پرش به محتوا

غاية المراد في شرح نكت الإرشاد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'علامۀ حلّى' به 'علامۀ حلّى '
جز (جایگزینی متن - 'شمس الدين محمد بن جمال الدين مكى عاملى جزينى' به 'شمس الدين محمد بن جمال الدين مكى عاملى جزينى ')
جز (جایگزینی متن - 'علامۀ حلّى' به 'علامۀ حلّى ')
خط ۴۹: خط ۴۹:
'''غاية المراد في شرح نكت الإرشاد''' تألیف [[شهید اول، محمد بن مکی|شمس الدين محمد بن جمال الدين مكى عاملى جزينى]] ، مشهور به [[شهيد اول]] (م 786 ق).
'''غاية المراد في شرح نكت الإرشاد''' تألیف [[شهید اول، محمد بن مکی|شمس الدين محمد بن جمال الدين مكى عاملى جزينى]] ، مشهور به [[شهيد اول]] (م 786 ق).


كتاب غاية المراد يكى از معتبرترين شروح كتاب «إرشاد الأذهان» علامۀ حلّى (م 726 ق) است. اين كتاب از باارزش‌ترين كتب فقهى [[شهيد اول]] (قده) مى‌باشد كه به منظور شرح قسمت‌هاى مشكل و نكته‌هاى «إرشاد الأذهان» و بيان وجوه و نظريات مختلف در آن تأليف شده است.
كتاب غاية المراد يكى از معتبرترين شروح كتاب «إرشاد الأذهان» [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]  (م 726 ق) است. اين كتاب از باارزش‌ترين كتب فقهى [[شهيد اول]] (قده) مى‌باشد كه به منظور شرح قسمت‌هاى مشكل و نكته‌هاى «إرشاد الأذهان» و بيان وجوه و نظريات مختلف در آن تأليف شده است.


==انگيزۀ نگارش==
==انگيزۀ نگارش==
خط ۶۲: خط ۶۲:
[[شهيد اول]] در تأليف اين كتاب از كتاب‌هايى هم‌چون «المعتبر»، «أجوبة المسائل الغرية» [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق)، «إيضاح القوائد» فخر المحققين (م 771 ق)، و كتب علامۀ حلى تأثير پذيرفته است و به خصوص «مختلف الشيعة» در نظريات وى از جايگاه خاصى برخوردار است.
[[شهيد اول]] در تأليف اين كتاب از كتاب‌هايى هم‌چون «المعتبر»، «أجوبة المسائل الغرية» [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق)، «إيضاح القوائد» فخر المحققين (م 771 ق)، و كتب علامۀ حلى تأثير پذيرفته است و به خصوص «مختلف الشيعة» در نظريات وى از جايگاه خاصى برخوردار است.


علاوه بر منابع مذكور مطالبى را كه وى به صورت شفاهى از فخر الدين، فرزند علامۀ حلّى و عميد الدين عبدالمطلب بن محمد اعرجى (م 754 ق) نقل نموده و مطالبى كه از كتب بزرگانى هم‌چون [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، ابن طاوس و ديگران كه در دسترس ما نيست در كتاب آورده است، در شكل دادن به مطالب كتاب نقش مهمى را داشته است.
علاوه بر منابع مذكور مطالبى را كه وى به صورت شفاهى از فخر الدين، فرزند [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]  و عميد الدين عبدالمطلب بن محمد اعرجى (م 754 ق) نقل نموده و مطالبى كه از كتب بزرگانى هم‌چون [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، ابن طاوس و ديگران كه در دسترس ما نيست در كتاب آورده است، در شكل دادن به مطالب كتاب نقش مهمى را داشته است.


اين كتاب از نظر استقصاء اقوال و نظريات فقهى در زمان خود كم نظير بوده و بعدها كتاب‌هايى هم‌چون [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]، جواهر الكلام به همين سبك تدوين شده‌اند.
اين كتاب از نظر استقصاء اقوال و نظريات فقهى در زمان خود كم نظير بوده و بعدها كتاب‌هايى هم‌چون [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]، جواهر الكلام به همين سبك تدوين شده‌اند.
خط ۱۸۶: خط ۱۸۶:




در بعضى از آثار فقهى فتوايى علامۀ حلّى كه شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول مى‌باشد مثل إرشاد الأذهان و [[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين|تبصرة المتعلمين]] علامه عبارت «على رأى» ديده مى‌شود. براى آشنايى با اين اصطلاح كلمات بعضى از بزرگان در اين زمينه نقل مى‌شود.
در بعضى از آثار فقهى فتوايى [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]  كه شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول مى‌باشد مثل إرشاد الأذهان و [[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين|تبصرة المتعلمين]] علامه عبارت «على رأى» ديده مى‌شود. براى آشنايى با اين اصطلاح كلمات بعضى از بزرگان در اين زمينه نقل مى‌شود.


در فهرست‌وارۀ فقه صفحات 17 - 18 به نقل از فخر المحققين در مورد سؤالى كه از اصطلاحات فقهى كتب علامۀ حلى، مطرح شده است اين طور مى‌خوانيم:
در فهرست‌وارۀ فقه صفحات 17 - 18 به نقل از فخر المحققين در مورد سؤالى كه از اصطلاحات فقهى كتب علامۀ حلى، مطرح شده است اين طور مى‌خوانيم:
خط ۱۹۸: خط ۱۹۸:
در كتاب قضاء جلد 2، صفحۀ 160 پس از نقل عبارت على رأى وى مى‌نويسد، عادة المصنف في كتبه أن يكون مقوّاه الرأى المذكور و مضعّفه الرأى المنبّه عليه، و هنا الأمر بالعكس.
در كتاب قضاء جلد 2، صفحۀ 160 پس از نقل عبارت على رأى وى مى‌نويسد، عادة المصنف في كتبه أن يكون مقوّاه الرأى المذكور و مضعّفه الرأى المنبّه عليه، و هنا الأمر بالعكس.


در كتاب جنايات جلد 2، صفحۀ 205: اعلم أن قول المصنف هنا و في التلخيص «على رأى» ليس في موضعه على ما اصطلح عليه غالبا فإنّه ينبّه به على قول و إن لم يكن مشهورا و في الأكثر يكون مشهورا بنابراين اگر چه در مواردى كه علامۀ حلّى نظريه‌اش را تغيير داده است يا در موارد استثنايى نمى‌توان تعريف مشخصى براى اين اصطلاح داشت امّا غالبا نظريه‌اى كه قبل از اين اصطلاح آورده شده است مورد قبول علامۀ حلّى بوده و آن را تقويت كرده است و نظريۀ پس از اين اصطلاح خلاف مشهور بوده و وى آن را قبول نداشته است.
در كتاب جنايات جلد 2، صفحۀ 205: اعلم أن قول المصنف هنا و في التلخيص «على رأى» ليس في موضعه على ما اصطلح عليه غالبا فإنّه ينبّه به على قول و إن لم يكن مشهورا و في الأكثر يكون مشهورا بنابراين اگر چه در مواردى كه [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]  نظريه‌اش را تغيير داده است يا در موارد استثنايى نمى‌توان تعريف مشخصى براى اين اصطلاح داشت امّا غالبا نظريه‌اى كه قبل از اين اصطلاح آورده شده است مورد قبول [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]  بوده و آن را تقويت كرده است و نظريۀ پس از اين اصطلاح خلاف مشهور بوده و وى آن را قبول نداشته است.


==ويژگى‌ها==
==ويژگى‌ها==
خط ۲۱۱: خط ۲۱۱:
به عنوان نمونه وى در صفحۀ 243 مى‌نويسد: اعلم أن المحقق نجم الدين أورد سؤالا هنا، و أجاب عنه في كتابه إجمالا و في درسه تفصيلا...هكذا نقل عن المحقق في الدروس، يا در جاى ديگر: سمعت منه مشافهة، قال...في الدروس.
به عنوان نمونه وى در صفحۀ 243 مى‌نويسد: اعلم أن المحقق نجم الدين أورد سؤالا هنا، و أجاب عنه في كتابه إجمالا و في درسه تفصيلا...هكذا نقل عن المحقق في الدروس، يا در جاى ديگر: سمعت منه مشافهة، قال...في الدروس.


از ديگر ويژگى‌هاى بسيار مهم اين كه وى به نقل مطالب زيادى از كتب و تأليفات قدماى اصحاب كه به دست ما نرسيده است در اين كتاب پرداخته است كه حتى بزرگانى هم‌چون[[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، فاضل آبى، علامۀ حلّى و ديگران آنها را بيان نكرده‌اند.
از ديگر ويژگى‌هاى بسيار مهم اين كه وى به نقل مطالب زيادى از كتب و تأليفات قدماى اصحاب كه به دست ما نرسيده است در اين كتاب پرداخته است كه حتى بزرگانى هم‌چون[[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، فاضل آبى، [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]  و ديگران آنها را بيان نكرده‌اند.


اين گونه نقل مطالب از جهت فراوانى آثار و تأليفات قدماء در نزد [[شهيد اول]] بوده است، به عنوان نمونه وى از كتاب‌هاى الكامل، الروضة و الموجز از [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، البشرى از احمد بن طاوس، الفاخر از ابوالفضل جعفى، الواسطة از ابن حمزة، المنهج الاقصد از نجيب الدين، المفيد في التكليف از بصروى، النيات از مصرى، الرافع و الحاوى از جرجانى و كتاب‌هاى متعدد ديگرى مطالبى را نقل نموده كه در دسترس ما نيستند.
اين گونه نقل مطالب از جهت فراوانى آثار و تأليفات قدماء در نزد [[شهيد اول]] بوده است، به عنوان نمونه وى از كتاب‌هاى الكامل، الروضة و الموجز از [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، البشرى از احمد بن طاوس، الفاخر از ابوالفضل جعفى، الواسطة از ابن حمزة، المنهج الاقصد از نجيب الدين، المفيد في التكليف از بصروى، النيات از مصرى، الرافع و الحاوى از جرجانى و كتاب‌هاى متعدد ديگرى مطالبى را نقل نموده كه در دسترس ما نيستند.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش