مصحح)
[[خواجوی، محمد]] (مصحح)


[[خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران]] (حاشيه نويس)
[[موسوی خمینی، سید روح‌الله]] (حاشيه نويس)
|-
| زبان =عربی
|زبان  
| کد کنگره =
|data-type='language'|عربی
| موضوع =
|-
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|
|-
|ناشر
|data-type='publisher'|مولی
|-
|مکان نشر
|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
|-
|سال نشر
|data-type='publishYear'| 1382 هـ.ش
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE12968AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| ناشر =
مولی
| مکان نشر =تهران - ایران
| سال نشر = 1382 ش


== معرفى اجمالى ==
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE35005AUTOMATIONCODE،AUTOMATIONCODE12968AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12968
| کتابخوان همراه نور =12968
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}


 
'''مصباح الأنس''' كه نام كامل آن، «مصباح الأنس بين المعقول و المشهود» است، شرحى است مزجى كه [[فناری، محمد بن حمزه|شمس‌الدين محمد بن حمزه فَنارى]]، مشهور به ابن فَنارى(834 - 751ق)، به زبان عربى، بر مهم‌ترين اثر [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونَوى]]؛ يعنى «مفتاح الغيب» يا «مفتاح غيب الجمع و الوجود» نگاشته است.
'''مصباح الأنس''' كه نام كامل آن، «مصباح الأنس بين المعقول و المشهود» است، شرحى است مزجى كه [[فناری، محمد بن حمزه|شمسالدين محمد بن حمزه فَنارى]]، مشهور به ابن فَنارى(834 - 751ق)، به زبان عربى، بر مهم‌ترين اثر [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونَوى]]؛ يعنى «مفتاح الغيب» يا «مفتاح غيب الجمع و الوجود» نگاشته است.


متن و شرح، هر دو، از منابع مهم عرفان نظرى و از متون آموزشى در اين رشته مى‌باشند.
متن و شرح، هر دو، از منابع مهم عرفان نظرى و از متون آموزشى در اين رشته مى‌باشند.
خط ۶۴: خط ۴۹:


#آثار و تأليفات [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]]، به‌خصوص كتاب «الفكوك»؛
#آثار و تأليفات [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]]، به‌خصوص كتاب «الفكوك»؛
#آثار محيىالدين، به‌خصوص «الفتوحات المكية» و «فصوص الحكم»؛
#آثار محيى‌الدين، به‌خصوص «الفتوحات المكية» و «فصوص الحكم»؛
#شرح مؤيدالدين جَنْدى بر فصوص الحكم؛
#شرح مؤيدالدين جَنْدى بر فصوص الحكم؛
#آثار سعدالدين سعيد فَرْغانى و دو شرح مهم او بر تائيه كبراى ابن فارض با نام‌هاى «مشارق الدرارى» و «منتهى المدارك» (اولى به فارسى و دومى به عربى).
#آثار سعدالدين سعيد فَرْغانى و دو شرح مهم او بر تائيه كبراى ابن فارض با نام‌هاى «مشارق الدرارى» و «منتهى المدارك» (اولى به فارسى و دومى به عربى).


كتاب «مصباح الأنس»، در بين متون عرفانى، به‌طور عام و در بين شروح «مفتاح الغيب»، به‌طور خاص از اهميت و اعتبار ويژه‌اى برخوردار است؛ هرچند، بخش عظيمى از اين اهميت و اعتبار، ناشى از اهميت كتاب «مفتاح الغيب» قونوى است، اما خود نيز از نكات تازه و بديعى برخوردار است؛ چه شارح، نكات ارزش‌مندى را از آثار محيىالدين و ساير تأليفات قونوى و دو شاگرد برجسته‌اش؛ يعنى مؤيدالدين جندى و فرغانى، در «مصباح الأنس» گرد آورده است كه در جاى ديگر چنين مجموعه‌اى را نمى‌توان يافت و اين امور، موجب شده است كه اين كتاب، نه تنها در بين شروح متعدد «مفتاح الغيب»، بلكه در بين كتب متعدد عرفانى، انظار عالمان و عارفان را به خود جلب نموده و شخصيت‌هاى بزرگى را به تدريس و تعليقه‌نگارى بر آن واداشته است.
كتاب «مصباح الأنس»، در بين متون عرفانى، به‌طور عام و در بين شروح «مفتاح الغيب»، به‌طور خاص از اهميت و اعتبار ويژه‌اى برخوردار است؛ هرچند، بخش عظيمى از اين اهميت و اعتبار، ناشى از اهميت كتاب «مفتاح الغيب» قونوى است، اما خود نيز از نكات تازه و بديعى برخوردار است؛ چه شارح، نكات ارزش‌مندى را از آثار محيى‌الدين و ساير تأليفات قونوى و دو شاگرد برجسته‌اش؛ يعنى مؤيدالدين جندى و فرغانى، در «مصباح الأنس» گرد آورده است كه در جاى ديگر چنين مجموعه‌اى را نمى‌توان يافت و اين امور، موجب شده است كه اين كتاب، نه تنها در بين شروح متعدد «مفتاح الغيب»، بلكه در بين كتب متعدد عرفانى، انظار عالمان و عارفان را به خود جلب نموده و شخصيت‌هاى بزرگى را به تدريس و تعليقه‌نگارى بر آن واداشته است.


عناوين كلى، در بخش‌هاى مختلف شرح، مطابق با متن آن؛ يعنى «مفتاح الغيب» است كه شامل «فاتحه»، «تمهيد» «جملى»، «باب» و «خاتمه» مى‌باشد. شارح، بر اين چهارچوب كلى، عناوينى چون «فصل» و «سابقه» و «خاتمه» افزوده است و پس از مقدمه خود بر كتاب، «فاتحه» را كه در واقع مقدمه قونَوى بر «مفتاح الغيب» است، در پنج «فصل» شرح نموده و «تمهيد جملى» را به «سابقه» و دو «فصل» و «خاتمه» تقسيم نموده و سابقه را در ده فصل و فصل اول از تمهيد جملى را در نُه «مقام» و فصل دوم آن را در چهار مقام و خاتمه آن را در دوازده فصل و خاتمه كتاب را در ضمن شانزده «سؤال» شرح كرده است.
عناوين كلى، در بخش‌هاى مختلف شرح، مطابق با متن آن؛ يعنى «مفتاح الغيب» است كه شامل «فاتحه»، «تمهيد» «جملى»، «باب» و «خاتمه» مى‌باشد. شارح، بر اين چهارچوب كلى، عناوينى چون «فصل» و «سابقه» و «خاتمه» افزوده است و پس از مقدمه خود بر كتاب، «فاتحه» را كه در واقع مقدمه قونَوى بر «مفتاح الغيب» است، در پنج «فصل» شرح نموده و «تمهيد جملى» را به «سابقه» و دو «فصل» و «خاتمه» تقسيم نموده و سابقه را در ده فصل و فصل اول از تمهيد جملى را در نُه «مقام» و فصل دوم آن را در چهار مقام و خاتمه آن را در دوازده فصل و خاتمه كتاب را در ضمن شانزده «سؤال» شرح كرده است.
خط ۷۸: خط ۶۳:
در بخشى كه زير عنوان «باب» آمده، از كليات جهات ارتباط بين حق سبحانه و مُكَوَّنات و غير آن از عِلْويات و سِفْليات بحث شده و در خاتمه كتاب، خصوصيات انسان كامل تبيين گرديده است.
در بخشى كه زير عنوان «باب» آمده، از كليات جهات ارتباط بين حق سبحانه و مُكَوَّنات و غير آن از عِلْويات و سِفْليات بحث شده و در خاتمه كتاب، خصوصيات انسان كامل تبيين گرديده است.


نسخه‌اى از اين كتاب به قلم محمدصادق بن محمدرضا تويسركانى و همراه با تعليقات مرحوم ميرزا هاشم اشكورى، در سال 1323ق، توسط حاج شيخ احمد شيرازى در ايران به چاپ سنگى رسيده است و همين چاپ در سال 1363ش، توسط انتشارات فجر با همكارى وزارت ارشاد اسلامى افست شده و تعليقات استاد [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن‌زاده آملى]] به انتهاى كتاب ضميمه گرديده و در سال 1374ش، با تصحيح آقاى محمد خواجوى و با حواشى و تعليقات متعددى توسط انتشارات مولى به چاپ حروفى رسيده است كه مشخصات آن چنين است:
نسخه‌اى از اين كتاب به قلم محمدصادق بن محمدرضا تويسركانى و همراه با تعليقات مرحوم ميرزا هاشم اشكورى، در سال 1323ق، توسط حاج [[شیرازی، احمد|شيخ احمد شيرازى]] در ايران به چاپ سنگى رسيده است و همين چاپ در سال 1363ش، توسط انتشارات فجر با همكارى وزارت ارشاد اسلامى افست شده و تعليقات استاد [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن‌زاده آملى]] به انتهاى كتاب ضميمه گرديده و در سال 1374ش، با تصحيح آقاى محمد خواجوى و با حواشى و تعليقات متعددى توسط انتشارات مولى به چاپ حروفى رسيده است كه مشخصات آن چنين است:


#مصحح، علاوه بر تصحيح، مقدمه‌اى در شرح حال قونَوى و [[فناری، محمد بن حمزه|ابن حمزه فَنارى]] و نيز توضيحاتى در مورد شيوه تصحيح و نسخه‌هايى كه در تصحيح كتاب مورد استفاده بوده‌اند، به آن افزوده است و پنج فهرست با عناوين آيات، احاديث، اشعار، امثال و حكم و اعلام به آن ضميمه نموده كه فهرست اعلام آن مشتمل بر اصطلاحات عرفانى و غير عرفانى و اشخاص و كتب و فرق و غيره مى‌باشد؛
#مصحح، علاوه بر تصحيح، مقدمه‌اى در شرح حال قونَوى و [[فناری، محمد بن حمزه|ابن حمزه فَنارى]] و نيز توضيحاتى در مورد شيوه تصحيح و نسخه‌هايى كه در تصحيح كتاب مورد استفاده بوده‌اند، به آن افزوده است و پنج فهرست با عناوين آيات، احاديث، اشعار، امثال و حكم و اعلام به آن ضميمه نموده كه فهرست اعلام آن مشتمل بر اصطلاحات عرفانى و غير عرفانى و اشخاص و كتب و فرق و غيره مى‌باشد؛
خط ۸۴: خط ۶۹:
#براى هريك از عناوين پنج‌گانه كتاب؛ يعنى مقدمه شارح و فاتحه و تمهيد جملى و باب و خاتمه، عددى از 1 تا 5 در نظر گرفته شده و نيز براى هر فراز از فرازهاى مربوط به اين عناوين، عدد ديگرى ثبت شده تا تطبيق ترجمه كتاب كه توسط مصحح انجام شده و مستقلا به چاپ رسيده با متن آن، آسان گردد؛
#براى هريك از عناوين پنج‌گانه كتاب؛ يعنى مقدمه شارح و فاتحه و تمهيد جملى و باب و خاتمه، عددى از 1 تا 5 در نظر گرفته شده و نيز براى هر فراز از فرازهاى مربوط به اين عناوين، عدد ديگرى ثبت شده تا تطبيق ترجمه كتاب كه توسط مصحح انجام شده و مستقلا به چاپ رسيده با متن آن، آسان گردد؛
#تصحيح كتاب بر اساس سه نسخه انجام شده كه عبارتند از:
#تصحيح كتاب بر اساس سه نسخه انجام شده كه عبارتند از:
#:الف) نسخه چاپ سنگى كه با كتابت محمدرضا تويسركانى و تصحيح مرحوم ميرزا هاشم بن محمد اشكورى و با همت شيخ احمد شيرازى در سال 1323ش، به چاپ رسيده است (مصحح، اين نسخه را اصل قرار داده و با اعتماد به آن، كتاب را تصحيح نموده است)؛
#:الف) نسخه چاپ سنگى كه با كتابت محمدرضا تويسركانى و تصحيح مرحوم ميرزا هاشم بن محمد اشكورى و با همت [[شیرازی، احمد|شيخ احمد شيرازى]] در سال 1323ش، به چاپ رسيده است (مصحح، اين نسخه را اصل قرار داده و با اعتماد به آن، كتاب را تصحيح نموده است)؛
#:ب) نسخه موجود در كتاب‌خانه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران كه در سال 1321ش، تحرير شده است؛
#:ب) نسخه موجود در كتاب‌خانه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران كه در سال 1321ش، تحرير شده است؛
#:ج) نسخه‌اى از كتاب‌خانه سلطنتى آلمان.
#:ج) نسخه‌اى از كتاب‌خانه سلطنتى آلمان.
#پس از مقدمه مصحح، ابتدا، متن كامل و تصحيح شده «مفتاح الغيب» همراه با حواشى و تعليقات آن آمده است و سپس، كتاب «مصباح الأنس» و شماره صفحات «مفتاح الغيب» در داخل علامت [] ثبت شده است؛
#پس از مقدمه مصحح، ابتدا، متن كامل و تصحيح شده «مفتاح الغيب» همراه با حواشى و تعليقات آن آمده است و سپس، كتاب «مصباح الأنس» و شماره صفحات «مفتاح الغيب» در داخل علامت [] ثبت شده است؛
#كتاب، مزين به حواشى و تعليقات متعددى است كه تعليقات مرحوم ميرزا هاشم اشكورى از شاگردان مرحوم آقا [[قمشه‌ای، محمدرضا|محمدرضا قمشه‌اى]]، با حرف «ش» و تعليقات مرحوم حاج مير سيد محمد قمى (فاطمى)، از شاگردان مرحوم ميرزا هاشم اشكورى، با علامت اختصارى «ق» و تعليقات [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](قدس سره)، با علامت اختصارى «خ» و تعليقات اندك مرحوم آقا [[قمشه‌ای، محمدرضا|محمدرضا قمشه‌اى]]، با علامت «آقا [[قمشه‌ای، محمدرضا|محمدرضا قمشه‌اى]]» و تعليقات اندك استاد [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن‌زاده آملى]]، با علامت اختصارى «آ» و تعليقات ارزش‌مند مؤلفى ناشناخته، با عنوان «فتح المفتاح»، با علامت اختصارى «ف»، مشخص شده‌اند.
#كتاب، مزين به حواشى و تعليقات متعددى است كه تعليقات مرحوم ميرزا هاشم اشكورى از شاگردان مرحوم آقا [[قمشه‌ای، محمدرضا|محمدرضا قمشه‌اى]]، با حرف «ش» و تعليقات مرحوم حاج مير سيد محمد قمى (فاطمى)، از شاگردان مرحوم ميرزا هاشم اشكورى، با علامت اختصارى «ق» و تعليقات [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](قدس‌سره)، با علامت اختصارى «خ» و تعليقات اندك مرحوم آقا [[قمشه‌ای، محمدرضا|محمدرضا قمشه‌اى]]، با علامت «آقا [[قمشه‌ای، محمدرضا|محمدرضا قمشه‌اى]]» و تعليقات اندك استاد [[حسن‌زاده آملی، حسن|حسن‌زاده آملى]]، با علامت اختصارى «آ» و تعليقات ارزش‌مند مؤلفى ناشناخته، با عنوان «فتح المفتاح»، با علامت اختصارى «ف»، مشخص شده‌اند.


{{آثار امام خمینی}}


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


== وابسته‌ها ==
 
{{وابسته‌ها}}
[[فتح مفتاح الغيب]]
[[ترجمه مصباح الانس، یا، پیوند استدلال و شهود در كشف اسرار وجود صدرالدین قونوی]]
 
[[ترجمه مصباح الانس (خواجوی)]]


[[تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»]]
[[تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»]]


[[مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس]]
[[مجموعه آثار حكیم صهبا به همراه زندگی‌نامه عارف الهی آقا محمدرضا قمشه‌ای]]


[[مجموعه آثار حكیم صهبا به همراه زندگی نامه عارف الهی آقا محمدرضا قمشه ای]]
== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8330 مطالعه کتاب مفتاح الغیب و شرحه مصباح الانس در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:آثار امام خمینی]]