مولایی، محمدسرور

نام	محمدسرور مولایی
نام‎های دیگر
نام پدر
متولد	1324ش
محل تولد	غزنی افغانستان
رحلت
اساتید	بدیع‌الزمان فروزان‌فر پرویز ناتل خانلری سید جعفر شهیدی ذبیح‌الله صفا عبدالحسین زرین‌کوب
برخی آثار	طبقات الصوفية (انصاري هروي) خواجگان چشت تجلی اسطوره در شعر حافظ نزهة الأرواح و روضة الأفراح (تاریخ الحکماء)
کد مؤلف	AUTHORCODE00934AUTHORCODE

محمدسرور مولایی (متولد 1324ش-غزنی افغانستان)، پژوهشگر، منتقد ادبی و مصحح آثار تاریخی، استاد زبان و ادبیات فارسی اهل افغانستان، از شاگردان بدیع‌الزمان فروزان‌فر و پرویز ناتل خانلری و نویسنده کتاب «آیین کشورداری (دوره غزنویان)».

ولادت

محمدسرور مولایی، در سال 1324ش، در شهر غزنی (شهری در ولایت غزنی، در مرکز شرقی افغانستان) به دنیا آمد^[۱].

تحصیلات

وی دبستان را در غزنی و دبیرستان را در مدرسه حبیبیه کابل گذراند. در آزمونی که برای فرستادن شاگردان رتبه‌های یکم تا سوم دبیرستان‌های سراسر کشور به خارج برگزار گردید، رتبه پنجم را کسب کرد و بورسیه تحصیل در ایران را برگزید و در سال 1344ش، برای تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی، به ایران مهاجرت کرد^[۲].

در بهمن 1348ش، از دانشگاه تهران، دانش‌نامه کارشناسی، در دی 1351ش، از همین دانشگاه، دانش‌نامه کارشناسی ارشد و در خرداد 1355ش، نیز از همین دانشگاه، دانش‌نامه دکتری گرفت^[۳].

اساتید

در دوره‌ای که در دانشگاه تهران درس می‌خواند، از خرمن دانش استادانی چون سید جعفر شهیدی، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، پرویز ناتل خانلری، ذبیح‌الله صفا، سید صادق گوهرین، عبدالحسین زرین‌کوب، سید حسن سادات ناصری و حسین خطیبی خوشه چید^[۴].

از 1348 تا 1369ش، نیز در بنیاد فرهنگ ایران، زیر نظر دکتر پرویز ناتل خانلری، به مطالعه و بررسی متون فارسی پرداخت. همچنین از آغاز پایه‌گذاری بنیاد شاهنامه فردوسی، به عضویت هیئت تصحیح و تنقیح شاهنامه برگزیده شد^[۵].

تدریس در دانشگاه‌های ایران

دکتر مولایی از 1354ش، در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران به تدریس زبان و ادبیات فارسی پرداخت. در این مدت نیز توانست مراتب علمی را از استادیاری تا استادی تمام، به دست آورد^[۶].

ریاست دانشگاه بامیان افغانستان

با روی کار آمدن دولت تازه در افغانستان، ایشان به ریاست دانشگاه بامیان در مرکز افغانستان منصوب شد؛ ازاین‌رو، به میهن بازگشت و به خدمت پرداخت^[۷].

در بازگشت به افغانستان، به‌ناچار از تدریس کناره گرفت و بیشتر سرگرم کارهای پژوهشی شد. مولایی هرازگاهی در دانشگاه کابل نیز تدریس کرده است^[۸].

آثار

ایشان یکی از اندیشمندان بزرگ افغانستان است که آثار ارزشمندی در قلمرو زبان و ادب پارسی و تاریخ‌ و فرهنگ کشور خویش نگاشته یا تصحیح و ویرایش کرده است. افزون بر آن، آثار متعددی در زمینه‌های مولوی‌پژوهی، بیدل‌پژوهی و بازنشر آثار خواجه عبدالله انصاری هروی دارد^[۹]. برخی ‌از آثار وی، به شرح ذیل می‌باشد:

برگزیده شعر معاصر افغانستان؛
آیین کشورداری (دوره غزنویان)؛
فرهنگ لغات قرآنی بازمانده از سده پنجم هجری؛
روایت طبری و بلعمی از قیام سیدالشهداء(ع) و خون‌خواهی مختار؛
طبقات الصوفیه، خواجه عبداللّٰه انصاری (تصحیح)؛
تاریخ ادبیات ایران در دوره صفاریان و سامانیان؛
مجموعه رسائل فارسی خواجه عبداللّٰه انصاری (۲ مجلد، تصحیح)؛
تجلی اسطوره در دیوان حافظ؛
ویراستاری شش دفتر مثنوی بر اساس نسخه قونیه (۶ مجلد)؛
ترجمه تاریخ الحکمای شهرزوری؛
مجموعه غزلیات میرزا عبدالقادر بیدل (۳ مجلد)؛
دیوان اشعار خلیل‌الله خلیل؛
آتشکده وحدت: دیوان حضرت خواجه مستان‌شاه کابلی (تصحیح)؛
تاریخ احمدشاهی؛
سیر الاقطاب یا تاریخ مشایخ چشتیه؛
کلیات نادم، محمدیحیی نادم قیصاری (مقدمه)؛
گنج روز نیاز: گزیده طبقات الصوفیه خواجه عبداللّٰه انصاری (گردآوری)؛
بحر المعانی (مجموعه نامه‌های عرفانی)، حسینی مکّی (تصحیح)؛
سراج التواریخ، ملا فیض‌محمد کاتب (تصحیح)^[۱۰].

فعالیت‌ها

این استاد بزرگ، در پست‌های اجرایی و علمی مختلفی در افغانستان و ایران، مصدر خدمت فراوان به زبان فارسی بوده است. آخرین اثر ارزشمندی که مولایی تصحیح کرده، «سراج التواریخ»، نگاشته ملا فیض‌محمد کاتب است که سال گذشته به همت نشر امیری در کابل منتشر شد. خانه ادبیات افغانستان در ششمین جشنواره قند پارسی نیز که در ماه حوت سال 1390 در تهران برگزار گشت، مقام ادبی دکتر مولایی را گرامی داشته بود^[۱۱].