کاوش در ایران (عکس‌های اریش اف. اشمیت. سال‌های 1319- 1309 خورشیدی)
| کاوش در ایران (عکس‌های اریش اف. اشمیت. سال‌های 1319- 1309 خورشیدی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | گورسان سالتسمان، عایشه (نویسنده) مشایخ، هایده (مترجم) |
| ناشر | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| شابک | 978-600-436-378-5 |
| موضوع | اشمیت، اریش فریدریش، ۱۸۹۷ - ۱۹۶۴م.,chmidtB , Friedrich Erich,عکا‌سی در باستانشناسی -- ایران,rchaeologyB in Photography -- Iran,ایران -- آثا‌ر تا‌ریخی,ranB -- Antiquities |
| کد کنگره | CC۷۹/ع۸گ۹ |
کاوش در ایران (عکس‌های اریش اف. اشمیت. سال‌های 1319- 1309 خورشیدی) تألیف عایشه گورسان سالتسمان؛ مترجم هایده مشایخ؛ تا اواخر نیمه‌ی اول سده‌ی بیستم میلادی به جز حفاری هایی که مدتی در انحصار فرانسویان بود، ایران از نظر کاوش‌های باستانشناسی همچنان ناشناخته مانده بود. پروژه‌ی دامغان اولین برنامه‌ی اکتشافات باسنان‌شناسی آمریکایی‌ها در ایران بود. کتاب حاضر به شرح و توصیف آن می‌پردازد.
گزارش کتاب
در خرداد 1310/ ژوئن 1931 موزه‌ی باستانشناسی و انسان‌شناسی دانشگاه پنسیلوانیا نخستین هیئت اکتشافی باستانشناسی را با همکاری موزه‌ی هنری فیلادلفیا (در آن زمان موزه‌ی هنری پنسیلوانیا) به ایران (در آن زمان پرشیا) اعزام کرد. مأموریت این هیئت، که در ایران به هیئت مشترک باستانشناسی معروف بود، عبارت بود از حفاری‌های دوره‌ی مفرغ در تپه حصار (4500- 2000 پ.م) در نزدیکی شهر دامغان، واقع در شمال شرقی ایران، و کاخ ساسانی (سده‌ی سوم تا هفتم میلادی) که بر ویرانه‌های این سکونتگاه بنا شده بود. این کاخ مجموعه بناهای عظیمی بود با گچبری‌های چشمگیر از دوران پیش از اسلام.
در طی نخستین فصل حفاری‌های تپه حصار، اشیاء با نفیسی همچون آرایه‌هایی از جنس طلا و مفرغ، سلاح ها، جواهراتی از جنس سنگ‌های نیمه قیمتی، ظروف سفالین و ظروف زیبای مرمرین به دست آمد. گزارش‌های آرتور پوب درباره‌ی حفاری‌های این کاخ ساسانی در نشریه‌ی ایلوستریتد لاندن نیوز و درباره‌ی یافته‌های دوران پیش از تاریخ، تبلیغات وسیعی در اروپا و ایالات متحده به راه انداخت. علاقه‌ی عمومی هم موجب شد منابع مالی فراهم شود، که هم تضمینی بود برای ادامه‌ی پروژه‌ی دامغان و هم موزه‌ی دانشگاه را قادر ساخت تا در دهه‌های آتی برنامه‌های پژوهشی را در ایران و خاور نزدیک به اجرا درآورد.
هوراس اف. جین مدیر موزه‌ی دانشگاه، اشمیت، باستان شناس جوان آلمانی را برای اجرای این پروژه منصوب کرده بود. پروژه‌ی دامغان موجب شد تا اشمیت به برنامه‌های جدید اکتشافی در محوطه‌ها و مناطق باستانی بی شماری در ایران رهنمون شود، در کار باستانشناسی جهان کهن مهارت یابد و بتواند همچون پژوهشگری خانه به دوش از زندگی لذت ببرد. با پشتکار و عزم راسخ اشمیت و جین، کار کاوش در پروژه‌ی دامغان تا دو فصل، از خرداد ماه 1310 تا دیماه 1311، ادامه یافت. این پروژه موفقیت عظیمی بود. نه تنها به سبب یافتن 5000شی ء و گورهای بی شمار، بلکه به این علت که یکی از نخستین پروژه‌های روشمند اکتشاف در ایران به شمار می‌رفت. اگرچه پروژه متکی به دقت روش شناسانه و نظریه‌ی باستان شناختی آن زمان نبود، اما شیوه‌ی مبتنی بر دانش انسان شناسانه‌ی اشمیت در آن روزگار حرکتی انقلابی به شمار می‌رفت. پروژه‌ی تپه حصار هنوز هم پایه و اساس کار بررسی و تفسیر توالی فرهگ ها در منطقه است.
در پایان فصل دوم کاوش، نیمی از یافته‌ها انتخاب و به موزه‌ی دانشگاه فیلادلفیا ارسال شد. نیم دیگر طبق بند مربوط به تقسیم یافته‌ها در قانون جدید عتیقات ایران به موزه‌ی تهران واگذار شد. موزه‌ی هنری فیلادلفیا سهم خود را از گچبری‌های معماری تنها از حفاری‌های کاخ ساسانی به دست آورد. اشمیت و گروه او، نزدیک به 2600 عکس سیاه و سفید گرفتند، که بعضی از آن‌ها کیفیت بی نظیری داشتند و در آلبوم هایی گذاشته شدند. اشمیت گزارش‌های اولیه‌ی پروژه‌ی دامغان و اکثر اسناد میدانی را به آرشیو موزه‌ی دانشگاه واگذار کرد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران