زبدة التواريخ (حافظ ابرو): تفاوت میان نسخه‌ها

مجموعه تاليفات حافظ ابرو زمينه را براى در پيش گرفتن برنامه‌اى بزرگ براى تاليفى جامع در تاريخ جهان آماده ساخت. از جمله دستاوردهاى اين برنامه، تاليف كتاب مجمع‌التواريخ السلطانيه بود كه زبده‌التواريخ بايسنقرى ميرزا آغاز كرد.

در ميان تاليفات حافظ ابرو، زبده‌التواريخ اهميت و ارزشى ويژه دارد. گر چه ديگر آثار او، حتى آن دسته از آثارى كه رونويسى متون متقدم به شمار مى‌رود، هر يك گوشه‌هايى از توانايى‌هاى او در تاريخ و ادب نشان مى‌دهد؛ اما زبده التواريخ، به ويژه بخش پس از مرگ تيمور و رخدادهاى دوره جانشينان او و سپس وقايع عهد شاهرخ تا سال در گذشت او، در اين ميان اهميت بسزايى دارد. زبده‌التواريخ دو بخش اساس دارد. بخش يكم آن در واقع ذيل ظفرنامه شامى است. و از آن جا كه شامى تمامى دوره حيات تيمور را ثبت نكرده است، بنابراين بخش يكم متمم ظفرنامه شامى به شمار مى‌رود. حافظ ابرو در اين بخش با رونويسى بخش ظفرنامه شامى زندگى و بر آمدن تيمور را روايت مى‌كند. اما اين رونويسى همراه با افزايش و كاهش اطلاعات و تغيير در شيوه نگارش صورت گرفته است. در مواردى او حتى روايتى از شامى را حذف و خبرى جديد را به جاى آن آورده است. مثلا مقايسه روايت شامى درباره يورش او به سيستان با آنچه حافظ ابرو رونويسى كرده، ميزان اين تغييرات را به خوبى نمايان مى‌كند.