شاذلی، ابوالحسن

شاذلی، ابوالحسن
شاذلی، ابوالحسن
	مرقد و بارگاه ابوالحسن شاذلی در حمیتره مصر
نام کامل	ابوالحسن شاذلی
نام پدر	عبدالله
ولادت	519ق
محل تولد	منطقه غماره در نزدیکی سبته، شمال کشور مراکش
محل زندگی	مراکش
رحلت	656ق
مدفن	حمیتره (صعید مصر)
دین	اسلام
مذهب	اهل سنت
پیشه	مؤسس فرقه شاذلیه
	v; t; e;

برای دیگر کاربردها، شاذلی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ابوالحسن علی بن عبدالله بن عبدالجبار شاذلی مغربی (519-656ق)، زاهدی نابینا، قطب اول و مؤسس فرقه شاذلیه اهل تصوف است.

ولادت

او در سال 519ق یا 571 و یا 591ق در منطقه غماره در نزدیکی سبته در شمال کشور مراکش به دنیا آمد. نسب او با چندین واسطه به امام حسن مجتبی برمی‌گردد. طبق تاریخ تعریف شده جد شیخ ابوالحسن از روستای جودی (کوه جودی) شمال کوردستان‌ و ازنوادگان سلطانی هستن طی سفری به غماره کوچ نموده اند وی طبقه گفته و خودش از ملت الکراد نسب‌ است و وی مذهب مالکی داشت و برای تحصیل علوم رایج و جستجوی معرفت پا در راه سفر گذاشت.ابوالحسن در قله جَبَلُ العَلَم نزدیک شهر تطوان عزلت پیشه کرد. او در جوانی در نزد عبدالسلام بن مشیش شاگردی نمود، تعالیم شیخ مشیش در زندگانی شاذلی تأثیر زیادی داشت. او به اشارت شیخ عبدالاسلام به ناحیه‌ای در تونس که شاذلی نامیده می‌شد سفر کرد و به سبب اقامت در آن ناحیه به شاذلی شهرت یافت. وی در شاذلی مراحل سلوک را پیمود و به ترویج تعالیم صوفیه همت گمارد. طریقه او در مغرب رواج پذیرفت و شمار زیادی از مردم و عده ای از خانواده سلطان به این طریقه تمایل پیدا کردند.

تحصیلات

پس از آنکه به سن رشد رسید، به منطقه شاذله در کشور تونس رفت و سالیان زیادی در آنجا مشغول تحصیل و تعلیم و تهذیب ‌نفس گردید و بر این ‌اساس، به «شاذلی» معروف شد. ابوالحسن شاذلی در منطقه شاذله، بسیار مورد اذیت و آزار قرار می‌گرفت، به‌طوری‌که عرصه بر وی تنگ شد و تصمیم گرفت همراه با تعدادی از مریدانش شاذله را به قصد اسکندریه مصر ترک کند.

برخی بر این باورند که شاذلی از طرف دولت وقت به اسکندریه تبعید شده است. درهرصورت، وقتی وارد اسکندریه شد، مورد استقبال مردم قرار گرفت و به‌خاطر روحیه معنوی و اخلاقی‌اش هر روز به جمع مریدانش افزوده می‌شد. مردم با دیدن کرامات زیاد از شیخ، هر روز ارادتشان به او افزوده می‌شد و به‌مرور زمان صاحب طریق و خرقه گردید.

عبدالسلام بن مشیش الشریف الحسنی اجازه گرفته است. پس از کسب اجازه و تلبس به خرقه، شاذلی توانست با سیر و سلوک و تحمل ریاضت‌ها، خود صاحب خرقه و مؤسس طریقه جدیدی به نام طریقه شاذلیه شود.

سند طریقه شاذلیه از چند طریق به علی‌ بن ابی‌طالب(ع) می‌رسد^[۱]. در سال ۶۴۲ق وی به همراه پیروانش از مغرب به اسکندریه رفت و در محلی که سلطان ایوب بدو بخشیده بود اقامت گزید. طریقه ابوالحسن شاذلی در مصر با اقبال زیادی روبرو شد و شمار فراوانی از اهل علم و صاحبان منصب و طبقات مختلف مردم به حلقه پیروان آن پیوستند.^[۲] او همچنین سفری کوتاه به اسپانیا داشت تا این که سرانجام در اسکندریه ساکن شد. شاذلی در اسکندریه ازدواج کرد و صاحب فرزندان شد. در این زمان شاذلی در اسکندریه و قاهره شاگردان و مریدان بسیاری داشت که از طبقات مختلف مردم بودند.

او در سال ۱۲۵۸ میلادی معادل با ۶۵۶ قمری در صحرای عیذاب مصر در نزدیکی دریای سرخ در حالی که در مسیر حج بود درگذشت. از جمله فرزندان ایشان به جای مانده از ١١ تا فرزند فقط سه در قید حیاتش ماندن شیخ طه درولایت مصر شیخ عبدلله در ولایت سوریه شیخ خالد بن حسن در بلاد کردستان ایران شهر مریوان واقع هستند که شیخ خالد شاذلی به عنوان فرماند به سوی عراق لشکر کشی کرد برای جنگ با تار تار ها بعد به بلاد مریوان رفت مشغول به خدا پرستی بود که نوه ایشان شیخ زکریا قدس سره طریقت شاذلی را در این بلاد رواج داد و همسر ایشان شاهدخت بخارا به اسم بیبی اراک بود از ایشان صاحب دوازده فرزند پسر بود که به مقام قطب رسیده بودند از میان پسر هاش که برجسته تر بودند شاه نعمت الله ولی و حضرت شیخ پیریونس انجیران قدس سره بود که به مقام قطب زمان رسیده بود که نواده گان شیخ زکریا در مریوان مشغول به خدا پرستی در طریقت پدربزرگشان شیخ ابولحسن شاذلی هستند که در کتاب های نورالانوار ،قاموس الانساب‌، بنه مالی زانیاران کاملا نسب ایشانندمشخص است که نوه برجسته ایشان شهاب کاکوزکریایی شیخ شهاب الدین کاکوزکریایی، یا شیخ شهاب الدین شاذلی شاعر الکراد و شیخ طریقت شاذلیه است که در عهد صفویه زیسته است.[۱][۲][۳][۴] او بیشتر در مریوان و اطراف زیسته، از نسل شاه نعمت الله ولی است و در اشعار خود به او اشاره می‌کند. تخلص شعری وی شهاب است و از او اشعاری به زبان‌های مختلف، از جمله الکردی و فارسی، به جا مانده است و شجره این طایفه بزرگ شیخ میران شیخ کریم هانه شیخان در مریوان هست که به شیخ میران باختر مشهور است.

وفات

شیخ شاذلی در سال 656ق در راه رفتن به حج، در صحراى عیذاب در مصر درگذشت و در نزدیکى همان وادى در حمیتره (صعید مصر) به خاک سپرده شد و قبر او زیارتگاه اهل طریقت شاذلیه گردید^[۳].