پرش به محتوا

معجم مصنفات القرآن الكريم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|معجم مصنفات القرآن الکريم {| class="wikitab...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۶: خط ۳۶:
</div>
</div>


معجم مصنفات القرآن الکریم
== معرفی اجمالی ==
'''معجم مصنفات القرآن الکریم'''، اثر علی شواخ اسحاق شعیبی، فهرست آثاری است که درباره قرآن کریم از قرن اول تا سال 1403ق، نوشته شده است و به یکسان آثار چاپی و خطی را در بر دارد و به مقاله‌ها نیز پرداخته است و گذشته از علوم قرآنی مختلف (آیات الاحکام، اسباب النزول، قصص و...)، شامل مطالعات و تحقیقات جدید درباره قرآن از جمله ترجمه‌های مصحف شریف نیز هست<ref>ربانی،‌هادی، 1379، ص56</ref>.


اهمیت پرداختن به موضوعات قرآنی و خدمت به قرآن، انگیزه تدوین اثر حاضر بوده است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ج1، ص14</ref>.


== ساختار ==
کتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در چهار جلد، تنظیم شده است.


در این اثر، 3281 اثر با تفکیک چاپی، خطی و نامشخص، به ترتیب حروف الفبای نام کتاب، در موضوعات مختلف قرآنی (آیات القرآن، حروف قرآن، احکام قرآن، اسباب نزول، اعجاز و بلاغت قرآن، اعراب و تجوید قرآن) تنظیم گردیده است<ref>ر.ک: صادق پور، محمدحسین، 1383، ص219-220</ref>.


این اثر، مرجع فهرست آثاری است که درباره قرآن کریم، از قرن اول تا سال 1403ق نوشته شده است و به یکسان، آثار خطی و چاپی را دربر دارد<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، 1383، ص136</ref>.


== گزارش محتوا ==
در مقدمه ناشر، به اهمیت موضوع کتاب اشاره گردیده<ref>مقدمه اول، ج1، ص7</ref> و در مقدمه مؤلف، ضمن بیان انگیزه تألیف، به توضیح روش کار نویسنده پرداخته شده است<ref>مقدمه دوم، همان، ص13-23</ref>.


مؤلف در مقدمه خود می‌نویسد: «این معجم، شامل کلیه مصنفاتی است که درباره قرآن است، چه چاپی، چه خطی، در هر نقطه از عالم و به هر زبان که ما به آن دست یافته ایم. ابتدا اسم کتاب، سپس مؤلف آن و سال وفاتش، سپس چاپی و خطی بودن کتاب یاد شده و اگر چاپی باشد و اطّلاعی از کتابخانه‌هایی که نسخ خطی آن اثر در آنها محفوظ است، داشته ام، آن را نیز یاد کرده ام. سپس مراجعی ]تواریخ و تذکره‌ها و زندگی نامه‌هایی[ را که به مؤلف و کتاب اشاره کرده‌اند، در میان آورده ام»<ref>ربانی،‌هادی، 1379، ص56</ref>.


کتبی که در این معجم آمده بر سه قسم است:
#کتبی که نویسنده به آنها دسترسی نیافته و نمی دانسته که چاپی است یا خطی و در این صورت کتب و مصادری را که آن را یاد کرده‌اند، ذکر کرده و این قسم ‌اندک است.
#بخشی که شامل کتاب‌های چاپی در زمینه علوم قرآن و قرآن پژوهی است که در این مورد، بنا بر «معجم المطبوعات» سرکیس (که از آغاز چاپ تا سال 1919م/1339ق را در بر دارد) گذاشته شده است. سپس از کلیه کتاب شناسی‌ها و فهارس و مجلات برای تکمیل آن استفاده شده است. نویسنده در مورد مطبوعات و آثار خارجی (غیر عربی) از طریق مکاتبه و مراجعه شخصی در صدد استقصای آنها برآمده است. در ترکیه با کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه و کتابخانه عمومی استانبول و غیره و در ایران با مرکز فرهنگی اصفهانی، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران تماس داشته است و در اروپا با اغلب کتابخانه‌های دانشگاهی و ملی و مخصوصا دانشگاه بیرمنگام و از فهارس همه کتابخانه‌ها سود برده است؛ علی الخصوص از کتابخانه کنگره آمریکا که در دانشگاه ملک سعود محفوظ بود.
#بخشی که شامل مخطوطات علوم قرآنی و قرآن پژوهی است و این دشوارترین و دیریاب ترین بخش در کار تدوین این کتاب شناسی بوده است و نویسنده برای ملاحظه نسخ خطی یا فهارس آنها بسیار سفر کرده و بخش‌های مختلف این معجم را به حسب موضوعات و به ترتیب الفبایی مرتب کرده است<ref>ر.ک: همان، ص56-57</ref>.


== وضعیت کتاب ==
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است که عبارتند از: فهرست عناوین؛ مؤلفین؛ کتاب‌های چاپی؛ کتاب‌های خطی؛ نساخ؛ موضوعات و فهارس.


در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص87</ref>، به توضیح برخی مطالب و موضوعات متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص129</ref>.
==پانویس ==
<references />
== منابع مقاله ==
#مقدمه و متن کتاب.
#[[:noormags:28612|ربانی،‌هادی، «کتاب شناسی توصیفی کتاب شناسی‌های قرآنی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: صحیفه مبین، مجموعه مقالات مبین، شماره 2، تابستان 1379 (88 صفحه، از 49 تا 136)]].
#[[:noormags:67012|خرمشاهی، بهاءالدین، «کتاب شناسی جهانی »قرآن کریم««، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره 1، بهار 1383 (16 صفحه، از 130 تا 145)]].
#[[:noormags:21235|صادق پور، محمدحسین، «معرفی و نقد کتاب: مروری بر کتاب شناسی‌ها و منابع مهم قرآنی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: مشکوة، شماره 84 و 85، پاییز و زمستان 1383 (15 صفحه، از 211 تا 225)]].


== وابسته‌ها ==
== وابسته‌ها ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش