عون المعبود في شرح نظم المقصود في الصرف

عون المعبود في شرح نظم المقصود في الصرف، نوشته ابوعبدالرحمن ابراهیم بن محمد، فقیه قادمی سریحی یمنی است که منظومه صرفی نظم المقصود، اثر احمد بن عبدالرحیم طهطاوی مصری (1302-1233ق) را شرح کرده است.

عون المعبود في شرح نظم المقصود في الصرف
پدیدآوران	سریحی یمنی، ابراهیم بن محمد (نويسنده)
ناشر	امید مهر ** سفارت کبرای جمهوری چین. اداره انتشارات
مکان نشر	مصر - قاهره ** یمن - صنعا
سال نشر	1428ق - 2007م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

انگیزه مصنف - که خود، مدرس تجوید و قرائت‌ بوده - برای شرح نظم المقصود ازاین‌روست که این منظومه متن روانی دارد و به‌آسانی از بر می‌شود. بااین‌حال، وی با این شرح خواسته است که برخی مسائلی را که برای فهم طلاب پیچیده است، توضیح دهد؛ او عبارت‌های ساده‌ای را برای رفع پیچیدگی‌های واژه‌های متن و روشن‌ شدن معناها و قاعده‌های فن صرف به‌کار بسته است و از نقل آرای مختلف پرهیز کرده است؛ چراکه هدف، فهم نص منظومه است. ازاین‌رو، ذهن محصلان نباید آشفته شود.

طهطاوی از درج نشانی کتاب‌هایی که از آن‌ها برای این شرح بهره برده است، پرهیز کرده و نام آن‌ها را در پایان کتاب نوشته است. او در مقدمه‌اش شرح حال و تألیف‌های ناظم را نگاشته است. همچنین، وی از فن صرف، مسائل و احکام آن – که حد، موضوع، غایت، استمداد، مسائل، نسبت، اسم، حکم، فضل و واضع است – به‌اختصار سخن گفته است.

دانش صرف یا همان تصریف، اصطلاحاً یعنی تحویل بردن و تغییر دادن یک اصل که همان مصدر باشد، به صیغه‌های مختلف، که از هریک معنایی جدا قصد شده باشد و این معنا جز با این کلمه‌سازی و تغییر و تحویل به دست نمی‌آید. در این علم درباره جامد و مشتق، مؤنث و مذکر، مفرد و جمع و تثنیه، اسم یا فعل و یا حرف بودن ‌و زمان‌های مختلف افعال و... بحث می‌شود.

منابع مقاله

1. المقدمة و مقدمة في علم الصرف.
2. طباطبایی، محمدرضا، «صرف ساده»، دارالعلم، قم، چاپ 29، ۱۳۷۲ش.