۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ':ف' به ': ف') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
امام(ره) در مقدمه، به بررسى رواياتى كه دربردارنده «لا ضرر و لا ضرار» است پرداخته و روايات را از طرق شيعه و سنى نقل كرده و در پايان، به سخن فخرالمحققين اشاره مى‌كند كه حديث «لا ضرر و لا ضرار»، متواتر است. سپس نتيجه اين مقدمه را در طليعه فصل اول چنين بيان مى‌كند: «بى‌گمان «لا ضرر و لا ضرار» از معصوم(ع) صادر شده است؛ زيرا اولاً اين روايت ميان شيعه و سنى مشهور است؛ ثانياً روايات دربردارنده اين جمله مستفيض است؛ همان گونه كه بى‌هيچ ترديدى اين جمله در ضمن قضيه سمرة بن جندب وارد شده است» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: حسينى، سيدعلى، 1373، ص56]</ref>. | امام(ره) در مقدمه، به بررسى رواياتى كه دربردارنده «لا ضرر و لا ضرار» است پرداخته و روايات را از طرق شيعه و سنى نقل كرده و در پايان، به سخن فخرالمحققين اشاره مى‌كند كه حديث «لا ضرر و لا ضرار»، متواتر است. سپس نتيجه اين مقدمه را در طليعه فصل اول چنين بيان مى‌كند: «بى‌گمان «لا ضرر و لا ضرار» از معصوم(ع) صادر شده است؛ زيرا اولاً اين روايت ميان شيعه و سنى مشهور است؛ ثانياً روايات دربردارنده اين جمله مستفيض است؛ همان گونه كه بى‌هيچ ترديدى اين جمله در ضمن قضيه سمرة بن جندب وارد شده است» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: حسينى، سيدعلى، 1373، ص56]</ref>. | ||
امام(ره) در فصل اول، قاطعانه به صدور اين جمله از معصوم(ع) در ضمن روايات حكم مى‌كند، اما صدور آن را به‌طور مستقل از معصوم(ع) مورد ترديد و اشكال قرار مى‌دهد و بر [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] | امام(ره) در فصل اول، قاطعانه به صدور اين جمله از معصوم(ع) در ضمن روايات حكم مى‌كند، اما صدور آن را به‌طور مستقل از معصوم(ع) مورد ترديد و اشكال قرار مى‌دهد و بر [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] كه مدعى است اين جمله افزون بر اينكه در ضمن روايات وارد شده، مستقلا نيز از معصوم(ع) صادر شده است، خرده مى‌گيرد <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: همان]</ref>. | ||
امام(ره) فصل دوم را به بيان و بررسى اشكالاتى كه ورود اين جمله در ذيل روايات «شفعه و منع فضول الماء» به دنبال مى‌آورد، پرداخته است. آنگاه ادله علامه شيخ‌الشريعه اصفهانى را مبنى در وارد نشدن «لا ضرر» در ذيل اين دو قضيه نقل كرده و آنها را مردود مى‌داند و در پايان بر تأييدى كه [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] | امام(ره) فصل دوم را به بيان و بررسى اشكالاتى كه ورود اين جمله در ذيل روايات «شفعه و منع فضول الماء» به دنبال مى‌آورد، پرداخته است. آنگاه ادله علامه شيخ‌الشريعه اصفهانى را مبنى در وارد نشدن «لا ضرر» در ذيل اين دو قضيه نقل كرده و آنها را مردود مى‌داند و در پايان بر تأييدى كه [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] از اين مطلب كرده است، سخت انتقاد مى‌كند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: همان]</ref>. | ||
در فصل سوم، امام(ره) وارد نشدن «لا ضرر» را در ذيل اين دو قضيه با دليلى ابتكارى مى‌پذيرد و در فصل چهارم، به تفسير و توضيح كلمه «في الإسلام» و كلمه «على مؤمن» پرداخته و احاديث معتبر را خالى از كلمه «في الإسلام» مى‌داند، اما در مورد كلمه «على مؤمن» مى‌فرمايد: «بعيد نيست بگوييم اطمينان داريم اين كلمه در ضمن روايات وارد شده است» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: همان]</ref>. | در فصل سوم، امام(ره) وارد نشدن «لا ضرر» را در ذيل اين دو قضيه با دليلى ابتكارى مى‌پذيرد و در فصل چهارم، به تفسير و توضيح كلمه «في الإسلام» و كلمه «على مؤمن» پرداخته و احاديث معتبر را خالى از كلمه «في الإسلام» مى‌داند، اما در مورد كلمه «على مؤمن» مى‌فرمايد: «بعيد نيست بگوييم اطمينان داريم اين كلمه در ضمن روايات وارد شده است» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: همان]</ref>. | ||
در پايان اين فصل نيز مطالبى درباره كلمه «على مؤمن» از [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] | در پايان اين فصل نيز مطالبى درباره كلمه «على مؤمن» از [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] نقل و نقد شده است. امام(ره) در فصل پنجم، مفردات حديث را توضيح مى‌دهد و پس از تتبع در كتاب‌هاى لغت و استمداد از آيات متعدد قرآن، مى‌نويسد: «از آنچه گذشت روشن مى‌شود كه «ضرر» به معناى نقص در مال و جان است و «ضرار» به معناى در تنگنا قراردادن و رساندن ناراحتى و زيان و حرج [به شخص ديگرى] است... نه به معناى «ضرر» آن‌گونه كه آخوند در «كفايه» گفته است... و نه به معناى اصرار بر ضرر آن‌گونه كه [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] بيان كرده است و نه...» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/56 ر.ك: همان]</ref>. | ||
شيوه طرح مطالب اين فصل و فصل پيشين ارزنده است. امام(ره) از سويى در اين دو فصل، به‌طور دقيق به ريشه‌يابى اشتباهاتى كه در اين‌باره شده است مى‌پردازد و از طرفى براى به دست آوردن معناى لغوى «ضرار»، از قرآن مددجويى مى‌كند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/57 ر.ك: 5همان، ص57]</ref>. | شيوه طرح مطالب اين فصل و فصل پيشين ارزنده است. امام(ره) از سويى در اين دو فصل، به‌طور دقيق به ريشه‌يابى اشتباهاتى كه در اين‌باره شده است مى‌پردازد و از طرفى براى به دست آوردن معناى لغوى «ضرار»، از قرآن مددجويى مى‌كند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/57 ر.ك: 5همان، ص57]</ref>. | ||
امام(ره) در فصل ششم، به اساسى‌ترين بحث «قاعده لا ضرر»؛ يعنى بررسى معناى كل جمله «لا ضرر و لا ضرار» مى‌پردازد و سه نظريه اصلى را در اين‌باره به‌دقت و با تفصيل مورد پژوهش قرار مى‌دهد. در آغاز، نظر شيخ را نقل كرده، آنگاه سخنان فقيهان و اصوليان برجسته را همانند [[آخوند خراسانى]]، [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] | امام(ره) در فصل ششم، به اساسى‌ترين بحث «قاعده لا ضرر»؛ يعنى بررسى معناى كل جمله «لا ضرر و لا ضرار» مى‌پردازد و سه نظريه اصلى را در اين‌باره به‌دقت و با تفصيل مورد پژوهش قرار مى‌دهد. در آغاز، نظر شيخ را نقل كرده، آنگاه سخنان فقيهان و اصوليان برجسته را همانند [[آخوند خراسانى]]، [[نایینی، محمدحسین|مرحوم نائينى]] و مرحوم حائرى در تفسير كلام آن فقيه فرزانه، بيان و هريك را بررسى كرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/57 ر.ك: همان]</ref>. | ||
در فصل هفتم، امام(ره) همه احتمالات كلام [[شيخ انصارى]] را دوباره بيان كرده و هيچ‌كدام را نمى‌پذيرد و در فصل هشتم، نظريه علامه شيخ‌الشريعه اصفهانى را بررسى مى‌كند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/57 ر.ك: همان]</ref>. | در فصل هفتم، امام(ره) همه احتمالات كلام [[شيخ انصارى]] را دوباره بيان كرده و هيچ‌كدام را نمى‌پذيرد و در فصل هشتم، نظريه علامه شيخ‌الشريعه اصفهانى را بررسى مى‌كند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13777/1/57 ر.ك: همان]</ref>. | ||