۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاریخ ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
جز (جایگزینی متن - ':ت' به ': ت') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
نخستين فصل‌هاى كتاب، به جغرافياى ايران و بابل و ايلام مى‌پردازد و ديگر فصل‌هايش، مسائلى را از پديده‌هاى اجتماعى اين سرزمين در بر دارد. عادات و اخلاق و قانون‌ها و آيين‌هاى رايج در ميان مردم و دربار، ويژگى‌هاى ارتش و جايگاه زنان، زبان و ادبيات و دين و فرهنگ مردم، معمارى و پيشه و هنر به ويژه هنرهاى زيباى ايرانيان و...، از اين مسائلند. نويسنده دين و فرهنگ باستانى ايران را مهم مى‌شمرد و از اين رو، در فصل ويژه‌اى بدان پرداخته است. اين فصل از مذهب زرتشت (زردشت)، پيامبر باستانى ايرانيان سخن مى‌گويد و | نخستين فصل‌هاى كتاب، به جغرافياى ايران و بابل و ايلام مى‌پردازد و ديگر فصل‌هايش، مسائلى را از پديده‌هاى اجتماعى اين سرزمين در بر دارد. عادات و اخلاق و قانون‌ها و آيين‌هاى رايج در ميان مردم و دربار، ويژگى‌هاى ارتش و جايگاه زنان، زبان و ادبيات و دين و فرهنگ مردم، معمارى و پيشه و هنر به ويژه هنرهاى زيباى ايرانيان و...، از اين مسائلند. نويسنده دين و فرهنگ باستانى ايران را مهم مى‌شمرد و از اين رو، در فصل ويژه‌اى بدان پرداخته است. اين فصل از مذهب زرتشت (زردشت)، پيامبر باستانى ايرانيان سخن مى‌گويد و درباره تأثير پذيرى آن از مذهب تورانيان و تأثيرش بر مذهب يهود شرح مى‌دهد. پژوهش‌هاى نويسنده درباره آثار باستانى به ويژه ويرانه‌هاى پرسپليس و پاسارگاد و فنون باستانى ايران نيز بسيار سودمند و ستودنى است. | ||
شرح احوال ايرانيان قديم و اخلاق و ويژگى‌هاى ملى آنان مانند مهمان نوازى و بخشندگى و بلند نظرى و روايت‌هايى از صنايع و هنرها و نبوغ صنعتى و تمدن ساز آنان و باز شمارى و ستايش رجال و بزرگان ايرانى، از درون‌مايه‌هاى ديگر بخش‌هاى جلد يكم اين كتاب به شمار مى‌رود. | شرح احوال ايرانيان قديم و اخلاق و ويژگى‌هاى ملى آنان مانند مهمان نوازى و بخشندگى و بلند نظرى و روايت‌هايى از صنايع و هنرها و نبوغ صنعتى و تمدن ساز آنان و باز شمارى و ستايش رجال و بزرگان ايرانى، از درون‌مايه‌هاى ديگر بخش‌هاى جلد يكم اين كتاب به شمار مى‌رود. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
ستايش كورش كبير را كه نويسنده خود سه بار به آرامگاه او رفته است، از بخش‌هاى پرآوازه كتاب سايكس بايد دانست. وى خود را آريانى (آريايى) مى‌داند و از اين رو، آن پادشاه بزرگ را دارنده خصال برجسته‌اى مى‌داند كه هر آريايى مى‌تواند بدانها مباهات كند. شرح احوال پيامبر گرامى اسلام(ص) كه از بخش‌هاى پايانى جلد يكم شمرده مى‌شود و شمارش خصال نيكوى على بن ابى طالب(ع) و نسبت دادن ويژگى‌هاى ستودنى بدان حضرت و ولايت پذيرى مردمان ايران از او نيز، از پاره‌هاى خواندنى و تأثير گذار اين اثر است. | ستايش كورش كبير را كه نويسنده خود سه بار به آرامگاه او رفته است، از بخش‌هاى پرآوازه كتاب سايكس بايد دانست. وى خود را آريانى (آريايى) مى‌داند و از اين رو، آن پادشاه بزرگ را دارنده خصال برجسته‌اى مى‌داند كه هر آريايى مى‌تواند بدانها مباهات كند. شرح احوال پيامبر گرامى اسلام(ص) كه از بخش‌هاى پايانى جلد يكم شمرده مى‌شود و شمارش خصال نيكوى على بن ابى طالب(ع) و نسبت دادن ويژگى‌هاى ستودنى بدان حضرت و ولايت پذيرى مردمان ايران از او نيز، از پاره‌هاى خواندنى و تأثير گذار اين اثر است. | ||
جلد دوم كتاب كه از دوره ذهبى اسلام (فصل پنجاهم) آغاز مى‌شود، گزارش‌هاى تاريخى نويسنده را از روزگار پنجمين خليفه عباسى (170 ه / 786 م) تا دوران حكومت پهلويان در بر دارد و به رويدادهاى 1930 ميلادى مى‌انجامد. اگر چه نويسنده در اين جلد نيز به اصل «موجز گويى» پاى‌بند است و احوال شخصيت‌هاى برجسته خاندان عباسى و رويدادهاى روزگار آنان را با همين روش گزارش مى‌كند، | جلد دوم كتاب كه از دوره ذهبى اسلام (فصل پنجاهم) آغاز مى‌شود، گزارش‌هاى تاريخى نويسنده را از روزگار پنجمين خليفه عباسى (170 ه / 786 م) تا دوران حكومت پهلويان در بر دارد و به رويدادهاى 1930 ميلادى مى‌انجامد. اگر چه نويسنده در اين جلد نيز به اصل «موجز گويى» پاى‌بند است و احوال شخصيت‌هاى برجسته خاندان عباسى و رويدادهاى روزگار آنان را با همين روش گزارش مى‌كند، درباره تطور منطقى يا انقلاب ادبى عصر مأمون كه خود موضوعى درخور پژوهش و كامل كننده عصر زرين اسلامى است، از شرح و بسط رويدادها خوددارى نمى‌كند و مطالب و نكته‌هاى بسيار دقيق و يگانه‌اى در اين باره مى‌آورد. | ||
انحطاط خلافت و تجديد استقلال ايران، ظهور تركان سلجوقى، برافتادن امپراطورى سلجوقيان، ادبيات ايران پيش از حمله مغولان و آمدن مغولان به خاك ايران، درون‌مايه گزارش‌هاى اين بخش از كتاب است. نويسنده در اين فصل‌ها از سخنوران و نويسندگان و حكيمان ياد مى‌كند و | انحطاط خلافت و تجديد استقلال ايران، ظهور تركان سلجوقى، برافتادن امپراطورى سلجوقيان، ادبيات ايران پيش از حمله مغولان و آمدن مغولان به خاك ايران، درون‌مايه گزارش‌هاى اين بخش از كتاب است. نويسنده در اين فصل‌ها از سخنوران و نويسندگان و حكيمان ياد مى‌كند و درباره ادبيات و معمارى ايران در روزگار چيرگى مغول بر اين سرزمين سخن مى‌گويد. ياد كردى از عرفا و صوفيان و آثار تاريخى و شاه‌كارهاى معمارى دوره مغول و صنعت كاشى كارى، ظرف سازى، نقاشى، قالى بافى و فلز كارى، در فصل‌هاى 61 تا 65 كتاب ديده مى‌شود. او مى‌گويد پيش‌رفت ايرانيان در كشيدن صورت گل‌ها، شكل‌هاى هندسى و نقشهاى در هم عربى، ما را مديون خود ساخته است؛ چنان‌كه بسيارى از نقشهاى پرده‌ها، كاغذهاى ديوارى و شمارى از ديگر توليدات كارخانه‌هاى امروزى انگلستان، از نقشهاى قالى‌هاى ايرانى برگرفته شده‌اند. | ||
او هم‌چنين پس از آوردن تاريخچه‌اى از دوران پيدايى و سلطنت تيموريان، صفويان، افشاريان، زنديان، قاجاريان و پهلويان، در فصل‌هاى دراز دامنى به بيدارى ايرانيان و برپايى انقلاب مشروطه و كش‌مكش‌هاى داخلى در اين باره مى‌پردازد و رويكرد شاه ايران را به نخستين جنگ جهانى بازگو مى‌كند. به گفته وى، بر اثر نبود ساختار سياسى و ضعف و فساد قاجاريان، هرج و مرج در جامعه فراگير شد. رشوه گيرى در آن روزگار رواج يافت و حاكمان به اندازه‌اى زبون و ناصالح شدند كه ايرانيان به جنبش مشروطه خواهى دست زدند و آن را به سرانجام رساندند. | او هم‌چنين پس از آوردن تاريخچه‌اى از دوران پيدايى و سلطنت تيموريان، صفويان، افشاريان، زنديان، قاجاريان و پهلويان، در فصل‌هاى دراز دامنى به بيدارى ايرانيان و برپايى انقلاب مشروطه و كش‌مكش‌هاى داخلى در اين باره مى‌پردازد و رويكرد شاه ايران را به نخستين جنگ جهانى بازگو مى‌كند. به گفته وى، بر اثر نبود ساختار سياسى و ضعف و فساد قاجاريان، هرج و مرج در جامعه فراگير شد. رشوه گيرى در آن روزگار رواج يافت و حاكمان به اندازه‌اى زبون و ناصالح شدند كه ايرانيان به جنبش مشروطه خواهى دست زدند و آن را به سرانجام رساندند. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
اگر چه سايكس براى نوشتن بخش يكم اين اثر از منابع دست دوم غير فارسى سود جسته و اين كار از ارزش كتاب وى كاسته، بخش دوم آن (تاريخ معاصر) بر پايه ديده‌ها و تجربه‌هاى شخصى خودش نوشته شده است و به همين دليل از بخش نخست مهم‌تر مى‌نمايد. او براى گرد آورى مدارك و اسناد اين كتاب سال‌ها رنج برد و بسيار كوشش كرد و كمابيش همه منابع قديم و جديد رومى، يونانى، سريانى، ارمنى و عربى و... جز كتاب‌هاى دو سده گذشته را ديد و از چشم خرده بين خود گذراند. او هم‌چنين با 25 سال زيستن در ايران و رفتن به جاهاى گوناگون آن به‌ويژه منطقه‌هاى شرقى و جنوبى آن و آشنايى با آيين‌ها و عادات و آثار و يادگارهاى ايرانى، اطلاعات سودمندى | اگر چه سايكس براى نوشتن بخش يكم اين اثر از منابع دست دوم غير فارسى سود جسته و اين كار از ارزش كتاب وى كاسته، بخش دوم آن (تاريخ معاصر) بر پايه ديده‌ها و تجربه‌هاى شخصى خودش نوشته شده است و به همين دليل از بخش نخست مهم‌تر مى‌نمايد. او براى گرد آورى مدارك و اسناد اين كتاب سال‌ها رنج برد و بسيار كوشش كرد و كمابيش همه منابع قديم و جديد رومى، يونانى، سريانى، ارمنى و عربى و... جز كتاب‌هاى دو سده گذشته را ديد و از چشم خرده بين خود گذراند. او هم‌چنين با 25 سال زيستن در ايران و رفتن به جاهاى گوناگون آن به‌ويژه منطقه‌هاى شرقى و جنوبى آن و آشنايى با آيين‌ها و عادات و آثار و يادگارهاى ايرانى، اطلاعات سودمندى درباره اين سرزمين فراچنگ آورد. ابزارهاى گرد آورى او نيز در سنجش با وسايل اطلاعاتى ديگر ايران شناسان و سياحان، از دقت و مصونيت بيشترى برخوردار بوده است. | ||
62 تصوير و عكس 49 سرلوحه بسيار نفيس و مهم كه هر يك از آنها از ديد تاريخى و علمى، بسيار سودمند مى‌نمايد، در گوشه و كنار اين كتاب گنجانده شده و نمايه كسان و جاى‌ها در پايان هر يك از جلدها آمده است. پانوشت‌هاى كتاب نيز افزون بر توضيحات معنايى و تاريخى مترجم محترم، شكل لاتين نام‌هاى افراد را در بر دارد و منابع و اسناد كتاب و نقشهاى بزرگ | 62 تصوير و عكس 49 سرلوحه بسيار نفيس و مهم كه هر يك از آنها از ديد تاريخى و علمى، بسيار سودمند مى‌نمايد، در گوشه و كنار اين كتاب گنجانده شده و نمايه كسان و جاى‌ها در پايان هر يك از جلدها آمده است. پانوشت‌هاى كتاب نيز افزون بر توضيحات معنايى و تاريخى مترجم محترم، شكل لاتين نام‌هاى افراد را در بر دارد و منابع و اسناد كتاب و نقشهاى بزرگ درباره ايران و فهرست عكس‌هاى كتاب، در جلد دوم آن عرضه مى‌شود. به گفته مترجم، چاپ سوم اين اثر رويدادها را تا 1309 خورشيدى (1930 م) گزارش مى‌كند و نويسنده مى‌خواسته است كه در چاپ چهارم، گزارشى را از كنفرانس تاريخى تهران (انجمن سران سه دولت بزرگ دوست و متفق) بدان بيفزايد. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||