توضيح المقاصد و المسالک بشرح ألفية إبن مالک
| توضيح المقاصد و المسالک بشرح ألفية إبن مالک | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرادی، حسن بن قاسم (نویسنده) عزوز، احمد محمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الفيه. شرح |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1426ق. = 2005م. |
| چاپ | چاپ یکم |
| شابک | 9953-34-425-6 |
| موضوع | ابن مالک، محمد بن عبدالله، 600؟ - 672ق. الفيه - نقد و تفسیر زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | 1426 /الف2 الف7022 / 6151 PJ |
توضيح المقاصد و المسالك بشرح ألفية ابن مالك، عنوان کتابی است 3 جلدی به زبان عربی با موضوع ادبیات عرب (علم نحو) از بدرالدین حسن بن قاسم مرادی، معروف به ابن ام‌قاسم (متوفی 749ق).
این اثر در واقع شرح ابن ام‌قاسم است بر الفیه ابن مالک. الفیه ابن مالک از آثار مهم ادبیات عرب است که به‌صورت نظم نوشته شده و علمای قدیم و جدید بر آن شرح و تلخیص نوشته و حاشیه زده‌اند. این شروح و حواشی از 100 شرح تجاوز کرده است[۱].
یکی از شروح مهم الفیه ابن مالک که شاید وسیع‌ترینشان باشد، شرح مرادی بر آن، یعنی اثر حاضر است که در اصالت آن نزاعی نیست. مؤلف در این اثر به دلیل رغبتی که در معلوم شدن قول درست و راجح داشته به ذکر بسیاری از اختلافات و آرای نحوی به‌همراه ادله آنها پرداخته است و کتاب از این حیث، کتاب مفصلی است. از مزایای دیگر این اثر، ذکر و نقل بسیاری از اقوال و نظرات دیگران در آن است؛ چراکه با این اقوال منقول، بسیاری از متون و نام‌های کتاب‌هایی که دیگر وجود ندارند، حفظ شده است. علاوه بر دو مورد قبل، کثرت استشهادات نویسنده این اثر به آیات قرآن کریم و حدیث شریف و شعر از دیگر مزایایی است که در میان شروح الفیه اهمیت این اثر را بالاتر می‌برد؛ این مزایا باعث شده این کتاب، مرجع اصلی دیگران در کتاب‌هایی باشد که بعدا نگاشته‌اند؛ مثلا اشمونی در شرحش بر الفیه در بسیاری از موارد عبارات کوتاه یا بلندی را بعینه از این کتاب ذکر کرده و اشاره به نقل آن از این کتاب نکرده است. پیش از اشمونی نیز ابن هشام، در مغنی اللبیب، مطالب زیادی را از «الجنی الدانی فی حروف المعانی» مرادی ذکر کرده، ولی آن را در مصادرش ذکر ننموده است[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.