الإنصاف في مسائل دام فيها الخلاف: تفاوت میان نسخه‌ها

"الإنصاف فى مسائل دام فيها الخلاف" تأليف آیت‌الله [[سبحانی تبریزی، جعفر|شيخ جعفر سبحانى]] به زبان عربى از جمله آثارى است كه به اختلافات فكرى و فقهى فرق اسلامى و مقارنه و مقايسه بين آنها تحت عنوان فقه و كلام تطبيقى پرداخته است، در جلد اول و دوم به اختلافات فقهى پرداخته و در جلد سوم اختلافات كلامى را جمع آورى و بررسى نموده است.

1. در عنوان وضوء در كتاب و سنت، به مباحثى چون محكم بودن آيه وضو، اختلاف در كيفيت وضو، منشاء آن، بررسى دلايل و وضوء پيامبر صلى الله عليه و آله از زبان ائمه اهلبيت عليهم السلام اشاره مى نمايند.

 

2. در بحث مسح پا از روى كفش، به حكم مسح بر كفش در حال اختيار و دلايل آن در كتاب، سنت و اجماع اهل بيت ميپردازد.

 

3. در بحث اذان، به معناى لغوى و شرعى، جايگاه آن، تاريخ تشريع اذان، كيفيت تشريع و تثويب در اذان فجر و بدعت ها اشاره دارد.

 

4. در قبض (بستن) دو دست در نماز، به حكم مسئله، بدعت بودن آن و بررسى و نقد دلايل قائلين می‌پردازد.

 

5. در بسمله، به معناى لغوى و اصطلاحى، فضيلت، بيان اقوال در جزئيت آن، لزوم جهر به آن و بررسى دلايل قائلين به عدم جزئيت آن اشاره شده است.

 

6. در مسأله سجده بر زمين، به مظهر عبوديت بودن سجود، اختلاف فقهاء در شرايط مسجود عليه به معناى لغوى آن، كيفيت و مراحل سجود در عصر رسول الله صلى الله عليه و آله اشاره دارد.

 

7. جمع صلاتين.

 

8. قصر در سفر.

 

9. افطار مسافر در رمضان.

 

10. در نماز تراويح، به معناى لغوى و اصطلاحى تروايح، جماعت خواندن آن نزد اماميه و اهل سنت، احاديث مربوط، كلام عمر، اختصاص تشريع به خداوند و... اشاره مى شود.

 

11. متعه حج

 

12. در متعه زنان (ازدواج موقت)، به مسائلى چون غريزه جنسى و محدوده آن، آراء فقهاء در متعه و رواج آن در صدر اسلام، دليل آن در قرآن كريم و پاسخ به شبهات در متعه، اشاره شده است.

 

13. خمس در كتاب و سنت

 

14. مواضع خمس در قرآن كريم

 

15. شهادت بر طلاق

 

16. سه طلاق در يك مرتبه

 

17. طلاق معلق

 

18. حلف به طلاق

 

19. طلاق در حيض و نفاس يا در طهر مواقعه

 

20. وصيت به وارث

 

21. ارث بردن مسلمان از كافر نه عكس آن

 

22. در ميراث به قرابت يا تعصيب، به معناى لغوى و اصطلاحى عصبه، اقسام آن، توضيح ارث از آن طريق، ضابطه ميراث نزد فريقين و بررسى ادله اشاره مى شود.

 

23. در عول در ارث، به عول در لغت و اصطلاح، تاريخچه، اقوال مطروح، ادله قائلين به صحت عول و بطلان عول و تصريح ائمه عليهم السلام بر بطلان آن اشاره دارد.

 

24. در تقيه، به معناى لغوى و اصطلاحى، تاريخ آن در عصر كليم الله و رسول اكرم، اوضاع سياسى شيعه در عصور مختلف، انگيزه تشريع، دلايل آن در كتاب و سنت، اقسام تقيه و شبهات آن اشاره دارد.

1. در حسن و قبح عقلى، به ملاكات حسن و قبح، حكمت نظرى و عملى، تقسيم قضايا به ضرورى و غير ضرورى، ادله مثبتين و منكرين و نتايج حسن و قبح عقلى می‌پردازد.

 

2. در جبر و تفويض، به مسائلى چون جبر در تاريخ اسلامى، دلايل جبريون، شبهه افعال انسان در دايره قضا و قدر، شبهه هدايت و ضلالت به دست خدا، دلايل مفوضه، بحث امر بين الامرين اشاره شده و بررسى مى‌شوند.

 

3. در نظريه كسب، به بيان نظريه می‌پردازد و به مسائلى چون توحيد در خالقيت نزد اهل حديث و اماميه، نظريه اشعرى و مراحل تطور نظريه كسب و دلايل ابطال آن ميپردازد.

 

4. اراده تكوينى و تشريعى خداوند

 

5. در رؤيت خداوند سبحان، به منشأ بحث رؤيت در يهود و عهد قديم، رؤيت در قرآن و كلمات ائمه اطهار سلام الله عليهم، و پاسخ شبهات قائلين به رؤيت، می‌پردازد.

 

6. در عصمت انبياء، به معناى لغوى و اصطلاحى، حقيقت آن، عدم سلب اختيار با عصمت، مراحل و ادله عصمت می‌پردازد و در پايان دلايل مخالفين عصمت انبياء مورد بررسى و نقد قرار داده است.

 

7. متكلم و صفات خبريه

 

8. در بداء، به معناى آن و اين كه در واقع بدا امكان تغيير عاقبت انسان با اعمال صالح و طالح است، بداء در قرآن، تفاسير اشتباه از بداء، آثار تربيتى ايمان به بداء و در پايان به شبهات اشاره و پاسخ داده شده است.

 

9. حكومت اسلامى يكى از مهمترين مباحث بعد از رحلت رسول اكرم صلى الله عليه و آله است، لزوم حكومت، نصوص آن، تنصيصى بودن يا شورايى بودن آن از جمله مسائل اين بحث است. مصنف در پايان نصوص امامت على عليه السلام را چون آيه ولايت، حديث منزلت، حديث غدير را مطرح و سنت نبوى را در اين مسئله طرح و بررسى مى نمايد.

 

10. عدالت همه صحابه بحثى است كه اهل سنت از آن براى توجيه بسيارى از انحرافات در تاريخ اسلام بهره مى برد. اين كه صحابه چه كسانى هستند، ملاك آن و عدالت ايشان چيست، دلايل عدالت و نقد آن در قرآن، سنت و تاريخ و نمونه هاى بسيارى از عدم عدالت بعضى از صحابه را مطرح مى نمايد.