گنج روز نیاز: گزیده طبقات الصوفیه خواجه عبدالله انصاری
گنج روز نیاز: گزیدۀ طبقات الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری با گزینش و توضیح محمدسرور مولایی؛ پژوهشگر و محقق؛ این کتاب گزیدهای است از طبقات الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری که حاصل تقریرها و بیانات این عارف بزرگ در حلقههای درس و تذکیر برای مریدان بوده و با توضیحات و تحلیلهای روشنگرانه، گنجینهای ارزشمند از معارف عرفانی را ارائه میدهد.
| گنج روز نیاز: گزیدۀ طبقات الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مولایی، محمدسرور (گزینش و توضیح) |
| ناشر | معین |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-165-078-2 |
| موضوع | انصاری، عبدالله، ۳۹۶-۴۸۱ق - طبقات الصوفیه - عرفان - تصوف - مشایخ صوفیه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۲۷۸/الف۸ط۲۰۱۷ ۱۳۹۲ |
ساختار
این کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «گنج روز نیاز: گزیدۀ طبقات الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری» به گزینش و توضیح محمدسرور مولایی، منتخبی ارزشمند از یکی از مهمترین آثار عرفانی خواجه عبدالله انصاری، عارف نامدار قرن پنجم هجری است. این اثر گزیدهای است از طبقات الصوفیه که حاصل تقریرها و بیانات خواجه در حلقههای درس و تذکیر او برای مریدان بوده و هدف از آن ارشاد و تعلیم مریدان بوده است.
خواجه عبدالله انصاری، معروف به پیر هرات، از عارفان بزرگ و تأثیرگذار تاریخ تصوف اسلامی است. از میان آثار متعددی که به او منسوب است، میتوان به مناقب احمد حنبل، مناقب اهل آثار، کتاب القواعد، کتاب الفاروق فی الصفات، کتاب القدریه، تکفیر الفهمیه، منازل السائرین، صد میدان و طبقات الصوفیه اشاره کرد. در انتساب این آثار به پیر هرات تردیدی وجود ندارد.
طبقات الصوفیه بر خلاف دیگر آثار خواجه عبدالله انصاری، تألیف مستقیم او نیست، بلکه حاصل تقریرها و بیانات او در حلقههای درس و تذکیر برای مریدان حاضر در آن حلقهها بوده است. آنچه پیر میگفته، مرید یا مریدانی مینوشتهاند و بدین گونه طبقات الصوفیه پدید آمده است. به همین دلیل این کتاب از نظر ساختاری با کتابهای دیگر که در آن قصد نویسنده تألیف و تصنیف اثر بوده است، تفاوتهای بسیاری دارد.
یکی از منابعی که پیر هرات به هنگام تقریر احوال و اقوال مشایخ بدان نظر داشته، طبقات الصوفیه شیخ عبدالرحمن سلمی نیشابوری بوده است. با این حال، این کتاب تنها مرجع و منبع پیر هرات نبوده و وی اطلاعات بسیاری از منابع دیگر که قریب ده مورد از آنها را در طبقات الصوفیه نام برده است، همچنین آنچه را که از پیران و مشایخ دیده و شنیده و به یاد داشته است، به هنگام تقریر بدان افزوده است.
ویژگی برجستۀ طبقات الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری این است که او به هنگام بیان احوال و تقریر اقوال پیران و مشایخ، آن احوال و گفتهها را مورد نقد و تفسیر و تحلیل و مقایسه با دیگر مشایخ قرار میدهد و به این ترتیب باریکیهای سخنان و احوال آنان و تفاوت احوال و مقامات روندگان را به مریدان و شاگردان بازمینماید.
در این کتاب داستانها و حکایات مشایخ صوفیه و احوال ایشان بیشتر برای اطلاع مریدان از احوال پیران و تعلیم و ارشاد آنان و آشنایی با مراحل سیر و سلوک و دشواریهای راه و آداب و رسوم اهل طریقت نقل شده است. خواجه عبدالله انصاری در نقل و نقد اقوال و احوال مشایخ، دقایق و نکات و ظرایفی را که به صورت فشرده و غالباً رمزوار بیان شده است، برای مریدان میشکافد و گاه چند گفته را با یکدیگر مقایسه میکند و خود نیز در آن باب چیزی میافزاید.
این کتاب همچنین از منظر پژوهشهای دستور تاریخی زبان فارسی و گنجینۀ واژگان نیز حائز اهمیت است، چرا که پارهای از ویژگیهای گویش هروی سدۀ پنجم در آن محفوظ مانده است.
کتاب حاضر در چهار بخش اصلی تنظیم شده است: بخش اول به معرفی خواجه عبدالله انصاری و آثار او میپردازد، بخش دوم شامل گزیدۀ متن طبقات الصوفیه است، بخش سوم گزیدهای از سخنان مشایخ را در بر میگیرد و بخش پایانی به چند پاره مناجات اختصاص یافته است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات