پرش به محتوا

الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'آذرنوش، آذرتاش' به 'آذرنوش، آذرتاش'
جز (جایگزینی متن - 'آذرنوش، آذرتاش' به 'آذرنوش، آذرتاش')
خط ۴۷: خط ۴۷:
'''الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة'''، اثر عربى [[ابن بسام، علی بن بسام|ابوالحسن على بن بسام شنترينى]]، با تحقيق [[عباس، احسان |احسان عباس]]، كتابى است كه نويسنده در آن، اشعار شاعران و نيز نثر نويسندگان اهل جزيره و شرح حال انبوهى از خلفا، اميران و وزيران آن ديار را آورده است.
'''الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة'''، اثر عربى [[ابن بسام، علی بن بسام|ابوالحسن على بن بسام شنترينى]]، با تحقيق [[عباس، احسان |احسان عباس]]، كتابى است كه نويسنده در آن، اشعار شاعران و نيز نثر نويسندگان اهل جزيره و شرح حال انبوهى از خلفا، اميران و وزيران آن ديار را آورده است.


تاريخ تأليف كتاب را دوزى و به تقليد از او پالنسيا، 503ق1109/م و محل تأليف را نيز اشبيليه نوشته‌اند و برخى از نويسندگان عرب، بدون ذكر مأخذ، همان را تكرار كرده‌اند، ولى اين تاريخ در الذخيرة و ديگر منابع كهن ديده نمى‌شود <ref>ر.ك: آذرنوش، آذرتاش، ارزنده، مهران، ج3، ص111</ref>.
تاريخ تأليف كتاب را دوزى و به تقليد از او پالنسيا، 503ق1109/م و محل تأليف را نيز اشبيليه نوشته‌اند و برخى از نويسندگان عرب، بدون ذكر مأخذ، همان را تكرار كرده‌اند، ولى اين تاريخ در الذخيرة و ديگر منابع كهن ديده نمى‌شود <ref>ر.ك: [[آذرنوش، آذرتاش]]، ارزنده، مهران، ج3، ص111</ref>.


انگيزه ابن بسام در تأليف «الذخيرة» بنا به گفته خود وى، عشق شديد به سرزمين نياكان است. حضور فرهنگ خاورزمين در اندلس و اعتماد و اعتقاد بيش از حد مردم به آن، كار را به جايى كشانده بود كه اندلسيان در هرچه شرقى بود، به ديده اعجاب مى‌نگريستند و در مقابل آن خويشتن را حقير مى‌انگاشتند. حال آنكه ديار اندلس خود به چهره‌هاى تابناك علم و ادب آكنده است. وى از بيم گمنام ماندن مشاهير آن ديار دست به كار تأليف اين كتاب ارزشمند مى‌شود <ref>همان</ref>.
انگيزه ابن بسام در تأليف «الذخيرة» بنا به گفته خود وى، عشق شديد به سرزمين نياكان است. حضور فرهنگ خاورزمين در اندلس و اعتماد و اعتقاد بيش از حد مردم به آن، كار را به جايى كشانده بود كه اندلسيان در هرچه شرقى بود، به ديده اعجاب مى‌نگريستند و در مقابل آن خويشتن را حقير مى‌انگاشتند. حال آنكه ديار اندلس خود به چهره‌هاى تابناك علم و ادب آكنده است. وى از بيم گمنام ماندن مشاهير آن ديار دست به كار تأليف اين كتاب ارزشمند مى‌شود <ref>همان</ref>.
خط ۶۷: خط ۶۷:
در مقدمه محقق، پس از شرح حال مختصرى از نويسنده، به تعريف كتاب و بيان اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته در آن پرداخته شده است <ref>مقدمه ج1، ص5-14</ref>.
در مقدمه محقق، پس از شرح حال مختصرى از نويسنده، به تعريف كتاب و بيان اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته در آن پرداخته شده است <ref>مقدمه ج1، ص5-14</ref>.


ديباچه بسيار سودمندى كه نويسنده در آغاز كتاب نهاده، افزون بر شرح حال مختصر خويش، شامل نكاتى بسيار جالب توجه، از جمله فصل‌بندى كتاب و انگيزه مؤلف در نگارش آن است. ظاهراً نخستين اثرى كه نظر او را جلب كرده و او را واداشته كه چيزى شبيه به آن تدارك بيند، همانا كتاب «يتيمة الدهر» ثعالبى بود كه چندين بار به آن اشاره كرده است؛ چنان‌كه يك بار آشكارا مى‌گويد كه آن را لااقل براى بخش آخر كتاب، الگوى خود قرار داده است؛ هرچند كه بر ثعالبى نيز خرده مى‌گيرد كه چرا شرح احوال كسان را حذف كرده است <ref>ر.ك: آذرنوش، آذرتاش، ارزنده، مهران، ج3، ص110</ref>.
ديباچه بسيار سودمندى كه نويسنده در آغاز كتاب نهاده، افزون بر شرح حال مختصر خويش، شامل نكاتى بسيار جالب توجه، از جمله فصل‌بندى كتاب و انگيزه مؤلف در نگارش آن است. ظاهراً نخستين اثرى كه نظر او را جلب كرده و او را واداشته كه چيزى شبيه به آن تدارك بيند، همانا كتاب «يتيمة الدهر» ثعالبى بود كه چندين بار به آن اشاره كرده است؛ چنان‌كه يك بار آشكارا مى‌گويد كه آن را لااقل براى بخش آخر كتاب، الگوى خود قرار داده است؛ هرچند كه بر ثعالبى نيز خرده مى‌گيرد كه چرا شرح احوال كسان را حذف كرده است <ref>ر.ك: [[آذرنوش، آذرتاش]]، ارزنده، مهران، ج3، ص110</ref>.


ابن بسام، چنان‌كه خود متذكر شده، در الذخيرة به شخصيت‌هاى عصر دو دولت مروانى و عامرى عنايتى نداشته؛ زيرا ابن فرج جيانى در الحدائق خود به آنها پرداخته است. به همين جهت او تنها شرح حال معاصرانش را ضبط كرده، اگرچه در بخش آخر كتاب به چند تن از مشرقيان قبل از خود، چون ثعالبى و مهيار ديلمى اشاره كرده است، درحالى‌كه در صفحه 17 به‌صراحت يادآور مى‌شود كه محدوده زمانى مورد نظر او، سده 5ق بوده است. يافتن شرح حال و نمونه آثار معاصران براى ابن بسام، البته آسان نبود و او ناچار مى‌شد جستجوى بسيار كند؛ به‌خصوص اگر شخصيت‌هاى موردنظر او، در جايى مذكور نبودند و آثارشان در كتابى فراهم نيامده بود <ref>همان</ref>.
ابن بسام، چنان‌كه خود متذكر شده، در الذخيرة به شخصيت‌هاى عصر دو دولت مروانى و عامرى عنايتى نداشته؛ زيرا ابن فرج جيانى در الحدائق خود به آنها پرداخته است. به همين جهت او تنها شرح حال معاصرانش را ضبط كرده، اگرچه در بخش آخر كتاب به چند تن از مشرقيان قبل از خود، چون ثعالبى و مهيار ديلمى اشاره كرده است، درحالى‌كه در صفحه 17 به‌صراحت يادآور مى‌شود كه محدوده زمانى مورد نظر او، سده 5ق بوده است. يافتن شرح حال و نمونه آثار معاصران براى ابن بسام، البته آسان نبود و او ناچار مى‌شد جستجوى بسيار كند؛ به‌خصوص اگر شخصيت‌هاى موردنظر او، در جايى مذكور نبودند و آثارشان در كتابى فراهم نيامده بود <ref>همان</ref>.
خط ۹۶: خط ۹۶:


#مقدمه و متن كتاب.
#مقدمه و متن كتاب.
#آذرنوش، آذرتاش؛ ارزنده، مهران، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج3، ص110 تا 112.
#[[آذرنوش، آذرتاش]]؛ ارزنده، مهران، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج3، ص110 تا 112.


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش