ضراب، حسن بن اسماعیل
| نام | حسن بن اسماعیل ضراب |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | اسماعیل |
| متولد | 313ق |
| محل تولد | مصر |
| رحلت | 392ق |
| اساتید | احمد بن بهزاد بن مهران |
| برخی آثار | عقلاء المجانین و الموسوسین
ذم الریاء في الأعمال و الشهرة في اللباس و الأحوال و کراهیة الصفق و الزفن عند سماع الذکر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05097AUTHORCODE |
حسن بن اسماعیل ضراب (313-392ق)، محدث، از علمای مالکی‌مذهب قرن چهارم هجری در مصر، از شاگردان ابوقتیبه بغدادی و صاحب کتاب «عقلاء المجانين و الموسوسين».
نام، کنیه و شهرت
وی ابومحمد حسن بن اسماعیل بن محمد بن اسماعیل مروان بن غمر غسانی، معروف به ضراب مصری است[۱].
ولادت
او در سال 313ق، در مصر به دنیا آمد[۲].
تحصیلات
وی از دوران کودکی، به تحصیل علم پرداخته و در بزرگ‌سالی، برای کسب علم، به بیت‌المقدس و عسقلان سفر کرده است[۳].
اساتید
برخی از شیوخ و اساتید وی، عبارتند از:
- ابراهیم بن محمد رعینی، ابواسحاق نسائی (متوفی 365ق)؛
- احمد بن بهزاد بن مهران؛
- احمد بن حبیب؛
- احمد بن سعید اخمیمی؛
- احمد بن عبدالله بن حسن عصامی؛
- احمد بن محمد بن زیاد، ابوسعید (متوفی 340ق)؛
- احمد بن مروان دینوری، ابوبکر مالکی (متوفی 333ق)؛
- حسن بن حسن؛
- حسن بن رشیق عسکری، ابومحمد (متوفی 370ق)؛
- دعلج بن احمد سجزی بغدادی (متوفی 351ق)؛
- سلم بن فضل آدمی، ابوقتیبه بغدادی (متوفی 350ق)؛
- عبدالعزیز بن احمد بن فرج احمری؛
- عبدالعزیز بن علی مکتب؛
- عبدالواحد بن بکر ورثانی؛
- عثمان بن محمد سمرقندی، ابوعمرو (متوفی 345ق)؛
- علی بن عبدالله بن ابی‌مطر، ابوالحسن معافری مالکی (متوفی 339ق)؛
- محمد بن ابراهیم بن شعبان فقیه؛
- محمد بن احمد خولانی، ابوعبدالله مصری (متوفی 339ق)؛
- محمد بن احمد بن کامل مدینی؛
- محمد بن بشر عکری، ابوبکر زبیری (332ق)؛
- محمد بن جعفر بن محمد حضرمی، ابوالعباس، معروف به ابن دهان (متوفی 341ق)؛
- محمد بن ابی‌زرد عدوی؛
- محمد بن عبدالرحمن قرشی، ابوسفیان تنیسی (متوفی 342ق)[۴].
شاگردان
شاگردان وی عبارتند از:
- احمد بن علی بن هاشم، ابوالعباس (متوفی 445ق)؛
- ابوسعد مالینی، احمد بن محمد بن احمد (متوفی 412ق)؛
- اسماعیل بن علی حسینی، ابوابراهیم (متوفی 434ق)؛
- رشأ بن نظیف بن ماشاءالله، ابوالحسن (متوفی 444ق)؛
- فرزندش عبدالعزیز بن حسن بن اسماعیل ضراب، ابوالقاسم؛
- علی بن ابراهیم حوفی، ابوالحسن (متوفی 430ق)؛
- دارقطنی، ابوالحسن، علی بن عمر بن احمد بغدادی (متوفی 385ق)؛
- محمد بن حسن بن علی بن ترجمان، ابوالحسن (متوفی 448ق)؛
- محمد بن ابی‌عدی بن فضل سمرقندی، ابوصالح ازدی (متوفی 444ق)[۵].
آثار
- الرواية عن المالك؛
- أخبار مصر؛
- أخبار المعلمين؛
- المزاح؛
- المروءة؛
- كتاب عقلاء المجانين و الموسوسين[۶].
مذهب
در کتب رجال، اشاره‌ای به مذهب وی نشده است، اما از قرائنی همچون تلمذ وی نزد اعلام مالکی و نیز نوشتن کتابی در روایت از مالک، می‌توان حدس زد که وی، مالکی‌مذهب بوده است[۷].
وفات
وی در ربیع‌الآخر 392ق، دار فانی را وداع گفت[۸].
پانویس
منابع مقاله
ابراهیم صالح، مقدمه «كتاب عقلاء المجانين و الموسوسين»، اثر ابومحمد حسن بن اسماعیل ضراب، دمشق، دارالبشائر، 1424ق/2003م.