۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '»ب' به '» ب') |
جز (جایگزینی متن - 'ى(' به 'ى (') |
||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
امامى است كه از ديده پيروانش پنهان است، از نظر اسماعيليان با هجرت محمد بن اسماعيل از مدينه دوران ستر امامت آغاز و با استقرار خلافت فاطمى به پايان رسيده است و از آنجا كه لفظ دور مطرح شد و در كتاب كرارا خواهد آمد مورد بررسى قرار مىدهيم. | امامى است كه از ديده پيروانش پنهان است، از نظر اسماعيليان با هجرت محمد بن اسماعيل از مدينه دوران ستر امامت آغاز و با استقرار خلافت فاطمى به پايان رسيده است و از آنجا كه لفظ دور مطرح شد و در كتاب كرارا خواهد آمد مورد بررسى قرار مىدهيم. | ||
اسماعيليان قديم معتقد بودند كه تاريخ بشر در هفت دوره هريك با طول زمان معينى به پايان مىرسد هر دوره با پيامبرى كه آورنده وحى و شريعتى دارد آغاز مىشود. | اسماعيليان قديم معتقد بودند كه تاريخ بشر در هفت دوره هريك با طول زمان معينى به پايان مىرسد هر دوره با پيامبرى كه آورنده وحى و شريعتى دارد آغاز مىشود. | ||
براساس اين نظريه در شش دوره تاريخ اوليه بشر شش ناطق ظهور كرده است كه اينان همان پيامبران اولو العزم،حضرت آدم(ع)،نوح(ع)، ابراهيم(ع)موسى(ع)، عيسى(ع)و حضرت محمد(ص)هستند.امامان متمّم اين 6 دوره عبارتند از هنيد،هود، تارخ ادّ،حزيمه و جناب ابوطالب و براى هريك از اين 6 باطن نخستين يك وصى روحانى كه اساس وصايت و يا امام مستقر هست كه عبارتند از شيث، سام، اسماعيل،هارون، ايوشح،شمعون و حضرت على(ع).هابيل براى دوره اوّل و اسحاق براى دوره سوم عهدهدار نقش اساس(امام مستودع)بودهاند.مبدأ دوره ششم از نظر اسماعيليان با رسالت حضرت محمد(ص)آغاز مىشود. | براساس اين نظريه در شش دوره تاريخ اوليه بشر شش ناطق ظهور كرده است كه اينان همان پيامبران اولو العزم،حضرت آدم(ع)،نوح(ع)، ابراهيم(ع)موسى (ع)، عيسى (ع)و حضرت محمد(ص)هستند.امامان متمّم اين 6 دوره عبارتند از هنيد،هود، تارخ ادّ،حزيمه و جناب ابوطالب و براى هريك از اين 6 باطن نخستين يك وصى روحانى كه اساس وصايت و يا امام مستقر هست كه عبارتند از شيث، سام، اسماعيل،هارون، ايوشح،شمعون و حضرت على (ع).هابيل براى دوره اوّل و اسحاق براى دوره سوم عهدهدار نقش اساس(امام مستودع)بودهاند.مبدأ دوره ششم از نظر اسماعيليان با رسالت حضرت محمد(ص)آغاز مىشود. | ||
در اين دوره نيز دو گروه امامان مستقر و مستودع به انجام وظيفه پرداختهاند، امامان مستقر كه هفت نفرند عبارتند از:امام حسين (ع)، امام على بن الحسن (ع)، امام محمد بن على(ع)، امام جعفر بن محمّد(ع)، اسماعيل بن جعفر و محمد بن اسماعيل براساس اختلاف انظار ميان برخى از انشعابات اسماعيلى گاه [[امام على(ع)]]سر سلسله امامان هفتگانه ياد مىشود و در نتيجه امام حسن (ع)مستودع خواهد بود و گاه [[امام على(ع)]] اساس دوره شناخته مىشود و آنگاه سلسله امامان مستقر از امام حسن (ع) | در اين دوره نيز دو گروه امامان مستقر و مستودع به انجام وظيفه پرداختهاند، امامان مستقر كه هفت نفرند عبارتند از:امام حسين (ع)، امام على بن الحسن (ع)، امام محمد بن على (ع)، امام جعفر بن محمّد(ع)، اسماعيل بن جعفر و محمد بن اسماعيل براساس اختلاف انظار ميان برخى از انشعابات اسماعيلى گاه [[امام على (ع)]]سر سلسله امامان هفتگانه ياد مىشود و در نتيجه امام حسن (ع)مستودع خواهد بود و گاه [[امام على (ع)]] اساس دوره شناخته مىشود و آنگاه سلسله امامان مستقر از امام حسن (ع) | ||
آغاز مىگردد و آنچه مسلم است در اين دوره(پيامبرى حضرت محمد(ص))، محمد بن اسماعيل امام هفتم دوره، امام متمّم، اساس،صامت وصى و ناطق دوره بعدى(دور هفتم كه دور معادى آخر ناميده مىشود)است كه مقاله «رسالة تحفة المرتاد و غصة الاضداد» بهطور كامل شرح اين ادوار پرداخته است. | آغاز مىگردد و آنچه مسلم است در اين دوره(پيامبرى حضرت محمد(ص))، محمد بن اسماعيل امام هفتم دوره، امام متمّم، اساس،صامت وصى و ناطق دوره بعدى (دور هفتم كه دور معادى آخر ناميده مىشود)است كه مقاله «رسالة تحفة المرتاد و غصة الاضداد» بهطور كامل شرح اين ادوار پرداخته است. | ||
بعد از انديشه امامت كه انديشهاى محورى و شاخص در فرقه اسماعيلى بود به شاخص دوم اين فرقه تأويل مىپردازيم.تأويل مفهومى بنيادين در انديشه اسماعيليه است و بر فرآيندى معرفتى،شهودى اطلاق مىشود كه ناظر به يك معرفتشناسى و جهانشناسى خاص است بر يك جمله مىتوان گفت كه اينفرآيند نوعى گذر از معناهاى ظاهرى شريعت و قرآن به معناهاى باطنى آنهاست.اهمّيتى خاصى كه اسماعيليان براى باطن و حقايق مكتوم در باطن دين قائل بودند،آنان به عنوان سخنگويان اصلى سنّت باطنى در ميان مسلمانان شناخته شدند و به باطنيّه شهرت يافتند. | بعد از انديشه امامت كه انديشهاى محورى و شاخص در فرقه اسماعيلى بود به شاخص دوم اين فرقه تأويل مىپردازيم.تأويل مفهومى بنيادين در انديشه اسماعيليه است و بر فرآيندى معرفتى،شهودى اطلاق مىشود كه ناظر به يك معرفتشناسى و جهانشناسى خاص است بر يك جمله مىتوان گفت كه اينفرآيند نوعى گذر از معناهاى ظاهرى شريعت و قرآن به معناهاى باطنى آنهاست.اهمّيتى خاصى كه اسماعيليان براى باطن و حقايق مكتوم در باطن دين قائل بودند،آنان به عنوان سخنگويان اصلى سنّت باطنى در ميان مسلمانان شناخته شدند و به باطنيّه شهرت يافتند. | ||
اسماعيليه از دو شيوه در تأويل قرآن استفاده مىكنند: | اسماعيليه از دو شيوه در تأويل قرآن استفاده مىكنند: | ||
خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
كتاب مبين،قرآن، امانت،يتيم، ارم،ظلّ،صلاة و ربّ در انعام59/،فرقان30/، احزاب72/ | كتاب مبين،قرآن، امانت،يتيم، ارم،ظلّ،صلاة و ربّ در انعام59/،فرقان30/، احزاب72/ | ||
فجر17/،فجر7/، مرسلات30/،قيامت31/،فجر27/ و 28،فرقان55/،قيامت22/ و 23 | فجر17/،فجر7/، مرسلات30/،قيامت31/،فجر27/ و 28،فرقان55/،قيامت22/ و 23 | ||
انفطار6/، به على(ع)(ناطق)تأويل شده است. | انفطار6/، به على (ع)(ناطق)تأويل شده است. | ||
3-تأويل آيات به ناطقان و امامان | 3-تأويل آيات به ناطقان و امامان | ||
فقراء و مساكين در آيه'''انّما الصدقان للفقراء و المساكين'''-آسمانهاى هفتگانه و زمينهاى هفتگانه | فقراء و مساكين در آيه'''انّما الصدقان للفقراء و المساكين'''-آسمانهاى هفتگانه و زمينهاى هفتگانه | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
و نور36/)، باب،داعى، ماذون و مستجيب تأويل شده است. | و نور36/)، باب،داعى، ماذون و مستجيب تأويل شده است. | ||
8-غطاء، عاد،ثمود،فرعون،فحشاء، منكر، بغى در سوره ق22/،فجر6/،9،10،11 و نحل90/ | 8-غطاء، عاد،ثمود،فرعون،فحشاء، منكر، بغى در سوره ق22/،فجر6/،9،10،11 و نحل90/ | ||
تأويل به مخالفان على(ع)شده است. | تأويل به مخالفان على (ع)شده است. | ||
==نمونههايى از قسم دوم(تأويلات عددى)== | ==نمونههايى از قسم دوم(تأويلات عددى)== | ||
1)تأويل لفظ جلاله اللّه | 1)تأويل لفظ جلاله اللّه | ||
خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
دليل بر دوازده حجّت.بسم اللّه چهار كلمه است دليل بر چهار اصل دين. | دليل بر دوازده حجّت.بسم اللّه چهار كلمه است دليل بر چهار اصل دين. | ||
3)لا اله الاّ اللّه | 3)لا اله الاّ اللّه | ||
چهار كلمه شهادت،دليل است بر چهار اصل،لا دليل است براساس، اله دليل است بر ناطق، الاّ دليل است بر ثانى(نفس كل)و اللّه دليل است بر عقل كل كه او نهايت همه مخلوقات است از لطيف و كثيف لا اله الاّ الله دوازده حرف دارد،در آسمانها دوازده برج است،در زمين دوازده جزيره است و دوازده ملائكه داراى بال وجود دارد. | چهار كلمه شهادت،دليل است بر چهار اصل،لا دليل است براساس، اله دليل است بر ناطق، الاّ دليل است بر ثانى (نفس كل)و اللّه دليل است بر عقل كل كه او نهايت همه مخلوقات است از لطيف و كثيف لا اله الاّ الله دوازده حرف دارد،در آسمانها دوازده برج است،در زمين دوازده جزيره است و دوازده ملائكه داراى بال وجود دارد. | ||
4)تأويل كلمه امر خداوند(كن) | 4)تأويل كلمه امر خداوند(كن) | ||
خداى تعالى امر خويش را به دو حرف بسته و اين دو حرف گواهى مىدهد كه همه آفريدگار جفتند.كاف و نون كه اوّل پديد آيد، مثل است بر دو اصل لطيف(عقل،نفس)و لام و ميم كز ميان ايشان پديد آيدش است بر دو اصل كثيف(ناطق، اساس). | خداى تعالى امر خويش را به دو حرف بسته و اين دو حرف گواهى مىدهد كه همه آفريدگار جفتند.كاف و نون كه اوّل پديد آيد، مثل است بر دو اصل لطيف(عقل،نفس)و لام و ميم كز ميان ايشان پديد آيدش است بر دو اصل كثيف(ناطق، اساس). | ||
خط ۱۴۰: | خط ۱۴۰: | ||
اسماعيليان از عقل كل و نفس كل به عنوان اصلين ياد مىكنند كه همه موجودات روحانى و جسمانى به واسطهآنها وجود يافتهاند بعد از اين مرتبه دو اصل روحانى، سه فرع روحانى جدّ،فتح و خيال كه همان اسرافيل، ميكائيل و جبرئيل هستند به شمار مىآيند.جدّ،قوّت امر را از نفس كل مىپذيرد و به فتح مىرساند و فتح آن را به خيال مىرساند.عقل،نفس،جدّ،فتح و خيال حدود عالم روحانى به حساب مىآيند. | اسماعيليان از عقل كل و نفس كل به عنوان اصلين ياد مىكنند كه همه موجودات روحانى و جسمانى به واسطهآنها وجود يافتهاند بعد از اين مرتبه دو اصل روحانى، سه فرع روحانى جدّ،فتح و خيال كه همان اسرافيل، ميكائيل و جبرئيل هستند به شمار مىآيند.جدّ،قوّت امر را از نفس كل مىپذيرد و به فتح مىرساند و فتح آن را به خيال مىرساند.عقل،نفس،جدّ،فتح و خيال حدود عالم روحانى به حساب مىآيند. | ||
يكى ديگر از اصول محورى در عقايد باطنيه، تطبيق عوالم انسانى و جسمانى بر عوالم روحانى است. | يكى ديگر از اصول محورى در عقايد باطنيه، تطبيق عوالم انسانى و جسمانى بر عوالم روحانى است. | ||
حدود عالم جسمانى(انسانى)ناطق، اساس، امام، باب و حجت كه تطبيق شده به حدود عالم روحانى عقل،نفس،جدّ،فتح،خيال حدود عالم جسمانى(غير انسانى)آسمان،زمين، معدن،نبات،حيوان كه تطبيق شده به حدود عالم روحانى عقل،نفس،جدّ،فتح،خيال.آنچه كه در بالا آمد كه اسماعيليه وجود موجودات با كلمه كن كه اراده و مشيّت الهى انعكاس يافته به وجود آمده است كه آنها قائل به ابداع هستند برخلاف فلاسفه كه وجود موجودات را از طريق فيض مىدانند. | حدود عالم جسمانى (انسانى)ناطق، اساس، امام، باب و حجت كه تطبيق شده به حدود عالم روحانى عقل،نفس،جدّ،فتح،خيال حدود عالم جسمانى (غير انسانى)آسمان،زمين، معدن،نبات،حيوان كه تطبيق شده به حدود عالم روحانى عقل،نفس،جدّ،فتح،خيال.آنچه كه در بالا آمد كه اسماعيليه وجود موجودات با كلمه كن كه اراده و مشيّت الهى انعكاس يافته به وجود آمده است كه آنها قائل به ابداع هستند برخلاف فلاسفه كه وجود موجودات را از طريق فيض مىدانند. | ||
با پايان شاخصهاى انديشه اسماعيليان مقاله اوّل مسائل فى الحائق و جواباتها كه مشتمل بر 179 سؤال در 13 بخش جداگانه آمده بخش اعظم سؤالات حول تأويل، امامت و ابداع است مقاله دوم رسالة الايضاح و التبيين حول بحث دور كه هفت دور و خصوصيّات آن در بحث امامت آمد از دوره كشف و ستر و تطبيق اينها بر هفت مرحله در خلقت انسان و اين دو عالم دليل بر قدرت الهى است.مقاله سوم تحفة المرتاد و غصّة الاضداد حول بحث ادوار است كهگانه منظور پيامبران اولو العزم و براى هركدام از اينها 6 امام متمّ و 6 اساس،صامت و امام مستقر و دوره ششم كه دورهحضرت محمد(ص)است نيز دو گروه امامان مستقر و مستودع به انجام وظيفه پرداختهاند تفصيلات خواهد آمد و يكى هم بحث از آنها ذكر شد. | با پايان شاخصهاى انديشه اسماعيليان مقاله اوّل مسائل فى الحائق و جواباتها كه مشتمل بر 179 سؤال در 13 بخش جداگانه آمده بخش اعظم سؤالات حول تأويل، امامت و ابداع است مقاله دوم رسالة الايضاح و التبيين حول بحث دور كه هفت دور و خصوصيّات آن در بحث امامت آمد از دوره كشف و ستر و تطبيق اينها بر هفت مرحله در خلقت انسان و اين دو عالم دليل بر قدرت الهى است.مقاله سوم تحفة المرتاد و غصّة الاضداد حول بحث ادوار است كهگانه منظور پيامبران اولو العزم و براى هركدام از اينها 6 امام متمّ و 6 اساس،صامت و امام مستقر و دوره ششم كه دورهحضرت محمد(ص)است نيز دو گروه امامان مستقر و مستودع به انجام وظيفه پرداختهاند تفصيلات خواهد آمد و يكى هم بحث از آنها ذكر شد. | ||
ویرایش