کتاب حذف من نسب قريش
کتاب حذف من نسب قریش ، اثر مورج بن عمرو سدوسی (متوفی 195ق)، کتابی است که به شجرهنامه و نسب قریش پرداخته است.
| کتاب حذف من نسب قريش | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مورج سدوسی (نويسنده) منجد، صلاحالدین (مصحح) |
| ناشر | مکتبة دار العروبة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قریش (قبیله) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 8م4ق 219 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب یک شجرهنامه کامل و جامع نیست، بلکه برگزیده یا بخشهایی از نسب قریش را دربر میگیرد. مؤلف قصد نداشته که همه نسب قریش را به صورت مفصل بیاورد؛ لذا کتابش را به صورت مختصر تدوین کرده است[۱].
اهمیت کتاب
این کتاب به عنوان یکی از قدیمیترین منابعی که در زمینه انساب (شجرهنامهها) به دست ما رسیده است معرفی میشود. اهمیت آن تا حدی است که ذکر میشود از این پس مرجع اصلی برای صحتسنجی کتابهای انسابی که بعد از آن نوشته شدهاند خواهد بود[۲].
ساختار کتاب
- روش متفاوت مؤلف: رویکرد مؤلف در این کتاب با سایر مؤلفان نسبشناس متفاوت است. او تنها به ذکر نامها اکتفا نمیکند، بلکه ممکن است شرح حال مختصری یا شبیه به شرح حال را برای فرد نامبرده بیاورد. گاهی به تفصیل درباره فرد صحبت میکند، گاهی به چیزی اشاره میکند که دلالت بر امری دارد، یا داستانی مرتبط با او نقل میکند. اگر فرد شعر داشته باشد، بخشی از شعر او را نیز میآورد. این روش، کتاب را به هستهای کوچک برای کتابهای شرح حالنگاری مفصلتر تبدیل میکند که بعدها نوشته شدهاند.
- ترتیب منطقی و واضح: مؤلف نامها را با ترتیبی منطقی و واضح مرتب کرده است. این ترتیب واضحتر و آسانتر از ترتیب مورد استفاده توسط ابن الکلبی و مُصعَب است، که این خود استفاده و مراجعه به کتاب را تسهیل میکند[۳].
گزارش محتوا
در مقدمه کتاب توضیحاتی درباره نویسنده و کتابش ارائه شده و سپس مطالبی درباره نسخ خطی مورد استفاده و چگونگی تحقیق و تصحیح آن ارائه شده است.
مؤلف در کتاب خود برخی نامها و روایتهای منحصر به فردی را ذکر کرده است که در منابع دیگر مؤلفان انساب یافت نمیشوند. تأکید میشود که این روایتها باید پذیرفته شوند، زیرا مؤلف در عصر متقدمی میزیسته، اطلاعات گستردهای در زمینه لغت و توثیق داشته، و مورد اعتماد و وثوق علما بوده است[۴].
کتاب با ذکر فرزندان عبد مناف بن قصی آغاز میشود. مؤلف به ترتیب به بررسی خاندانها و افراد برجسته زیر پرداخته است:
فرزندان عبد مناف بن قصی، شامل: بنی هاشم بن عبد مناف، که به تفصیل به فرزندان و نوادگان ایشان، از جمله عبد المطلب، عبدالله (پدر پیامبر)، حمزه، علی بن ابیطالب، جعفر بن ابیطالب و فرزندان و نوادگان آنها (مانند خلفای عباسی: منصور و مهدی) پرداخته شده است. این بخش شامل اطلاعاتی درباره زندگی، هجرت به مدینه، و شعر برخی از این افراد است[۵].
فرزندان عبد شمس بن عبد مناف، از جمله امیه، حرب بن امیه و ابوسفیان بن حرب. این قسمت به خاندان اموی و خلفای آنها (مانند معاویه) نیز اشاره میکند و شامل جزئیاتی درباره برخی افراد، حضور در وقایعی مانند جنگ بدر، و شعر آنها است[۶].
فرزندان نوفل بن عبد مناف[۷]، و...
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.