الطراز الأول و الكناز لما عليه من لغة العرب المعول: تفاوت میان نسخه‌ها

ديدگاه‌هاى انتقادى مولف يكى از مقوله‌ها و ميدان‌هايى است كه وى به خوبى وارد آن شده، و از عهده آن نيز برآمده است. او به شدت از اسماعيل بن حمّاد جوهرى (393ق) دفاع كرده و لغزش‌هاى فيروزآبادى را روشن كرده است. وى حقايق گرانبهاى صحاح اللغة را نشان مى‌دهد.

تمام جلد اول كتاب مقدمه‌اى تحقيقى ارزشمندى به قلم سيد على شهرستانى است.مولف كتاب را بر اساس لام الفعل سپس فاء الفعل و به ترتيب حروف الفبا تنظيم نموده و به تعداد حروف الفبا باب قرار داده و ذيل هر بابى به تعداد حروف الفبا طبق فاءالفعل فصل قرار داده است. متاسفانه مولف نتوانسته است كه كتاب را به اتمام برساند و فقط تا پايان حرف عين به نگارش درآورده است.

وى شيوه خود در تأليف كتاب را اين‌گونه توصيف كرده است: «من نخست به لغت عامه پرداخته‌ام؛ آن‌گاه لغات خاص قرآن را ذكر كرده‌ام، بعد اثر را بحث نموده، سپس به مصطلح و مَثَل پرداخته‌ام.» پس ترتيب كتاب بدين‌گونه است: 1. لغت عامه و مجاز؛ 2. كتاب؛ 3. اثر؛ 4. مصطلح؛ 5. مثل.

در انتهاى جلد اول فهرست منابع و مطالب كتاب آمده است.