کلیات اشعار مولانا عرفی شیرازی
| کلیات اشعار مولانا عرفی شیرازی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جواهری، غلام حسین (نويسنده) عرفی شیرازی، جمال‌الدین محمد (سراينده) |
| عنوان‌های دیگر | دیوان عرفی شیرازی ** شامل رساله نفسیه - قصاید - ترجیع بند - ترکیب بند - غزلیات - رباعیات - ساقی نامه - مثنویات ** کلیات اشعار مولانا عرفی شیرازی |
| ناشر | کتابخانه سنايی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 10ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 9د 6031 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کلیات عرفی شیرازی، مشتمل بر رساله نفسیه، قصاید، ترجیع‌بند، ترکیب‌بند، غزلیات، رباعیات، ساقی‌نامه و مثنویات جمال‌الدین عرفی شیرازی (م 999ق) شاعر دوره صفوی است که بیشتر در هند مشهور بوده است. این اثر به کوشش غلامحسین جواهری (وجدی) منتشر شده است.
در ابتدای کتاب، به شرح حال و نام و نسب عرفی به‌اختصار و به اخلاق و عقاید او با تفصیل بیشتر پرداخته شده است[۱]. عرفی، در زمینه سخن مزیت‌های مخصوصی دارد؛ به‌طوری‌که تمام شعرا و گویندگان هم‌دوره او این حقیقت را تصدیق داشتند؛ حتی فیضی که ملک‌الشعرای دربار و سخن‌شناس توانایی بود نمی‌توانست طرز جدید و ابتکار عرفی را منکر شود و مکرر در مکاتبات خود، او را به وسعت فکر و قدرت ایجاد می‌ستود. نظیری نیشابوری که از سخن‌سرایان مسلم است و قدر او را در قصیده، هم‌سنگ انوری گرفته‌اند، در استقبال یکی از قصاید عرفی شکست خورده و در پایان بعد از عجز و اقرار به ناتوانی، خود را به پیروی از او ملزم می‌کند:
| به طرز وی دو سه بیتی دگر ادا سازم | که بهر دعوی او قاطع است برهانی[۲] |
وجدی، معتقد است که تمام آثار منظوم و منثور عرفی از فهرست این کتاب خارج نیست؛ چون همان طور که در دیباچه نوشته شده آثار پراکنده عرفی به شکل قصیده و غزل و رساله نفسیه که هرکدام جداگانه چاپ می‌شده، ظن اهل تحقیق را قوی کرده و احتمال داده‌اند که ممکن است آثار دیگری از او به‌جای مانده باشد، ولی با نسخه‌های متعدد و تحقیقاتی که روی آثار او شده، حدود آثار عرفی از فهرست این کتاب خارج نیست[۳].
به‌طوری‌که در این کتاب ملاحظه می‌کنید تعداد قصاید از 50 و غزلیات از 500 و رباعیات و قطعات، ترکیبات و ترجیعات و مثنویات او از صدها شعر متجاوز است. درباره رساله نفسیه که در ابتدای کتاب آمده و به زحمت زیاد به آن دسترسی پیدا شده، خیلی از تذکره‌نویسان از کلمه آن دچار اشتباه شده‌اند و آن را «نفیسه» نوشته‌اند؛ درصورتی‌که نام آن، «نفسیه» است و کلمه نفس در چند جای آن تکرار شده... نکاتی که این رساله دارد به یک سلسله مواعظ از قبیل تهذیب و تزکیه نفس و ارائه طریق به‌سوی حقیقت اختصاص یافته است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.