جمع الجوامع في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها

در تمهيد، از حيات سياسى، اجتماعى و علمى مصر، در دوران زندگانى [[سيوطى]] (عصر مملوكى)، بحث شده است <ref>صبرى ابراهيم السيد، ص 16</ref>

فصل اول، به شخصيت‌شناسى [[سيوطى]] و زندگى‌نامه وى اختصاص داشته و در آن، اطلاعات مفيدى از قبيل: نام؛ نسب؛ زمان و محل ولادت؛ حيات علمى؛ شيوخ؛ شاگرادن؛ چگونگى اشتغال به تأليف؛ سفرهاى انجام‌گرفته؛ جايگاه علمى در علوم عصر خويش؛ قدرت علمى؛ اتهاماتى كه افرادى نظير سخاوى به وى زده‌اند و دفاع [[شوکانی، محمد|شوكانى]] از او؛ مناصبى كه وى در دوران زندگى خويش عهده‌دار آن‌ها بوده است؛ اخلاق؛ زهد؛ مكان، زمان و نحوه وفات و آثار و تأليفات سيوطى، ارائه گرديده است <ref>همان، ص 33</ref>

مبحث اول: در اين مبحث، روش و شيوه‌اى كه [[سيوطى]] در تأليف اثر خويش، آن را پى گرفته، توضيح داده شده است <ref>همان، ص 50</ref>

مبحث دوم: شواهدى كه سيوطى، براى تفهيم بهتر مطالب كتاب، از آن‌ها استفاده نموده، معرفى شده است كه عبارتند از: قرآن كريم، احاديث نبوى، اشعار و امثال و اقوال عرب <ref>همان، ص 58</ref>

مبحث سوم: مختص به معرفى مصادرى است كه نويسنده در تدوين اثر خود، از آن‌ها بهره برده است. وى در اين كتاب، از اقوال نحويون و علماى زيادى استفاده كرده كه تعداد آن‌ها به صد و پنجاه و نه عدد مى‌رسد <ref>همان، ص 73</ref>

مبحث چهارم: در اين مبحث، مذهب نحوى [[سيوطى]] مورد بحث و بررسى قرار گرفته است <ref>همان، ص 77</ref>

در فصل سوم، مسائل نحوى و صرفى موجود در «جمع الجوامع» در هشت مرحله بحث و به مواضع اختلافى و اتفاقى ميان [[سيوطى]] و ديگران، پرداخته شده است كه عبارتند از: مكتب بصره، نحويان بصره، مكتب كوفه، نحويان كوفه، نحويان اندلسى، نحويان بغدادى، نحويان مصرى و ديگر نحويان <ref>همان، ص 85 تا 131</ref>

در مبحث اول، توثيق كتاب و نام آن، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است <ref>همان، ص 134</ref>

در مبحث دوم، روش و شيوه محقق در تحقيق اثر حاضر و اقدامات انجام‌گرفته، بيان شده است <ref>همان، ص 136</ref>

در مبحث سوم، از نسخ كتاب بحث شده است <ref>همان، ص 138</ref>

در مقدمه مؤلف، مباحث مقدماتى نحو، از جمله: كلمه و اقسام آن؛ خواص اسم؛ اقسام فعل؛ حالات مضارع و ماضى؛ اقسام حرف؛ كلام؛ تقسيم كلام به خبر و انشاء؛ جمله؛ قول؛ اعراب؛ مبنى و معرب؛ وجوه معتبر در شبه حرف؛ تقسيم حركات؛ انواع اعراب؛ اسامى غير منصرف؛ اسماء سته؛ مثنى؛ جمع؛ معرفه و نكره و... <ref>مقدمه مؤلف، ص 1 - 61</ref>

در كتاب اول كه پيرامون اركان جمله مى‌باشد، از مبتدا و خبر و نواسخ آن بحث به ميان آمده است <ref>متن كتاب، ص 62</ref>

كتاب دوم، درباره اجزايى از جمله مى‌باشد كه از اركان شمرده نشده و در اصطلاح، «فضله» ناميده مى‌شوند. اين موارد عبارتند از: مفعول‌به؛ مفعول مطلق؛ مفعول‌له؛ مفعول‌فيه؛ ظروف مبنى؛ مفعول‌معه؛ حال؛ تميز؛ منادى؛ مندوب؛ استغاثه، ترخيم؛ نواصب مضارع و... <ref>همان، ص 111</ref>

كتاب چهارم، در مورد مجرورات و آنچه كه به آن ملحق مى‌شود بوده و از جمله مباحث آن، مى‌توان به مبحث حروف جر؛ حروف قسم؛ اضافه؛ جوازم؛ حروف غير عاطفه و تنوين، اشاره كرد <ref>همان، ص 178</ref>

كتاب چهارم، به عوامل مؤثر در نحو اختصاص يافته و از جمله مباحث آن، عبارتند از: فعل لازم و متعدى؛ فعل متصرف و جامد؛ اسم مصدر؛ اسم فاعل؛ صيغه مبالغه؛ صفت مشبهه؛ افعل تفضيل؛ اسماء افعال؛ ظرف و مجرور؛ تنازع در عمل؛ اشتغال و... <ref>همان، ص 223</ref>

در كتاب پنجم، با توابع و عوارض تركيب <ref>همان، ص 250</ref> و در كتاب ششم، با ابنيه كلمه و در آخرين كتاب، با تصريف آشنا خواهيم شد <ref>همان، ص 282</ref>

از جمله مباحث مطرح‌شده در اين سه كتاب، عبارت است از: نعت؛ عطف بيان؛ تأكيد لفظى و معنوى؛ ثلاثى، رباعى و خماسى مجرد و مزيد؛ صحيح و معتل؛ تصغير؛ اشتقاق؛ ميزان صرفى؛ حروف زائده؛ ابدال؛ نقل؛ قلب و... <ref>همان</ref>