الموقظة في علم مصطلح الحديث: تفاوت میان نسخه‌ها

كتاب ابن صلاح، از جمله مهم‌ترين تأليفات قرن هفتم هجرى در علوم حديث است كه در آن، علوم الحديث در 65 علم توسعه داده و به توضيح و تشريح آن پرداخته شده است. ابن صلاح در اين كتاب، تمام آثار دانشمندان قبل از خود را در اختيار داشته و با مطالعه آنها، مطالب را با طبقه‌بندى تفكيكى و مشخص به‌صورت جداجدا با بحث منطقى در مورد هر مطلب آورده است. اين اثر، پايه و اساس تأليفات بعد از خود قرار گرفته و جمعى از برجسته‌ترين رجال علم، به تلخيص و توضيح آن پرداخته و برخى نيز، آن را به نظم كشيده‌اند كه «الاقتراح في بيان الاصطلاح»، از جمله تلخيصات اين كتاب مى‌باشد <ref>ر.ك: سجادى، رضيه سادات، ص128-134</ref>.

در مقدمه محقق، ضمن توضيح موضوع كتاب و ارائه زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده، به اين نكته اشاره شده است كه ابن ذهبى برخى موارد را به‌خوبى خلاصه كرده است اما در پاره‌اى موارد، اختصار وى مخل به معنا مى‌باشد <ref>مقدمه محقق، ص5-6</ref>.

بيست و چهار نوعى كه ذهبى در اين كتاب، بدان پرداخته است، عبارتند از: حديث صحيح، حسن، ضعيف، مطروح، موضوع، مرسل، معضل، منقطع، موقوف، مرفوع، متصل، مسند، شاذ، منكر، غريب، مسلسل، معنعن، مدلس، مضطرب، مدرج، الفاظ الأداء، مقلوب، آداب بحث و آداب محدث، مؤتلف و مختلف <ref>همان، ص7</ref>.

نويسنده در بحث اصطلاحات حديثى، ابتدا به تعريف آن پرداخته و در صورتى كه بيش از يك تعريف وجود داشته باشد، همه آن‌ها را ذكر كرده و آن‌گاه، تعريف را نقد و بررسى كرده است <ref>ر.ك: سجادى، رضيه سادات، ص135</ref>.

مثلا در تعريف حسن، تعريف خطابى و ترمذى را بيان و آن‌ها را نقد كرده و آن‌گاه، تسميه حديث به‌وسيله ابن صلاح را بيان و بررسى نموده است. در پايان هر مورد، نمونه‌هايى نيز ذكر شده است <ref>همان، ص136</ref>.