۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المكاسب و البيع: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'محقق نائينى' به 'محقق نائينى '
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'محقق نائينى' به 'محقق نائينى ') |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
كتاب المكاسب و البيع يا حاشية على المكاسب <ref>مستدركات، ج /1 169، ج /6 259</ref> از بهترين شروح كتاب المكاسب [[شيخ انصارى]] «قده» مى‌باشد اين كتاب تقريرات درس محقق نائينى «قده» (م 1355 ق) است كه توسط شيخ محمد تقى آملى جمع‌آورى و تقرير شده است. | كتاب المكاسب و البيع يا حاشية على المكاسب <ref>مستدركات، ج /1 169، ج /6 259</ref> از بهترين شروح كتاب المكاسب [[شيخ انصارى]] «قده» مى‌باشد اين كتاب تقريرات درس [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] «قده» (م 1355 ق) است كه توسط شيخ محمد تقى آملى جمع‌آورى و تقرير شده است. | ||
كتاب شامل مباحث مكاسب محرمه به صورت مختصر و قسمتى از كتاب البيع تا مبحث «اشتراط العلم بقدر الثمن و المثمن» مى‌باشد. در آخر آن نيز رسالۀ مختصر و كوچكى در حكم لباس مشكوك در نماز كه تقرير درس محمود شيرازى «قده» (م 1312 ق) توسط يكى از شاگردانش است به آن ضميمه شده است. | كتاب شامل مباحث مكاسب محرمه به صورت مختصر و قسمتى از كتاب البيع تا مبحث «اشتراط العلم بقدر الثمن و المثمن» مى‌باشد. در آخر آن نيز رسالۀ مختصر و كوچكى در حكم لباس مشكوك در نماز كه تقرير درس محمود شيرازى «قده» (م 1312 ق) توسط يكى از شاگردانش است به آن ضميمه شده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
شيخ محمد تقى آملى كه از مبرزترين و فاضل‌ترين شاگردان محقق نائينى «قده» و [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياء عراقى]] «قده» (م 1361 ق) بوده است. وى نهايت تلاش خود را در شركت در درس محقق نائينى و جمع‌آورى و تقرير آن صرف نموده است تا جايى كه محقق نائينى در تعريف و ستايش از كتاب، از وى چنين ياد نموده است: | شيخ محمد تقى آملى كه از مبرزترين و فاضل‌ترين شاگردان [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] «قده» و [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياء عراقى]] «قده» (م 1361 ق) بوده است. وى نهايت تلاش خود را در شركت در درس [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] و جمع‌آورى و تقرير آن صرف نموده است تا جايى كه [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] در تعريف و ستايش از كتاب، از وى چنين ياد نموده است: | ||
محمد الأفاضل المراقبين للحضور على أبحاثنا فقها و أصولا هو قرة عيني العالم العلام و الفاضل الهمام صفوة المجتهدين الغطام و ركن الإسلام المؤيد المسدد التقي الزكي... | محمد الأفاضل المراقبين للحضور على أبحاثنا فقها و أصولا هو قرة عيني العالم العلام و الفاضل الهمام صفوة المجتهدين الغطام و ركن الإسلام المؤيد المسدد التقي الزكي... | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
و سپس در ادامه مى‌نويسد: فهذه الصحائف طبق ما استفاده من أبحاثنا راجعت ببعض مواقعه المهم فوجدته من حسن الضبط و جودة التحرير و إيراده لما أوردناه بعبارات رائقة خالية عن الإيجاز المخل و الإطناب الممل. | و سپس در ادامه مى‌نويسد: فهذه الصحائف طبق ما استفاده من أبحاثنا راجعت ببعض مواقعه المهم فوجدته من حسن الضبط و جودة التحرير و إيراده لما أوردناه بعبارات رائقة خالية عن الإيجاز المخل و الإطناب الممل. | ||
محقق نائينى در اين كتاب كمتر به حواشى مشهور المكاسب [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] متعرض شده و بيشتر نظريات و استنباطات خودش را مورد بحث قرار داده است. | [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] در اين كتاب كمتر به حواشى مشهور المكاسب [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم]] متعرض شده و بيشتر نظريات و استنباطات خودش را مورد بحث قرار داده است. | ||
البته مقرر گاهى نظريات خود را با عبارت (اقول) در متن يا در حاشيۀ كتاب ذكر كرده است <ref>صفحات 37، 448، 459، 321 از جلد 1</ref> و به علت اجمال بعضى از مباحث نيز گاهى توضيح مباحث اصولى را به كتاب تقريرات اصول مرحوم نائينى «قده» كه توسط وى انجام شده است، ارجاع داده است، به عنوان نمونه: | البته مقرر گاهى نظريات خود را با عبارت (اقول) در متن يا در حاشيۀ كتاب ذكر كرده است <ref>صفحات 37، 448، 459، 321 از جلد 1</ref> و به علت اجمال بعضى از مباحث نيز گاهى توضيح مباحث اصولى را به كتاب تقريرات اصول مرحوم نائينى «قده» كه توسط وى انجام شده است، ارجاع داده است، به عنوان نمونه: | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
شيخ محمد تقى آملى دربارۀ تلاش در جمع‌آورى مطالب و متن روان كتاب در پايان آن مى‌نويسد: و بذلت جهدي في تأدية المطالب بأسهل العبارات الخالية عن الإعضال و الغلق على حسب ما تفضّل علي الله العظيم. <ref>جلد 2، ص 500</ref>. | شيخ محمد تقى آملى دربارۀ تلاش در جمع‌آورى مطالب و متن روان كتاب در پايان آن مى‌نويسد: و بذلت جهدي في تأدية المطالب بأسهل العبارات الخالية عن الإعضال و الغلق على حسب ما تفضّل علي الله العظيم. <ref>جلد 2، ص 500</ref>. | ||
قابل ذكر است كه يكى ديگر از تقريرات خوب درس محقق نائينى توسط شيخ موسى خوانسارى نجفى (م 1363 ق) بنام «منية الطالب» نوشته و چاپ شده است. | قابل ذكر است كه يكى ديگر از تقريرات خوب درس [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] توسط شيخ موسى خوانسارى نجفى (م 1363 ق) بنام «منية الطالب» نوشته و چاپ شده است. | ||
در اين كتاب علاوه بر مكاسب محرمه، تمام كتاب‌هاى البيع و خيارات آورده شده است و در پايان نيز رسالۀ حكم لباس مشكوك كه توسط محقق نائينى تقرير شده است بعدها به آن ضميمه شده است. | در اين كتاب علاوه بر مكاسب محرمه، تمام كتاب‌هاى البيع و خيارات آورده شده است و در پايان نيز رسالۀ حكم لباس مشكوك كه توسط [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] تقرير شده است بعدها به آن ضميمه شده است. | ||
با مراجعه به اين كتاب هم مى‌توان مباحث مذكور در «المكاسب و البيع» و «منية الطالب» را با هم مقايسه نمود و هم نواقص المكاسب و البيع را جبران نمود. | با مراجعه به اين كتاب هم مى‌توان مباحث مذكور در «المكاسب و البيع» و «منية الطالب» را با هم مقايسه نمود و هم نواقص المكاسب و البيع را جبران نمود. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
با توجه به تعريف و ستايش محقق نائينى (م 1356 ق) از كتاب و عبارت «دام ظلّه» كه پس از نام ايشان ديده مى‌شود بنظر مى‌رسد كه تاريخ صحيح تأليف جلد اول ربيع الثانى 1353 ق و جلد دوم صفر الخير سال 1353 ق باشد. <ref>ج 1، ص 491 و ج 2، صفحۀ 500</ref>. | با توجه به تعريف و ستايش [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] (م 1356 ق) از كتاب و عبارت «دام ظلّه» كه پس از نام ايشان ديده مى‌شود بنظر مى‌رسد كه تاريخ صحيح تأليف جلد اول ربيع الثانى 1353 ق و جلد دوم صفر الخير سال 1353 ق باشد. <ref>ج 1، ص 491 و ج 2، صفحۀ 500</ref>. | ||
بنابراين عبارت (ثلاث ماة و ثلاثة و سبعين بعد ألف) صحيح نمى‌باشد و بايد لفظ سبعين تبديل به خمسين شود تا سال تأليف جلد اول به 1353 ق تصحيح گردد. <ref>ج 1، ص 491</ref>. | بنابراين عبارت (ثلاث ماة و ثلاثة و سبعين بعد ألف) صحيح نمى‌باشد و بايد لفظ سبعين تبديل به خمسين شود تا سال تأليف جلد اول به 1353 ق تصحيح گردد. <ref>ج 1، ص 491</ref>. | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
در جلد دوم، قسمت ديگرى از كتاب البيع از بحث بيع فضولى تا اشتراط علم به مقدار ثمن و مثمن و همين طور رسالۀ مختصر و كوچك لباس مشكوك آورده شده است. | در جلد دوم، قسمت ديگرى از كتاب البيع از بحث بيع فضولى تا اشتراط علم به مقدار ثمن و مثمن و همين طور رسالۀ مختصر و كوچك لباس مشكوك آورده شده است. | ||
متأسفانه ساير مباحث كتاب البيع و كتاب خيارات تقرير و تدوين نشده است. مطالب باقى مانده از كتاب البيع حدود 17 مسألۀ فقهى است كه مباحث مهمى نظير بيع كلى در ذمّه، مسألۀ حرمت احتكار در ميان آنان وجود دارد كه براى يافتن نظر محقق نائينى مى‌توان به «منية الطالب» مراجعه نمود. | متأسفانه ساير مباحث كتاب البيع و كتاب خيارات تقرير و تدوين نشده است. مطالب باقى مانده از كتاب البيع حدود 17 مسألۀ فقهى است كه مباحث مهمى نظير بيع كلى در ذمّه، مسألۀ حرمت احتكار در ميان آنان وجود دارد كه براى يافتن نظر [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] مى‌توان به «منية الطالب» مراجعه نمود. | ||
==نظريات جديد== | ==نظريات جديد== | ||
كتاب المكاسب و البيع مجموعه‌اى از ابتكارات محقق نائينى «قده» است كه حاصل فكر عميق و دقت نظر فوق العادۀ اين فقيه بزرگوار است كه در اين جا به مختصرى از آن اشاره مى‌شود. | كتاب المكاسب و البيع مجموعه‌اى از ابتكارات [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] «قده» است كه حاصل فكر عميق و دقت نظر فوق العادۀ اين فقيه بزرگوار است كه در اين جا به مختصرى از آن اشاره مى‌شود. | ||
اگر چه بر حسب اعتبار و قرارداد، كسب و تجارت را به اقسام چهارگانۀ حرام، مكروه، مندوب و مباح تقسيم مى‌كنند اما مرحوم نائينى كسب و تجارت را به عنوان اولى و بدون سبب و عارضه‌اى واجب نمى‌دانند. <ref>ج 1، ص 5</ref>. | اگر چه بر حسب اعتبار و قرارداد، كسب و تجارت را به اقسام چهارگانۀ حرام، مكروه، مندوب و مباح تقسيم مى‌كنند اما مرحوم نائينى كسب و تجارت را به عنوان اولى و بدون سبب و عارضه‌اى واجب نمى‌دانند. <ref>ج 1، ص 5</ref>. | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۳: | ||
از ديگر ويژگى‌ها اضافاتى است كه مقرر به مطالب كتاب نموده است كه با عبارت «لم يذكر في مجلس البحث» به آنها اشاره نموده است، به عنوان نمونه <ref>ج /2 188، 271</ref>. | از ديگر ويژگى‌ها اضافاتى است كه مقرر به مطالب كتاب نموده است كه با عبارت «لم يذكر في مجلس البحث» به آنها اشاره نموده است، به عنوان نمونه <ref>ج /2 188، 271</ref>. | ||
متأسفانه چاپ موجود كتاب از نظر داشتن مقدمه‌اى در ترجمۀ زندگى مقرر و مؤلف و همين طور تأليفات محقق نائينى «قده» و فهارست عامّه همچون فهارست اعلام، آيات قرآن، احاديث، و نظائر آن داراى نقص است. اميد است كه در چاپ‌هاى بعدى اين نقيصه جبران گردد. | متأسفانه چاپ موجود كتاب از نظر داشتن مقدمه‌اى در ترجمۀ زندگى مقرر و مؤلف و همين طور تأليفات [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] «قده» و فهارست عامّه همچون فهارست اعلام، آيات قرآن، احاديث، و نظائر آن داراى نقص است. اميد است كه در چاپ‌هاى بعدى اين نقيصه جبران گردد. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||