۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الأشباه و النظائر في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
جز (جایگزینی متن - 'سيبويه' به 'سيبويه ') |
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
الف)- فن «الطراز فى الالغاز، احاجى، مطارحات و ممتحنات»: نويسنده، اين فنون را به علت نزديكى و قرابت به هم، در ضمن يك فن آورده است. در اين قسمت، كلمات، كنايات و جملاتى از برخى از بزرگان علم و ادب، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است كه برخى از آن‌ها، عبارتند از: حريرى، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، شيخ عز الدين بن عبدسلام، ابن لب اندلسى. | الف)- فن «الطراز فى الالغاز، احاجى، مطارحات و ممتحنات»: نويسنده، اين فنون را به علت نزديكى و قرابت به هم، در ضمن يك فن آورده است. در اين قسمت، كلمات، كنايات و جملاتى از برخى از بزرگان علم و ادب، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است كه برخى از آن‌ها، عبارتند از: حريرى، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، شيخ عز الدين بن عبدسلام، ابن لب اندلسى. | ||
ب)- فن مناظرات، مجالسات، مذاكرات، مراجعات، محاورات، فتاوى، واقعات، مراسلات و مكاتبات و فن افراد و غرائب كه به بررسى اين امور در كلمات بزرگان اين فنون، اختصاص يافته است، همچون: مناظره [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و كسايى در مسئله زنبوريه، مجلس خليل با [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، مجلس ابى‌اسحاق زجاج با شاگردانش، مناظره بين كسايى و يزيدى، مجلس بين ثعلب و [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، مناظره بين ابن اعرابى و اصمعى پيرامون اين نكته كه آيا جمع مؤنث بر مذكر حمل مى‌شود يا برعكس، مجلس ابى‌عمرو بن علاء با عيسى بن عمر در اين كلام كه «ليس الطيب الا المسك»، مجلس ابى‌اسحاق ابراهيم بن سرى زجاج با مردى غريبه پيرامون مسائل متفرقه نحوى، مجلس بكر بن حبيب سهمى با شبيب بن شيبه بر سر مسائل لغوى و نيز مجالس عثمان بن مازنى با يعقوب بن سكيت، عمر جرمى و ابى‌حسن سعيد بن مسعده، اخفش، مجالس ابى‌عباس احمد بن يحيى با ابى‌حسن محمد كيسان، فتاواى نحويه ابن شجرى، جواب شيخ ابى‌منصور به موهوب بن احمد، مسائل نحوى ابن سيد بطليوسى، مسائلى كه بين سهيلى و ابن خروف اتفاق افتاده است و... | ب)- فن مناظرات، مجالسات، مذاكرات، مراجعات، محاورات، فتاوى، واقعات، مراسلات و مكاتبات و فن افراد و غرائب كه به بررسى اين امور در كلمات بزرگان اين فنون، اختصاص يافته است، همچون: مناظره [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و كسايى در مسئله زنبوريه، مجلس خليل با [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، مجلس ابى‌اسحاق زجاج با شاگردانش، مناظره بين كسايى و يزيدى، مجلس بين ثعلب و [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، مناظره بين ابن اعرابى و اصمعى پيرامون اين نكته كه آيا جمع مؤنث بر مذكر حمل مى‌شود يا برعكس، مجلس ابى‌عمرو بن علاء با عيسى بن عمر در اين كلام كه «ليس الطيب الا المسك»، مجلس ابى‌اسحاق ابراهيم بن سرى زجاج با مردى غريبه پيرامون مسائل متفرقه نحوى، مجلس بكر بن حبيب سهمى با شبيب بن شيبه بر سر مسائل لغوى و نيز مجالس عثمان بن مازنى با يعقوب بن سكيت، عمر جرمى و ابى‌حسن سعيد بن مسعده، اخفش، مجالس ابى‌عباس احمد بن يحيى با ابى‌حسن محمد كيسان، فتاواى نحويه ابن شجرى، جواب شيخ ابى‌منصور به موهوب بن احمد، مسائل نحوى ابن سيد بطليوسى، مسائلى كه بين سهيلى و ابن خروف اتفاق افتاده است و... | ||
به‌عنوان مثال، در مناظره‌اى كه بين ابوحاتم و توزى بر سر مذكر يا مؤنث بودن كلمه فردوس اتفاق افتاده، چنين آمده است كه ابوحاتم، قائل به مذكر بودن آن شده و وقتى توزى پرسيده است كه پس چرا در آيه شريفه ''' «الذين يرثون الفردوس هم فيها» '''، ضمير مؤنث به آن برگشته است، وى در پاسخ به اين نكته اشاره كرده كه در اينجا، به معناى «الجنة» نظر شده است، همانند آيه شريفه ''' «من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها» ''' و همچنين مانند شعر عمر بن ابى‌ربيعه: {| class="wikitable poem" | به‌عنوان مثال، در مناظره‌اى كه بين ابوحاتم و توزى بر سر مذكر يا مؤنث بودن كلمه فردوس اتفاق افتاده، چنين آمده است كه ابوحاتم، قائل به مذكر بودن آن شده و وقتى توزى پرسيده است كه پس چرا در آيه شريفه ''' «الذين يرثون الفردوس هم فيها» '''، ضمير مؤنث به آن برگشته است، وى در پاسخ به اين نكته اشاره كرده كه در اينجا، به معناى «الجنة» نظر شده است، همانند آيه شريفه ''' «من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها» ''' و همچنين مانند شعر عمر بن ابى‌ربيعه: {| class="wikitable poem" | ||