پرش به محتوا

کنتوری، سید میر حامدحسین: تفاوت میان نسخه‌ها

کنتوری، سید میر حامدحسین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۶

۱٬۴۰۰ بایت اضافه‌شده ،  ۱۲ اکتبر
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR01623.jpg|بندانگشتی|کنتوری‌، میر حامد حسین‌]]
[[پرونده:NUR01623.jpg|بندانگشتی|کنتوری‌، میر حامد حسین‌]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|کنتوری‌، میر حامد حسین‌
! نام!! data-type="authorName" |کنتوری‌، میر حامد حسین‌
|-
|-
|نام های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'| ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌ ک‍ن‍ت‍وری‌
| data-type="authorOtherNames" | ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌ ک‍ن‍ت‍وری‌


ل‍ک‍ه‍ن‍وئ‍ی‌، ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌
ل‍ک‍ه‍ن‍وئ‍ی‌، ح‍ام‍د ح‍س‍ی‍ن‌
خط ۲۱: خط ۲۱:
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |[[کنتوری، سید محمدقلی بن محمدحسین|سید محمدقلى موسوى کنتورى نیشابورى]]
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|1830 م
| data-type="authorbirthDate" |۵ محرم ۱۲۴۶ق، 1830 م
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" | لکهنو هند
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|1267 هـ.ش یا 1306 هـ.ق یا 1888 م
| data-type="authorDeathDate" |1267 ش یا 1306 ق یا 1888 م
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |[[سيد محمدعباس تسترى|سید محمد عباس تسترى]]
 
[[سيد بركت على|سید برکت على]]
 
[[سيد محمد بن دلدار على|سید محمد بن دلدار على]]
 
[[سيد مرتضى سيد العلماء|سید مرتضى سید العلماء]]
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|
| data-type="authorWritings" |[[شوارق النصوص]]
|-class='articleCode'
[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]]
|کد مولف
|- class="articleCode"
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE1623AUTHORCODE
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01623AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>
{{کاربردهای دیگر|کنتوری (ابهام زدایی)}}


'''سید میر حامد حسین هندى نیشابورى''' (۱۲۴۶-۱۳۰۶ق)، عالم، متکلم، دین‌شناس و از مدافعان اتحاد مسلمین، و مبارزه با تحریف و تفرقه و اختلافات مذهبی، مشهورترین اثر او کتاب [[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار]] در اثبات امامت و دفاع از [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام]] است.


==ولادت==
== خاندان و نیاکان ==
میرحامد حسین از سادات موسوی است. و نسبش با 27 واسطه به امام موسی بن جعفر علیه‌السلام می‌رسد. اجدادش اهل نیشابور بوده‌اند که بعدها بنا به دلایلی به هند سفر می‌کنند و در همانجا اقامت می‌گزینند.


'''سيد مير حامد حسين هندى نيشابورى''' از بزرگترين متكلّمان و عظيم‌ترين عالمان و از مفاخر شيعه در اوائل سدۀ سيزدهم هجرى قمرى در بلدۀ ميرۀ لكهنو هند به تاريخ پنجم محرم 1246 ه‍. ق به دنيا آمد.
او در دامان خاندانى چشم گشود و پرورش یافت که همه عالمانى آگاه و فاضلانى مجاهد بودند. در میان برادران و فرزندان و فرزندزادگان وى نیز عالمانى خدمتگزار و متعهد به چشم مى‌خورند.


از این خاندان معظم در آسمان علم و فقاهت ستارگانى درخشان به چشم مى‌خورند که هر یک در عصر خویش راهنماى گمشدگان بودند. اینک به چند تن از آنها اشاره مى‌کنیم.


==کسب علم و دانش==
#جدّ صاحب عبقات: سید محمدحسین معروف به سید الله کرم موسوى کنتورى نیشابورى.
#:وى جد میر حامد حسین و از اعلام فقهاء و زهاد زمان و صاحب کرامات در نیمۀ دوم سدۀ دوازدهم هجرى است. ایشان علاقۀ زیادى به استنساخ قرآن کریم و کتب نفیسه به خط خود داشته و قرآن و حق الیقین و تحفة الزائر و جامع عباسى به خط او در کتابخانۀ ناصریه لکهنو موجود است.
#والد صاحب عبقات: مفتى [[کنتوری، سید محمدقلی بن محمدحسین|سید محمدقلى موسوى کنتورى نیشابورى]]
#:وى والد ماجد میر حامد حسین و از چهره‌هاى درخشان عقائد و مناظرات در نیمۀ اول قرن سیزدهم هجرى مى‌باشد.
#:او در دوشنبه پنجم ماه ذى قعده سال 1188 به دنیا آمد. وى از شاگردان بارز سید دلدار على نقوى از اعاظم دانشمندان شیعه در قرن سیزدهم بوده و در اکثر علوم و فنون محققى بى‌نظیر بود و تألیفات ارزنده‌اى از خود به‌جا گذاشت.
#:ایشان یکى از برجسته‌ترین چهره‌هاى علم عقاید و مناظرات و از نمونه‌هاى کم مانند تتبع و استقصاء بود.
#:سید محمد قلى در تاریخ نهم محرم 1260 ه‍.ق در لکهنو به رحمت ایزدى پیوست.
#برادر ارشد میر حامد حسین: سید سراج حسین
#:او نیز چون پدر و برادرانش از عالمان و فرزانگان بوده است. گرچه در نزد پدرش و سید العلماء شاگردى نموده است امّا بیشتر تألیفات وى در علوم ریاضى از جمله کتاب حل معادلات جبر و مقابله و رساله‌اى در مخروطات منحنى است. ایشان همچنین فیلسوف و پزشکى نامى بوده است.
#:سید سراج حسین با وجود اشتغال به علوم عربیه و فنون قدیمه، به حدى بر زبان انگلیسى، فلسفۀ جدید و علوم ریاضى تسلط یافته بود که بزرگان انگلیس در حیرت فرو رفته بودند که چگونه یک عالم اسلامى این چنین ماهر در فنون حکمت مغرب گردیده است.
#:وى در 27 ربیع الأول سال 1282 ه‍.ق رحلت کرد.
#برادر میر حامد حسین: سید اعجاز حسین
#:وى فرزند اوسط سید محمد قلى بوده و ولادتش در 21 رجب 1240 واقع شده است.
#:ایشان نیز مانند پدر و برادرانش از دانشمندان نامى شیعه در کشور هند و صاحب تألیفات و تصنیفات متعددى بوده است.
#:همچنین برادر خود میر حامد حسین را در تصنیف کتاب استقصاء الافحام در زمینۀ استخراج مطالب و استنباط مقاصد کمک فراوانى نمود تا جایى که گفته‌اند بیشترین کار کتاب را او انجام داد امّا به جهت شهرت میر حامد حسین به نام او انتشار یافت.
#:از جمله تألیفات ایشان مى‌توان به «شذور العقیان فى تراجم الأعیان» و «کشف الحجب و الاستار عن احوال الکتب و الاسفار» اشاره کرد.
#:ایشان در هفدهم شوال 1286 ه‍.ق و پس از عمرى کوتاه امّا پربرکت به رحمت ایزدى پیوست.
#سید ناصر حسین: فرزند میر حامد حسین ملقب به شمس العلماء
#:وى در 19 جمادى الثانیه 1284 ه‍.ق متولد شد. او را در علم و تتبع تالى مرتبۀ پدر شمرده‌اند چرا که نگذاشت زحمات پدرش به هدر رود و لذا به تتمیم عبقات پرداخت و چندین جلد دیگر از آن را به سبک و سیاق پدر بزرگوارش تألیف و با نام ایشان منتشر ساخت.
#:ایشان عالمى متبحر، فقیه، اصولى، محدث و رجالى کثیر التتبع و مفتى و مرجع اهالى بلاد خود بوده و این علوم را از والد معظم خود و مفتى سید محمد عباس اخذ کرده بود.
#:در نهایت ایشان در 25 ذى حجه 1361 ه‍.ق دار فانى را وداع گفت و بنا به وصیتش در جوار مرقد قاضى شوشترى در آگرۀ هند به خاک سپرده شد.
#سید ذاکر حسین: فرزند دیگر میر حامد حسین
#:وى نیز همچون برادر خود عالمى فاضل و همچنین از ادباء و شعراء زمان خود بود که برادرش را در تتمیم عبقات یارى نمود. دیوان شعر به فارسى و عربى و تعلیقاتى بر عبقات از آثار اوست.
#سید محمد سعید و  
#سید محمد نصیر: فرزندان سید ناصر حسین


ايشان تعليم را از سن 6 سالگى با رفتن به مكتبخانه و پيش شيخى به نام شيخ كرمعلى شروع كرد. امّا پس از مدت كوتاهى پدر ايشان خود عهده‌دار تعليم وى گرديد و تا سن 14 سالگى كتب متداول ابتدائى را به وى آموخت.
این دو بزرگوار که نوه‌هاى میر حامد حسین مى‌باشند نیز از فضلاء و علماء بزرگ زمان خود بودند که در نجف اشرف نزد اساتید برجسته تحصیلات عالیۀ خود را گذرانیدند. پس از بازگشت به هند محمد سعید شؤون ریاست علمى و دینى را بعهده گرفت و آثار و تألیفات متعددى را از خود به جاى گذاشت تا اینکه در سال 1387 ه‍.ق در هند وفات یافت و در جوار پدر بزرگوارش در صحن مرقد قاضى شوشترى به خاک سپرده شد. اما سید محمد نصیر پس از بازگشت به هند به جهت شرایط خاص زمانى وارد کارهاى سیاسى شده و از جانب شیعیان به نمایندگى مجلس نیابى رسید. او نیز پس از عمرى پربار در لکهنو رحلت کرد ولى جسد وى را به کربلاء برده و در صحن شریف و در مقبرۀ [[میرزای شیرازی، سید محمدحسن|میرزاى شیرازى]] به خاک سپردند.


مير حامد حسين در سن 15 سالگى و پس از رحلت پدر بزرگوارش براى تكميل تحصيلات به سراغ اساتيد ديگر رفت.
== ولادت ==
میر حامد حسین  در اوائل سدۀ سیزدهم هجرى قمرى در شهر میرۀ لکهنو هند به تاریخ پنجم محرم 1246ق برابر با ۱۲۱۰ش به دنیا آمد.


مقامات حريرى و ديوان متنبى را نزد مولوى سيد بركت على و نهج البلاغه را نزد مفتى سيد محمد عباس تسترى خواند. علوم شرعيه را نزد سلطان العلماء سيد محمد بن دلدار على و برادر ايشان سيد العلماء سيد حسين بن دلدار على -كه هر دو از علماء بزرگ شيعه در هند بودند-و علوم عقليه را نزد فرزند سيد مرتضى سيد العلماء، ملقب به خلاصة العلماء فرا گرفت.
==تحصیلات==


در اين زمان ايشان كتاب مناهج التدقيق را كه از تصنيفات عاليۀ استادش سيد العلماء بود از ايشان أخذ كرد كه حواشى وى بر آن كتاب بيانگر عظمت تحقيق و قدرت نقد ايشان مى‌باشد.
ایشان تعلیم را از سن 6 سالگى با رفتن به مکتب‌خانه و پیش شیخى به نام شیخ کرمعلى شروع کرد. امّا پس از مدت کوتاهى پدر ایشان خود عهده‌دار تعلیم وى گردید و تا سن 14 سالگى کتب متداول ابتدائى را به وى آموخت.


به هر حال ايشان پس از چندين سال تحصيل به أمر تحقيق و پژوهش پرداخت و در اين زمينه ابتداء به تصحيح و نقد تصانيف پدر بزرگوارش سيد محمد قلى از جمله فتوحات حيدريه، رسالۀ تقيّه و تشييد المطاعن پرداخت و سالهاى سال را صرف تصحيح و مقابلۀ عبارات اين كتب مخصوصا تشييد المطاعن-كه ردّيه‌اى بر تحفۀ اثنا عشريه بود-با اصول كتب و منابع كرد.
میر حامد حسین در سن 15 سالگى و پس از رحلت پدر بزرگوارش براى تکمیل تحصیلات به سراغ اساتید دیگر رفت.


هنوز از اين كار فارغ نشده بود كه كتاب منتهى الكلام توسط يكى از علماء اهل سنت به نام مولوى حيدر على فيض‌آبادى در ردّ بر اماميه با تبليغات فراوان نشر و گسترش يافت به‌گونه‌اى كه عرصه بر عوام و خواص از شيعه تنگ شد. از يك طرف مخالفين مدعى بودند كه شيعه قادر بر جواب مطالب اين كتاب نيست تا آنجا مؤلف كتاب مى‌گفت اگر اولين و آخرين شيعه جمع شوند نمى‌توانند جواب كتاب مرا بنويسند و از طرف ديگر علماء بزرگ شيعۀ هند از جمله سلطان العلماء، سيد العلماء، مفتى سيد محمد عباس تسترى و ديگر أعلام به سبب اوضاع خاص سلطنت و ملاحظات ديگر امكان جواب دادن را نداشتند در اين زمان بود كه مير حامد حسين وارد ميدان شد و در فاصله شش ماه كتاب استقصاء الإفحام فى نقض منتهى الكلام را به‌گونه‌اى تصنيف كرد كه باعث حيرت علماء حتى اساتيد ايشان گشته و مورد استفادۀ آنان قرار گرفت و نشر آن چنان ضربه‌اى بر مخالفين وارد كرد كه هيچيك از آنان حتى خود مؤلف منتهى الكلام پس از سالها تلاش و كمك گرفتن از واليان مخالفين و برگزارى اجتماعات مختلف از عهدۀ جواب آن برنيامدند.
مقامات حریرى و دیوان متنبى را نزد مولوى [[سيد بركت على|سید برکت على]] و [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] را نزد مفتى [[سيد محمدعباس تسترى|سید محمد عباس تسترى]] خواند. علوم شرعیه را نزد سلطان العلماء [[سيد محمد بن دلدار على|سید محمد بن دلدار على]] و برادر ایشان سید العلماء سید حسین بن دلدار على -که هر دو از علماء بزرگ شیعه در هند بودند-و علوم عقلیه را نزد فرزند [[سيد مرتضى سيد العلماء|سید مرتضى سید العلماء]]، ملقب به خلاصة العلماء فرا گرفت.


2پس از آن به تأليف كتاب شوارق النصوص پرداخت و سپس مشغول تأليف كتاب عظيم عبقات الأنوار شد كه تا آخر عمر در امر تحقيق و تصنيف آن همّت گماشت.
در این زمان ایشان کتاب مناهج التدقیق را که از تصنیفات عالیۀ استادش سید العلماء بود از ایشان أخذ کرد که حواشى وى بر آن کتاب بیانگر عظمت تحقیق و قدرت نقد ایشان مى‌باشد.


در سال 1282 ه‍. ق عازم سفر حج و سپس عتبات عاليات شد امّا در آنجا هم از فعاليت علمى و تحقيق باز نماند و در حرمين شريفين يادداشتهايى از كتب نادر برداشت و در عراق در محافل علمى علماء عراق شركت جست كه مورد احترام فوق- العادۀ ايشان قرار گرفت. وى پس از بازگشت حاصل كار علمى خود را در قالب كتاب أسفار الانوار عن وقايع أفضل الاسفار گردآورى نمود.
به هر حال ایشان پس از چندین سال تحصیل به أمر تحقیق و پژوهش پرداخت و در این زمینه ابتداء به تصحیح و نقد تصانیف پدر بزرگوارش سید محمد قلى از جمله فتوحات حیدریه، رسالۀ تقیّه و تشیید المطاعن پرداخت و سالهاى سال را صرف تصحیح و مقابلۀ عبارات این کتب مخصوصاً تشیید المطاعن-که ردّیه‌اى بر تحفۀ اثنا عشریه بود-با اصول کتب و منابع کرد.


مير حامد حسين عالمى پر تتبع و پر اطلاع و محيط بر آثار و اخبار و ميراث علمى اسلامى بود تا حدّى كه هيچ يك از معاصران و متأخران و حتى بسيارى از علماء پيشين به پايۀ او نرسيدند. همۀ عمر خويش را به بحث و پژوهش در اسرار اعتقادات دينى و حراست اسلام و مرزبانى حوزۀ دين راستين گذرانيد و همه چيز خود را در راه استوارى حقايق مسلم دينى از دست داد چنانكه مؤلف ريحانة الادب در اين باره مى‌نويسد:
هنوز از این کار فارغ نشده بود که کتاب منتهى الکلام توسط یکى از علماء اهل سنت به نام مولوى حیدر على فیض‌آبادى در ردّ بر امامیه با تبلیغات فراوان نشر و گسترش یافت به‌گونه‌اى که عرصه بر عوام و خواص از شیعه تنگ شد. از یک طرف مخالفین مدعى بودند که شیعه قادر بر جواب مطالب این کتاب نیست تا آنجا مؤلف کتاب مى‌گفت اگر اولین و آخرین شیعه جمع شوند نمى‌توانند جواب کتاب مرا بنویسند و از طرف دیگر علماء بزرگ شیعۀ هند از جمله سلطان العلماء، سید العلماء، مفتى سید محمد عباس تسترى و دیگر أعلام به سبب اوضاع خاص سلطنت و ملاحظات دیگر امکان جواب دادن را نداشتند در این زمان بود که میر حامد حسین وارد میدان شد و در فاصله شش ماه کتاب استقصاء الإفحام فى نقض منتهى الکلام را به‌گونه‌اى تصنیف کرد که باعث حیرت علماء حتى اساتید ایشان گشته و مورد استفادۀ آنان قرار گرفت و نشر آن چنان ضربه‌اى بر مخالفین وارد کرد که هیچیک از آنان حتى خود مؤلف منتهى الکلام پس از سالها تلاش و کمک گرفتن از والیان مخالفین و برگزارى اجتماعات مختلف از عهدۀ جواب آن برنیامدند.


«... و در مدافعه از حوزۀ ديانت و بيضۀ شريعت اهتمام تمام داشته و تمامى ساعات و دقايق عمر شريفش در تأليفات دينى مصروف بوده و آنى فروگذارى نداشته تا آنكه دست راست او از كثرت تحرير و كتابت عاطل شده و در اواخر با دست چپ مى‌نگاشته است...»
پس از آن به تألیف کتاب [[شوارق النصوص]] پرداخت و سپس مشغول تألیف کتاب عظیم [[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار|عبقات الأنوار]] شد که تا آخر عمر در امر تحقیق و تصنیف آن همّت گماشت.


و به گفتۀ مؤلف نجوم السماء زمانى كه دست چپ ايشان هم از كار مى‌افتاده است ايشان دست از كار برنداشته و مطالب را با زبان املاء مى‌كرده است و هيچ مانعى نمى‌توانست ايشان را از جهاد علمى باز دارد.
در سال 1282ق عازم سفر حج و سپس عتبات عالیات شد امّا در آنجا هم از فعالیت علمى و تحقیق باز نماند و در حرمین شریفین یادداشتهایى از کتب نادر برداشت و در عراق در محافل علمى علماء عراق شرکت جست که مورد احترام فوق- العادۀ ایشان قرار گرفت. وى پس از بازگشت حاصل کار علمى خود را در قالب کتاب أسفار الانوار عن وقایع أفضل الاسفار گردآورى نمود.


میر حامد حسین عالمى پر تتبع و پر اطلاع و محیط بر آثار و اخبار و میراث علمى اسلامى بود تا حدّى که هیچ یک از معاصران و متأخران و حتى بسیارى از علماء پیشین به پایۀ او نرسیدند. همۀ عمر خویش را به بحث و پژوهش در اسرار اعتقادات دینى و حراست اسلام و مرزبانى حوزۀ دین راستین گذرانید و همه چیز خود را در راه استوارى حقایق مسلم دینى از دست داد چنانکه [[مدرس، محمدعلی|مؤلف ریحانة الادب]] در این باره مى‌نویسد:


==خاندان و نياكان==
«... و در مدافعه از حوزۀ دیانت و بیضۀ شریعت اهتمام تمام داشته و تمامى ساعات و دقایق عمر شریفش در تألیفات دینى مصروف بوده و آنى فروگذارى نداشته تا آنکه دست راست او از کثرت تحریر و کتابت عاطل شده و در اواخر با دست چپ مى‌نگاشته است...»


مير حامد حسين هندى در دامان خاندانى چشم گشود و پرورش يافت كه همه عالمانى آگاه و فاضلانى مجاهد بودند. در ميان برادران و فرزندان و فرزندزادگان وى نيز عالمانى خدمتگزار و متعهد به چشم مى‌خورند.
و به گفتۀ مؤلف نجوم السماء زمانى که دست چپ ایشان هم از کار مى‌افتاده است ایشان دست از کار برنداشته و مطالب را با زبان املاء مى‌کرده است و هیچ مانعى نمى‌توانست ایشان را از جهاد علمى باز دارد.


از اين خاندان معظم در آسمان علم و فقاهت ستارگانى درخشان به چشم مى‌خورند كه هر يك در عصر خويش راهنماى گمشدگان بودند. اينك به چند تن از آنها اشاره مى‌كنيم.
==کتابخانه ناصریه==


#جدّ صاحب عبقات: سيد محمد حسين معروف به سيد الله كرم موسوى كنتورى نيشابورى.
خاندان میر حامد حسین از آغاز سدۀ سیزدهم، به پى‌ریزى کتابخانه‌اى همت گماشتند که به مرور زمان تکمیل گشت و نسخه‌هاى فراوان و نفیسى به تدریج در آن گردآورى شد که تا 30/000 نسخه رسید تا اینکه در دوران سید ناصر حسین به نام وى نامیده شد و در زمان سید محمد سعید و توسط ایشان به کتابخانۀ عمومى تبدیل شد. این کتابخانه گرچه از نظر کمّى داراى نظایر فراوان است امّا از نظر کیفى و به جهت وجود نسخه‌هاى نادر کم‌نظیر است.
#:وى جد مير حامد حسين و از اعلام فقهاء و زهاد زمان و صاحب كرامات در نيمۀ دوم سدۀ دوازدهم هجرى است. ايشان علاقۀ زيادى به استنساخ قرآن كريم و كتب نفيسه به خط خود داشته و قرآن و حق اليقين و تحفة الزائر و جامع عباسى به خط او در كتابخانۀ ناصريه لكهنو موجود است.
#والد صاحب عبقات: مفتى سيد محمد قلى موسوى كنتورى نيشابورى
#:وى والد ماجد مير حامد حسين و از چهره‌هاى درخشان عقائد و مناظرات در نيمۀ اول قرن سيزدهم هجرى مى‌باشد.
#:او در دوشنبه پنجم ماه ذى قعده سال 1188 به دنيا آمد. وى از شاگردان بارز سيد دلدار على نقوى از اعاظم دانشمندان شيعه در قرن سيزدهم بوده و در اكثر علوم و فنون محققى بى‌نظير بود و تأليفات ارزنده‌اى از خود به‌جا گذاشت.
#:ايشان يكى از برجسته‌ترين چهره‌هاى علم عقايد و مناظرات و از نمونه‌هاى كم مانند تتبع و استقصاء بود.
#:سيد محمد قلى در تاريخ نهم محرم 1260 ه‍. ق در لكهنو به رحمت ايزدى پيوست.
#برادر ارشد مير حامد حسين: سيد سراج حسين
#:او نيز چون پدر و برادرانش از عالمان و فرزانگان بوده است. گرچه در نزد پدرش و سيد العلماء شاگردى نموده است امّا بيشتر تأليفات وى در علوم رياضى از جمله كتاب حل معادلات جبر و مقابله و رساله‌اى در مخروطات منحنى است. ايشان همچنين فيلسوف و پزشكى نامى بوده است.
#:سيد سراج حسين با وجود اشتغال به علوم عربيه و فنون قديمه، به حدى بر زبان انگليسى، فلسفۀ جديد و علوم رياضى تسلط يافته بود كه بزرگان انگليس در حيرت فرو رفته بودند كه چگونه يك عالم اسلامى اين چنين ماهر در فنون حكمت مغرب گرديده است.
#:وى در 27 ربيع الأول سال 1282 ه‍. ق رحلت كرد.
#برادر مير حامد حسين: سيد اعجاز حسين
#:وى فرزند اوسط سيد محمد قلى بوده و ولادتش در 21 رجب 1240 واقع شده است.
#:ايشان نيز مانند پدر و برادرانش از دانشمندان نامى شيعه در كشور هند و صاحب تأليفات و تصنيفات متعددى بوده است.
#:همچنين برادر خود مير حامد حسين را در تصنيف كتاب استقصاء الافحام در زمينۀ استخراج مطالب و استنباط مقاصد كمك فراوانى نمود تا جايى كه گفته‌اند بيشترين كار كتاب را او انجام داد امّا به جهت شهرت مير حامد حسين به نام او انتشار يافت.
#:از جمله تأليفات ايشان مى‌توان به «شذور العقيان فى تراجم الأعيان» و «كشف الحجب و الاستار عن احوال الكتب و الاسفار»اشاره كرد.
#:ايشان در هفدهم شوال 1286 ه‍. ق و پس از عمرى كوتاه امّا پربركت به رحمت ايزدى پيوست.
#سيد ناصر حسين: فرزند مير حامد حسين ملقب به شمس العلماء
#:وى در 19 جمادى الثانيه 1284 ه‍. ق متولد شد. او را در علم و تتبع تالى مرتبۀ پدر شمرده‌اند چرا كه نگذاشت زحمات پدرش به هدر رود و لذا به تتميم عبقات پرداخت و چندين جلد ديگر از آن را به سبك و سياق پدر بزرگوارش تأليف و با نام ايشان منتشر ساخت.
#:ايشان عالمى متبحر، فقيه، اصولى، محدث و رجالى كثير التتبع و مفتى و مرجع اهالى بلاد خود بوده و اين علوم را از والد معظم خود و مفتى سيد محمد عباس اخذ كرده بود.
#:در نهايت ايشان در 25 ذى حجه 1361 ه‍. ق دار فانى را وداع گفت و بنا به وصيتش در جوار مرقد قاضى شوشترى در آگرۀ هند به خاك سپرده شد.
#سيد ذاكر حسين: فرزند ديگر مير حامد حسين
#:وى نيز همچون برادر خود عالمى فاضل و همچنين از ادباء و شعراء زمان خود بود كه برادرش را در تتميم عبقات يارى نمود. ديوان شعر به فارسى و عربى و تعليقاتى بر عبقات از آثار اوست.
#سيد محمد سعيد و
#سيد محمد نصير: فرزندان سيد ناصر حسين


اين دو بزرگوار كه نوه‌هاى مير حامد حسين مى‌باشند نيز از فضلاء و علماء بزرگ زمان خود بودند كه در نجف اشرف نزد اساتيد برجسته تحصيلات عاليۀ خود را گذرانيدند. پس از بازگشت به هند محمد سعيد شؤون رياست علمى و دينى را بعهده گرفت و آثار و تأليفات متعددى را از خود به جاى گذاشت تا اينكه در سال 1387 ه‍. ق در هند وفات يافت و در جوار پدر بزرگوارش در صحن مرقد قاضى شوشترى به خاك سپرده شد. اما سيد محمد نصير پس از بازگشت به هند به جهت شرايط خاص زمانى وارد كارهاى سياسى شده و از جانب شيعيان به نمايندگى مجلس نيابى رسيد.
==وفات==
سرانجام ایشان در هجدهم ماه صفر سال 1306ق دعوت حق را لبیک گفت و در حسینیۀ جناب غفران مآب مدفون شد. خبر وفات ایشان در عراق برپایى مجالس متعدّد فاتحه‌خوانى را در پى داشت. تمامى علماء شریک عزا گشته و بزرگان زیادى در رثاء او به سرودن قصیده و مرثیه پرداختند.


او نيز پس از عمرى پربار در لكهنو رحلت كرد ولى جسد وى را به كربلاء برده و در صحن شريف و در مقبرۀ [[میرزای شیرازی، محمدحسن بن محمود|ميرزاى شيرازى]]  به خاك سپردند.
==آثار==
 
 
==كتابخانه ناصريه==
 
 
خاندان مير حامد حسين از آغاز سدۀ سيزدهم، به پى‌ريزى كتابخانه‌اى همت گماشتند كه به مرور زمان تكميل گشت و نسخه‌هاى فراوان و نفيسى به تدريج در آن گردآورى شد كه تا 30/000 نسخه رسيد تا اينكه در دوران سيد ناصر حسين به نام وى ناميده شد و در زمان سيد محمد سعيد و توسط ايشان به كتابخانۀ عمومى تبديل شد. اين كتابخانه گرچه از نظر كمّى داراى نظاير فراوان است امّا از نظر كيفى و به جهت وجود نسخه‌هاى نادر كم‌نظير است.
 
[]1)شايد همان الرحلة المكية و السوانح السفريه باشد كه عمر رضا كحاله آن را ذكر كرده است.[]2)شايد همان كتاب كشف المعضلات باشد[]3) اين كتاب را مؤلف به عنوان يكى از آثار قلمى‌اش در مجلّد مدنية العلم عبقات ياد كرده است.
 
 
==تأليفات==


# عبقات الانوار فى امامة الأئمة الاطهار (30 مجلّد)
# عبقات الانوار فى امامة الأئمة الاطهار (30 مجلّد)
# استقصاء الافحام و استيفاء الانتقام فى نقض منتهى الكلام (10 مجلّد) طبع فى 1315 ه.ق[بحث في تحريف الكتاب و احوال الحجة و اثبات وجوده و شرح احوال علماء اهل السنة و... ]
# استقصاء الافحام و استیفاء الانتقام فى نقض منتهى الکلام (10 مجلّد) طبع فى 1315 ه.ق[بحث فی تحریف الکتاب و احوال الحجة و اثبات وجوده و شرح احوال علماء اهل السنة و... ]
# شوارق النصوص (5 مجلّد)
# شوارق النصوص (5 مجلّد)
# كشف المعضلات فى حلّ المشكلات
# کشف المعضلات فى حلّ المشکلات
# العضب التبار فى مبحث آيه الغار
# العضب التبار فى مبحث آیه الغار
# افحام اهل المين فى ردّ ازالة الغين (حيدر على فيض‌آبادى)
# افحام اهل المین فى ردّ ازالة الغین (حیدر على فیض‌آبادى)
# النجم الثاقب فى مسئلة الحاجب فى الفقه (در سه قالب كبير و وسيط و صغير)
# النجم الثاقب فى مسئلة الحاجب فى الفقه (در سه قالب کبیر و وسیط و صغیر)
# الدرر السنية فى المكاتيب و المنشآت العربية
# الدرر السنیة فى المکاتیب و المنشآت العربیة
# زين الوسائل الى تحقيق المسائل (فيه فتاويه الفقهية)
# زین الوسائل الى تحقیق المسائل (فیه فتاویه الفقهیة)
# اسفار الأنوار عن وقايع افضل الاسفار (ذكر فيه ما سنح له فى سفره إلى الحج و زيارة ائمة العراق سلام الله عليهم)[1]
# اسفار الأنوار عن وقایع افضل الاسفار (ذکر فیه ما سنح له فى سفره إلى الحج و زیارة ائمة العراق سلام‌الله‌علیهم)<ref>شاید همان الرحلة المکیة و السوانح السفریه باشد که عمر رضا کحاله آن را ذکر کرده است</ref>
# الذرائع فى شرح الشرائع فى الفقه (لم يتمّ)
# الذرائع فى شرح الشرائع فى الفقه (لم یتمّ)
# الشريعة الغراء (فقه كامل) مطبوع
# الشریعة الغراء (فقه کامل) مطبوع
# الشعلة الجوالة (بحث فيه احراق المصاحف على عهد عثمان) مطبوع
# الشعلة الجوالة (بحث فیه احراق المصاحف على عهد عثمان) مطبوع
# شمع المجالس (قصائد له فى رثاء الحسين سيد الشهداء عليه السلام).
# شمع المجالس (قصائد له فى رثاء الحسین سیدالشهداء علیه‌السلام).
# الطارف، مجموعة ألغاز و معميات
# الطارف، مجموعة ألغاز و معمیات
# صفحة الالماس فى احكام الارتماس (في الغسل الارتماسى)
# صفحة الالماس فى احکام الارتماس (فی الغسل الارتماسى)
# العشرة الكاملة (حل فيه عشرة مسائل مشكلة)[2]مطبوع
# العشرة الکاملة (حل فیه عشرة مسائل مشکلة)<ref>شاید همان کتاب کشف المعضلات باشد.</ref>مطبوع
# شمع و دمع (شعر فارسى)
# شمع و دمع (شعر فارسى)
# الظل الممدود و الطلح المنضود
# الظل الممدود و الطلح المنضود
# رجال المير حامد حسين
# رجال المیر حامد حسین
# درة التحقيق[3]
# درة التحقیق<ref>این کتاب را مؤلف به عنوان یکى از آثار قلمى‌اش در مجلّد مدنیة العلم عبقات یاد کرده است.</ref>
 


==پانویس ==
<references />


==وفات==
{{میر حامد حسین هندی}}
== وابسته‌ها ==
{{وابسته‌ها}}


سرانجام ايشان در هجدهم ماه صفر سال 1306 ه‍. ق دعوت حق را لبيك گفت و در حسينيۀ جناب غفران مآب مدفون شد. خبر وفات ايشان در عراق برپايى مجالس متعدّد فاتحه‌خوانى را در پى داشت. تمامى علماء شريك عزا گشته و بزرگان زيادى در رثاء او به سرودن قصيده و مرثيه پرداختند.
[[فيض القدير في ما يتعلق بحديث الغدير]]


[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار]]


== وابسته‌ها ==
[[نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آيةالله السيد حامد حسين اللكهنوي|نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آيةالله السيد حامد حسين اللكهنوي]]
{{وابسته‌ها}}
[[عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آیة الله السید حامد حسین اللکهنوي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[استخراج المرام من استقصاء الافخام]]


[[استخراج المرام من استقصاء الافخام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[شوارق النصوص]]


[[شوارق النصوص]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[میرحامد حسین (حکیمی)]]


[[خلاصه عبقات الانوار حدیث تشبیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصه عبقات الأنوار (حدیث تشبیه)]]


[[خلاصه عبقات الانوار حدیث النور]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصه عبقات الانوار (حديث النور)]]


[[خلاصه عبقات الانوار حدیث ثقلین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصه عبقات الانوار حدیث ثقلین]]


[[خلاصه عبقات الانوار: حدیث انا مدینة العلم]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصه عبقات الأنوار (حدیث انا مدینة العلم)]]


[[خلاصه عبقات الانوار حدیث سفینه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصه عبقات الانوار حدیث سفینه]]


[[خلاصه عبقات الانوار حدیث منزلت]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصه عبقات الأنوار (حدیث منزلت)]]


[[خلاصة عبقات الانوار في إمامه الائمة الأطهار: حديث السفينة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصة عبقات الانوار في إمامه الائمة الأطهار: حديث السفينة]]


[[خلاصة عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار (حديث النور)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصة عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار (حديث النور)]]


[[خلاصة عبقات الأنوار في امامة الأئمة الأطهار: حديث الغدير - السند (موسسة البعثة)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصة عبقات الأنوار في امامة الأئمة الأطهار: حديث الغدير - السند (مؤسسة البعثة)]]


[[عبقات الأنوار في امامة الأئمة الأطهار عليهم السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[عبقات الأنوار في امامة الأئمة الأطهار عليهم‌السلام]]


[[عبقات الأنوار في امامة الأئمة الأطهار عليهم السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[عبقات الأنوار في امامة الأئمة الأطهار عليهم‌السلام]]


[[خلاصة عبقات الانوار في امامة الائمة الأطهار (طبع مجمع البحوث الاسلامية)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[خلاصة عبقات الانوار في امامة الائمة الأطهار (طبع مجمع البحوث الاسلامىة)]]


[[عبقات الأنوار في امامة الائمة الاطهار (حديث الثقلين)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[عبقات الأنوار في امامة الائمة الاطهار (حديث الثقلين)]]


[[تهمت های ناروا به ساحت مقدس رسول خدا صلی الله عليه و آله]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[تهمت‌های ناروا به ساحت مقدس رسول خدا صلی‌الله‌عليه‌و‌آله]]


[[نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آیة الله السید حامد حسین اللکهنوي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آيةالله السيد حامد حسين اللكهنوي|نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار]] للعلم الحجة آیت‌الله السید حامد حسین اللکهنوي]]


[[نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آیة الله السید حامد حسین اللکهنوي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار للعلم الحجة آيةالله السيد حامد حسين اللكهنوي|نفحات الأزهار في خلاصة عبقات الأنوار]] للعلم الحجة آیت‌الله السید حامد حسین اللکهنوي]]


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مهر(1400)]]
برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/158395...758910»