یادنامه عارف قزوینی: سراینده رهایی ایران
| یادنامه عارف قزوینی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | به‌خیال، مهدی (نویسنده) |
| ناشر | نگاه |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1399 |
| شابک | 6ـ262ـ376ـ600ـ978 |
| کد کنگره | |
یادنامه عارف قزوینی: سراینده رهایی ایران تألیف جمعی از نویسندگان به اهتمام مهدی به‌خیال؛ عارف قزوینی در عمر کوتاهی که داشت، پیشامدهای مختلفی را از سر گذراند و با تمام ماجراها و پست و بلندی‌هایی که از محیط خانوادگی تا عرصۀ سیاست و ادبیات خواسته یا ناخواسته برای او رخ داد، از او شاعری یکه و تنها ساخت و با آنکه بسیار مورد طعن و انکار سیاسیون عافیت‌جو و ادیبان سنتی بود؛ اما همواره و تا واپسین لحظات زندگی، وطن‌پرستی صادق و بی‌ریا ماند.
گزارش کتاب
دربارۀ تاریخ مشروطیت تاکنون پژوهش‌های بسیار و ارزشمندی انجام گرفته؛ اما تاریخ ادبیات مشروطه همچنان عرصه‌ای فراخ و نکاویده است و آنچه در باب سرآمدن شعر و ادب آن روزگار مانند ملک‌الشعرای بهار، میرزادۀ عشقی، ایرج میرزا، فرخی یزدی، نسیم شمال، علی‌اکبر دهخدا، لاهوتی و ... به قلم آمده، انگشت‌شمار بوده است. عارف قزوینی شاعر محبوب و مردمی عصر مشروطه نیز از این جریان برکنار نبوده و همین امر ضرورت تحقیق و اندیشه در این حوزه را ناگزیر کرده است.
عارف قزوینی در عمر کوتاهی که داشت، پیشامدهای مختلفی را از سر گذراند و با تمام ماجراها و پست و بلندی‌هایی که از محیط خانوادگی تا عرصۀ سیاست و ادبیات خواسته یا ناخواسته برای او رخ داد، از او شاعری یکه و تنها ساخت و با آنکه بسیار مورد طعن و انکار سیاسیون عافیت‌جو و ادیبان سنتی بود؛ اما همواره و تا واپسین لحظات زندگی، وطن‌پرستی صادق و بی‌ریا ماند.
عارف دورۀ جوانی و نوجوانی خود را در دوران مظفرالدین شاه گذراند و با جهدی که در راه آزادی و مشروطه‌خواهی به خرج داد و مصائبی که دید، خود به تکه‌ای از تاریخ مشروطه بدل شد. او در طول 54 سال زندگی، راه‌های بسیاری پیمود، شعر ساخت، تصنیف سرود و آواز خواند و حتی خوشنویسی کرد و سرانجام موسیقی‌شناس و تصنیف‌سازی برجسته گردید؛ تا آنجا که حتی مخالفان او چون بدین اقلیم می‌رسیدند، سپر انداخته و بی‌چون و چند او را تصنیف‌سازی درخشان می‌شمردند.
دربارۀ زندگی و آثار عارف در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، هنری و ادبی به تفصیل در مقالات این کتاب سخن گفته شده است. این کتاب که حاصل نزدیک به ده سال جستجو و تحقیق دربارۀ عارف است، انتخابی است از مقالات، گقتارها و گفتگوهایی که دربارۀ زندگی و سروده‌های «یگانه شاعر ملی ایران» طی هشتادسال گذشته در کتاب‌ها و نشریات مختلف ـ از دوران حیات عارف تاکنون ـ منتشر شده است. بخشی از مقالات که پیش‌تر به چاپ رسیده، بدون تغییر و بخشی دیگر برای طبع در این مجموعه توسط مؤلفان بازنگریسته شده و پاره‌ای دیگر برای نخستین‌بار است که در این یادنامه به طبع سپرده می‌شود. این گفتارها شامل بررسی زندگی، شعر و تصنیف‌های عارف، جایگاه عارف در شعر و ادب عصر مشروطه، مناسبات عارف با معاصران و دوستی‌ها و دشمنی‌های متقابل و از جمله عیان شدن آنچه به مخاصمۀ او و ایرج میرزا کشید، خاطراتی از مشاهیر که با او دوستی، مکاتبه یا حشر و نشر داشته‌اند، سرنوشت چاپ آثار عارف در دوران حیات و پس از مرگ، سوگ‌سروده‌هایی برای عارف و حتی تنها گفتار مکتوبی که از جیران _خدمتکار باوفای عارف_ برجای مانده است.
در ترتیب مقالات کوشش بر آن بوده تا حد امکان سیر زندگانی شاعر در چند بخش به تفکیک و برحسب توالی تاریخی رعایت شود. عنوان کتاب از نام مقالۀ دکتر اسلامی ندوشن گرفته شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات