۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ن«' به 'ن «') |
جز (جایگزینی متن - 'ر(' به 'ر (') |
||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
«الاصول الستة عشر(ط - دار الحديث)»، كتابى است مشتمل بر دو مجموعه از اصول و منابع روايى باقىمانده از عصر ائمه(ع) با موضوعات گوناگون كه توسط جمعى از علما و به زبان عربى تأليف گرديده است. | «الاصول الستة عشر (ط - دار الحديث)»، كتابى است مشتمل بر دو مجموعه از اصول و منابع روايى باقىمانده از عصر ائمه(ع) با موضوعات گوناگون كه توسط جمعى از علما و به زبان عربى تأليف گرديده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
مرحله سوم: اين مرحله، از زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و بعد از استيلاى سلجوقيان پديد آمد. | مرحله سوم: اين مرحله، از زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و بعد از استيلاى سلجوقيان پديد آمد. | ||
اين مطلب كه اين اصول، چگونه شناسايى شدهاند و محتواى اين مجموعه چيست و رواتش چه كسانى هستند؟ در قسمت ديگرى از مقدمه مشخص گرديده است. اولين آشنايى با مجموعه مذكور، به زمان صفويه كه [[علامه مجلسى]] بخشى از روايات مزبور را در كتاب [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]] آورد، برمىگردد. ظاهر اين است كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]]، مؤلف«[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]»، به مجموعه ياد شده دسترسى نداشته است؛ لا اقل تا قبل از زمان تأليف اين اثر گرانقدر، زيرا هيچ اشارهاى به روايات آن در وسائل ننموده است. | اين مطلب كه اين اصول، چگونه شناسايى شدهاند و محتواى اين مجموعه چيست و رواتش چه كسانى هستند؟ در قسمت ديگرى از مقدمه مشخص گرديده است. اولين آشنايى با مجموعه مذكور، به زمان صفويه كه [[علامه مجلسى]] بخشى از روايات مزبور را در كتاب [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)|بحار الانوار]] آورد، برمىگردد. ظاهر اين است كه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]]، مؤلف«[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]»، به مجموعه ياد شده دسترسى نداشته است؛ لا اقل تا قبل از زمان تأليف اين اثر گرانقدر، زيرا هيچ اشارهاى به روايات آن در وسائل ننموده است. | ||
مجموعه مزبور، ويژگىهايى دارد كه آن را از امثالش متمايز كرده است، مانند اينكه در آن، برخى از روايات، در يك دستهبندى ذكر شدهاند كه ظاهرشان با هم همآهنگى ندارد، ولى به لحاظ واقعى و با دقت معلوم مىشود، همگى مضمون واحدى دارند. | مجموعه مزبور، ويژگىهايى دارد كه آن را از امثالش متمايز كرده است، مانند اينكه در آن، برخى از روايات، در يك دستهبندى ذكر شدهاند كه ظاهرشان با هم همآهنگى ندارد، ولى به لحاظ واقعى و با دقت معلوم مىشود، همگى مضمون واحدى دارند. | ||
كتاب«الاصول الستة عشر(ط - دار الحديث)»، از دو مجموعه تشكيل يافته است كه اولى، مشتمل بر كتاب زيد زراد و چند نفر ديگر مىباشد و دومى، شامل كتاب عبدالملك و چند نفر ديگر است كه به تفصيل اشاره خواهد شد. در مورد روات مجموعه هم بايد گفت كه غالب روايات از طريق شيخ الرواية، محمد بن ابى عمير مىباشد كه از اصحاب اجماع است. در مقدمه كتاب، تعاريفى از هر دو مجموعه كتاب و اينكه براى گردآورى كتاب از چه نسخههايى استفاده شده و طريق تحقيق بر چه پايهاى استوار است، بازگو شده است. | كتاب«الاصول الستة عشر (ط - دار الحديث)»، از دو مجموعه تشكيل يافته است كه اولى، مشتمل بر كتاب زيد زراد و چند نفر ديگر مىباشد و دومى، شامل كتاب عبدالملك و چند نفر ديگر است كه به تفصيل اشاره خواهد شد. در مورد روات مجموعه هم بايد گفت كه غالب روايات از طريق شيخ الرواية، محمد بن ابى عمير مىباشد كه از اصحاب اجماع است. در مقدمه كتاب، تعاريفى از هر دو مجموعه كتاب و اينكه براى گردآورى كتاب از چه نسخههايى استفاده شده و طريق تحقيق بر چه پايهاى استوار است، بازگو شده است. | ||
مجموعه اول: اولين كتاب مجموعه نخست؛ يعنى كتابهاى روايى زمان ائمه(ع)، كتاب زيد زراد مىباشد و اولين روايت اين كتاب، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] بوده و در مدح جود و ذم بخل است. اين كتاب، غير از روايت مذكور داراى سى و سه روايت ديگر نيز مىباشد كه آخرين آنها دستورى است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] كه به هنگام نگاه به آسمان، آيات 190 آل عمران و 54 اعراف قرائت گردد. | مجموعه اول: اولين كتاب مجموعه نخست؛ يعنى كتابهاى روايى زمان ائمه(ع)، كتاب زيد زراد مىباشد و اولين روايت اين كتاب، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] بوده و در مدح جود و ذم بخل است. اين كتاب، غير از روايت مذكور داراى سى و سه روايت ديگر نيز مىباشد كه آخرين آنها دستورى است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] كه به هنگام نگاه به آسمان، آيات 190 آل عمران و 54 اعراف قرائت گردد. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
كتاب ششم، متعلق به محمد بن مثناى حضرمى است كه مشتمل بر اخبار ذريح بن يزيد محاربى و اخبار محمد بن مثنا بن قاسم حضرمى ملقب به بزيع مىباشد. اين كتاب، شصت روايت دارد. | كتاب ششم، متعلق به محمد بن مثناى حضرمى است كه مشتمل بر اخبار ذريح بن يزيد محاربى و اخبار محمد بن مثنا بن قاسم حضرمى ملقب به بزيع مىباشد. اين كتاب، شصت روايت دارد. | ||
كتاب هفتم، كتاب درست بن ابى منصور است. اين كتاب، داراى شصت و دو روايت مىباشد كه اولين روايت آن، در مورد استغفار هر روزه پيامبر(ص) مىباشد. | كتاب هفتم، كتاب درست بن ابى منصور است. اين كتاب، داراى شصت و دو روايت مىباشد كه اولين روايت آن، در مورد استغفار هر روزه پيامبر (ص) مىباشد. | ||
در اين مجموعه، اين مطالب نيز ذكر شده است: | در اين مجموعه، اين مطالب نيز ذكر شده است: | ||
1. دو حديث از على بن عبدالله بن سعيد كه يكى در مورد دعاى وتر است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] و ديگرى در مورد شعرى از هند است كه به هنگام رحلت پيامبر(ص) سروده است؛ | 1. دو حديث از على بن عبدالله بن سعيد كه يكى در مورد دعاى وتر است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] و ديگرى در مورد شعرى از هند است كه به هنگام رحلت پيامبر (ص) سروده است؛ | ||
2. دو روايت از شيخ تلعكبرى كه از محمد بن جعفر قرشى نقل كرده است؛ | 2. دو روايت از شيخ تلعكبرى كه از محمد بن جعفر قرشى نقل كرده است؛ | ||
3. يك روايت ديگر از تلعكبرى كه سؤال مرد يهودى از پيامبر(ص) در مورد صداى حيوانات مىباشد. | 3. يك روايت ديگر از تلعكبرى كه سؤال مرد يهودى از پيامبر (ص) در مورد صداى حيوانات مىباشد. | ||
مجموعه دوم: اين مجموعه، از كتب روايى اوليه كه در زمان ائمه(ع) بوده و به اصول اربعمائة مشهور است، اخذ گرديده است. اولين كتاب اين مجموعه، كتاب عبدالملك بن حكيم است كه تنها شش روايت دارد و اولين روايت آن هم از امام باقر(ع) بوده و در باره سابقه سلمان فارسى مىباشد كه عمرى را مشغول خدمت به بزرگان مسيحى از فرزندان حواريون و غيرهم بوده و نهايتا توفيق شرفيابى به محضر پيامبر اسلام(ص) را پيدا مىكند. | مجموعه دوم: اين مجموعه، از كتب روايى اوليه كه در زمان ائمه(ع) بوده و به اصول اربعمائة مشهور است، اخذ گرديده است. اولين كتاب اين مجموعه، كتاب عبدالملك بن حكيم است كه تنها شش روايت دارد و اولين روايت آن هم از امام باقر (ع) بوده و در باره سابقه سلمان فارسى مىباشد كه عمرى را مشغول خدمت به بزرگان مسيحى از فرزندان حواريون و غيرهم بوده و نهايتا توفيق شرفيابى به محضر پيامبر اسلام(ص) را پيدا مىكند. | ||
دومين كتاب از دومين مجموعه، كتاب مثنى بن وليد حناط است كه بيست و سه روايت دارد. | دومين كتاب از دومين مجموعه، كتاب مثنى بن وليد حناط است كه بيست و سه روايت دارد. | ||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
كتاب بعدى، متعلق به خلاد سندى است كه هشت روايت داشته و اولين آنها روايتى است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در بيان حكم ذبح كبوترى از كبوتران حرم. | كتاب بعدى، متعلق به خلاد سندى است كه هشت روايت داشته و اولين آنها روايتى است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در بيان حكم ذبح كبوترى از كبوتران حرم. | ||
كتاب حسين بن عثمان بن شريك، چهارمين كتاب مجموعه دوم است كه در بر دارنده چهل و چهار روايت از امام باقر(ع) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] است. | كتاب حسين بن عثمان بن شريك، چهارمين كتاب مجموعه دوم است كه در بر دارنده چهل و چهار روايت از امام باقر (ع) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] است. | ||
كتاب بعدى، متعلق به عبدالله بن يحياى كاهلى است كه سيزده روايت دارد. | كتاب بعدى، متعلق به عبدالله بن يحياى كاهلى است كه سيزده روايت دارد. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
آخرين كتاب اين مجموعه هم از سلام بن ابى عمرة است كه ده روايت دارد. | آخرين كتاب اين مجموعه هم از سلام بن ابى عمرة است كه ده روايت دارد. | ||
دسته بعدى روايتهاى مجموعه دوم، از نوادر على بن اسباط است كه شامل سى روايت بوده و در ادامهاش خبرى در ملاحم آمده است. اين خبر را ابوالقاسم، على بن حسن بن قاسم يشكرى خزار كوفى، معروف به ابن طبال نقل كرده است. آخرين بخش مجموعه دوم كتاب، انتخاب پنجاه و نه روايت از كتاب علاء بن رزين است كه اولين روايتش در توضيح آيه 87 سوره حجر مىباشد. امام باقر(ع) در مورد اين آيه؛ يعنى'''«و لقد آتيناك سبعا من المثانى و القرآن العظيم»'''مىفرمايد: مراد، آية الكرسى است. | دسته بعدى روايتهاى مجموعه دوم، از نوادر على بن اسباط است كه شامل سى روايت بوده و در ادامهاش خبرى در ملاحم آمده است. اين خبر را ابوالقاسم، على بن حسن بن قاسم يشكرى خزار كوفى، معروف به ابن طبال نقل كرده است. آخرين بخش مجموعه دوم كتاب، انتخاب پنجاه و نه روايت از كتاب علاء بن رزين است كه اولين روايتش در توضيح آيه 87 سوره حجر مىباشد. امام باقر (ع) در مورد اين آيه؛ يعنى'''«و لقد آتيناك سبعا من المثانى و القرآن العظيم»'''مىفرمايد: مراد، آية الكرسى است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش