۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فصوص الحكم (فارابي): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ']]ا' به ']] ا '
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - ']]ا' به ']] ا ') |
||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
ويژگى ديگرى كه در اين كتاب به چشم مى‌خورد، اين است كه باز مى‌بينيم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] براى نخستين بار در اين كتاب به طريقه صديقين از نظر در خود هستى و حقيقت آن، اثبات ذات واجب تعالى مى‌كند. به گفته صاحب نظران و فيلسوفان بصير معاصر، اين«برهان صديقين»، در ميان براهين مختلف خدا شناسى اتقن و اسد براهين است و برهانى است كه اگر چه مقدمات دشوارى دارد، ولى حقاً استوار و خدشه ناپذير است، كه هستى خداوند را اثبات مى‌كند. | ويژگى ديگرى كه در اين كتاب به چشم مى‌خورد، اين است كه باز مى‌بينيم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] براى نخستين بار در اين كتاب به طريقه صديقين از نظر در خود هستى و حقيقت آن، اثبات ذات واجب تعالى مى‌كند. به گفته صاحب نظران و فيلسوفان بصير معاصر، اين«برهان صديقين»، در ميان براهين مختلف خدا شناسى اتقن و اسد براهين است و برهانى است كه اگر چه مقدمات دشوارى دارد، ولى حقاً استوار و خدشه ناپذير است، كه هستى خداوند را اثبات مى‌كند. | ||
و اما در باب«علم خداوند» هم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين كتاب نظريه‌اى را ابراز مى‌دارد كه اگر چه مى‌توان در آن تشكيك كرد، ليكن حاوى نكاتى است كه از ويژگى‌هاى اين كتاب به شمار مى‌آيد. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در باب«علم خداوند»، همان نظرى را ابراز مى‌دارد كه قرن‌ها پس از او توسط مؤسس«حكمت متعاليه»، صدر محققان و فيلسوفان اسلامى، [[ملا صدراى شيرازى]] ارائه شده است و علم خداوند تعالى را به اشيا، عين علم او به ذات خويش مى‌داند. سخن [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين مورد چنين است: «خداى تبارك و تعالى، علمش به ذات خود، عين علم او به موجودات است، پس حق، تمام اشيا است به يك‌تايى و فردانيت و داخل در اشيا است از احاطه وجود و خارج از اشيا است در ماهيت و حدود». و اين نظر، همان نظر مرحوم [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] | و اما در باب«علم خداوند» هم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين كتاب نظريه‌اى را ابراز مى‌دارد كه اگر چه مى‌توان در آن تشكيك كرد، ليكن حاوى نكاتى است كه از ويژگى‌هاى اين كتاب به شمار مى‌آيد. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در باب«علم خداوند»، همان نظرى را ابراز مى‌دارد كه قرن‌ها پس از او توسط مؤسس«حكمت متعاليه»، صدر محققان و فيلسوفان اسلامى، [[ملا صدراى شيرازى]] ارائه شده است و علم خداوند تعالى را به اشيا، عين علم او به ذات خويش مى‌داند. سخن [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين مورد چنين است: «خداى تبارك و تعالى، علمش به ذات خود، عين علم او به موجودات است، پس حق، تمام اشيا است به يك‌تايى و فردانيت و داخل در اشيا است از احاطه وجود و خارج از اشيا است در ماهيت و حدود». و اين نظر، همان نظر مرحوم [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] ا ست كه به«علم اجمالى در عين كشف تفصيلى»، معروف است. | ||
نكته ديگر، اينكه رساله«فصوص» [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، يك رساله فلسفى - عرفانى است. فصل مشبعى در«علم النفس» دارد، فاصله ميان برهان و عرفان در اين رساله از ميان برداشته شده است. پاى عقل با راه دل و پاى دل با راه عقل در پيمودن و سلوك به سوى مقصد اعلا عميقاً تعاون و هميارى دارند. به علاوه كوشش براى ايجاد هم‌آهنگى بين حكمت و شريعت و عقل و شرع در اين رساله، كاملاً مشهود است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در برخى از فص‌ها، استناد به آيات قرآن مى‌كند و گاهى هم فقط به ذكر مضمون آيه‌اى اكتفا مى‌ورزد، ولى خود آيه را نمى‌آورد. آشنايان با تاريخ فلسفه اسلامى به خوبى مى‌دانند كه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] از پيش‌گامان وادى«تطابق دين و فلسفه» و هم‌آهنگى عقل و شرع است و كوشش‌هاى فراوانى براى«وحدت دين و فلسفه» انجام داده است. | نكته ديگر، اينكه رساله«فصوص» [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، يك رساله فلسفى - عرفانى است. فصل مشبعى در«علم النفس» دارد، فاصله ميان برهان و عرفان در اين رساله از ميان برداشته شده است. پاى عقل با راه دل و پاى دل با راه عقل در پيمودن و سلوك به سوى مقصد اعلا عميقاً تعاون و هميارى دارند. به علاوه كوشش براى ايجاد هم‌آهنگى بين حكمت و شريعت و عقل و شرع در اين رساله، كاملاً مشهود است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در برخى از فص‌ها، استناد به آيات قرآن مى‌كند و گاهى هم فقط به ذكر مضمون آيه‌اى اكتفا مى‌ورزد، ولى خود آيه را نمى‌آورد. آشنايان با تاريخ فلسفه اسلامى به خوبى مى‌دانند كه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] از پيش‌گامان وادى«تطابق دين و فلسفه» و هم‌آهنگى عقل و شرع است و كوشش‌هاى فراوانى براى«وحدت دين و فلسفه» انجام داده است. | ||