۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جامع التواریخ (تاریخ افرنج، پاپان و قیاصره) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۴۰
، ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين'
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
'''جامع التواریخ (تاریخ افرنج، پاپان و قیاصره)''' نوشته [[رشیدالدین فضلالله| | '''جامع التواریخ (تاریخ افرنج، پاپان و قیاصره)''' نوشته [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضل الله همدانى]]، تصحيح [[روشن، محمد|محمد روشن]]، نويسنده اين كتاب در دوره جانشين و برادر غازانخان؛ يعنى سلطان محمد اولجايتو (خوبنده / خدابنده)، فرمان يافت كه تاريخى عمومى بنويسد و او نوشتن جامع التواريخ را آغاز كرد و پس از پنجاه سال به پايانش رساند. تاريخ افرنج، بخشى از تاريخ عالَمِ اين كتاب به زبان فارسى است كه به سرگذشت «پاپان و قيصران» و زمان پادشاهى هر يك از آنان مىپردازد. پاره نخست اين بخش، از «ظهور آدم» آغاز مىشود و به «ولادت مسيح» پايان مىيابد و پاره دوم آن، رويدادهاى تاريخى را از ميلاد مسيح تا 705 هجرى قمرى پى مىگيرد و از اين رو، مىتوان گمان زد كه نوشتن كتاب در همين سال پايان يافته باشد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
=== الف) مدخل كارل يان بر كتاب === | === الف) مدخل كارل يان بر كتاب === | ||
مدخلى به قلم كارل يان و ترجمه منوچهر اميرمكرى درباره اوضاع ايران پيش از نوشته شدن جامع التواريخ و انگيزه | مدخلى به قلم كارل يان و ترجمه منوچهر اميرمكرى درباره اوضاع ايران پيش از نوشته شدن جامع التواريخ و انگيزه رشيدالدين براى دست گشادن بدين كار گران سنگ، در آستانه كتاب جاى گرفته است. يان، بيش از پنجاه سال به آرايش و ويرايش جامع التواريخ كوشيد و بخشهاى پنجگانه تاريخ عالم را به آلمانى ترجمه كرد و در 1951، متن تاريخ فرنگ را با مقدمهاى به زبان فرانسه منتشر ساخت. او در اين مقدمه عالمانه، نويسنده تاريخ پاپان و قياصره را باز شناسى مىكند و منبع اقتباس رشيدالدين را نوشتهاى از مارتينوس اوپاوينسيس مىشمرد. وى زمينه تاريخ نگارى را در هيچ يك از دورانهاى امپراتورى روم، آمادهتر از نخستين قرن پس از برپايى امپراتورى اوراسيايى (اروپايى - آسيايى) مغول نمىداند و با اشاره به زيانهاى گران بار فتوحات مغول، گسترش افق ديد بشر را از مثبتترين و سودمندترين پىآمدهاى آن بر مىشمرد؛ زيرا پردههاى اسرار ميان سرزمينهاى آسياى مركزى و شرقى بر اثر اين فتوحات بر افتاد. ايران كه پيش از چين، به چهار راه منابع سياسى، اقتصادى و فرهنگى بدل شد، در پيوندهاى شرق و غرب بسيار تأثير گذارد. وى زاده شدن كتاب گران سنگ جامع التواريخ را با توجه به اين مقدمه، بسيار طبيعى مىداند و با سنجش بناكتى (روضة الالباب فى تاريخ الاكابر و الانساب) با اين كتاب، به انگيزه رشيدالدين در نوشتن آن مىپردازد. رشيدالدين اندكى پس از مرگ غازان خان (1304م)، اثرش را تاريخ غازانى ناميد و به فرمان خان مغول تاريخ عالم را نوشت. | ||
وى با اشاره به پيشينه محتوايى اين كتاب، پس از گزارشى درباره فصلهاى آن به ارزيابى برخى از داستانهاى مجعول اين اثر و دسته بندى آنها مىپردازد و الگوى محتوايى و شكل ظاهرى تاريخ فرنگ او را نوشتههاى اروپايى مىداند و سرانجام با سنجش نسخههاى اصلى جامع التواريخ با يكديگر، درباره مستندات اين تصحيح گزارش مىدهد. گفتنى است كارل يان، در ترجمه فرانسه اين كتاب، سبك ساده و بىپيرايه آن را حفظ و به دقت از نثر روانش پيروى كرده است. | وى با اشاره به پيشينه محتوايى اين كتاب، پس از گزارشى درباره فصلهاى آن به ارزيابى برخى از داستانهاى مجعول اين اثر و دسته بندى آنها مىپردازد و الگوى محتوايى و شكل ظاهرى تاريخ فرنگ او را نوشتههاى اروپايى مىداند و سرانجام با سنجش نسخههاى اصلى جامع التواريخ با يكديگر، درباره مستندات اين تصحيح گزارش مىدهد. گفتنى است كارل يان، در ترجمه فرانسه اين كتاب، سبك ساده و بىپيرايه آن را حفظ و به دقت از نثر روانش پيروى كرده است. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
نسخه بدلهاى تاريخ افرنج بر پايه شماره صفحات و سطرهاى اين كتاب، پيش از فهرستها جاى گرفته و نشانههاى اختصارى نسخهها، در بخش نسخه شناسى پيش گفتار مصحح آمدهاند. صورت لاتين نامها و لقبها در پانوشت هر صفحه وجود دارد و بخش «آوا نگارى» در آغاز كتاب، به خوانش درستتر اين واژگان كمك مىكند. | نسخه بدلهاى تاريخ افرنج بر پايه شماره صفحات و سطرهاى اين كتاب، پيش از فهرستها جاى گرفته و نشانههاى اختصارى نسخهها، در بخش نسخه شناسى پيش گفتار مصحح آمدهاند. صورت لاتين نامها و لقبها در پانوشت هر صفحه وجود دارد و بخش «آوا نگارى» در آغاز كتاب، به خوانش درستتر اين واژگان كمك مىكند. | ||
همچنين، تصوير آغاز و پايان شش نسخه از جامع التواريخ، در اين كتاب وجود دارد. نامهاى قيصران و پاپان در فهرست دراز دامن اين كتاب، با صورت انگليسى و تركى آنها همراه شده و مدخلى به قلم كارل يان و ترجمه منوچهر اميرمكرى درباره اوضاع ايران پيش از نوشته شدن اين كتاب و انگيزه | همچنين، تصوير آغاز و پايان شش نسخه از جامع التواريخ، در اين كتاب وجود دارد. نامهاى قيصران و پاپان در فهرست دراز دامن اين كتاب، با صورت انگليسى و تركى آنها همراه شده و مدخلى به قلم كارل يان و ترجمه منوچهر اميرمكرى درباره اوضاع ايران پيش از نوشته شدن اين كتاب و انگيزه رشيدالدين براى دست گشادن بدين كار گران سنگ، در آستانه كتاب جاى گرفته است. | ||
نمايه پايانى اين كتاب كه فهرستى از پاپهاى پس از عيسى(ع) تا دوران بنطكطوس را در بر دارد، بر پايه دائره المعارف مسيح سامان يافته است. | نمايه پايانى اين كتاب كه فهرستى از پاپهاى پس از عيسى(ع) تا دوران بنطكطوس را در بر دارد، بر پايه دائره المعارف مسيح سامان يافته است. | ||