پانصد روز با نیما: بررسی و تبیین اشعار مجموعه تبری روجا نیما یوشیج
| پانصد روز با نیما | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جهان‌آرای، عادل (نویسنده) |
| ناشر | آرون |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1397 |
| شابک | 7ـ598ـ231ـ964ـ978 |
| کد کنگره | |
پانصد روز با نیما: بررسی و تبیین اشعار مجموعه تبری روجا نیما یوشیج تألیف عادل جهان‌آرای، نویسنده این اثر تلاش دارد تا در این کتاب به بررسی و تبیین اشعار طبری نیما یوشیج بپردازد؛ اشعاری که به نظر می‌رسد کمتر میان وجوه مختلف شعری پدر شعر نو مورد توجه قرار گرفته است.
گزارش کتاب
نیما یوشیج افزون بر نقش مهمی که در احیاء و بازسازی شعر کهن ایران ایفا نمود، در جایگاه یک مازندرانی اصیل و وابسته به موطن اصلی‌اش، توانست یادگارهای ارزشمندی را در شعر تبری به نسل فردا تقدیم نماید و به تناسب شرایط محیطی و درک اجتماعی روزگار خود نقش‌آفرینی کند. اگر شروع نگاه تازۀ نیما را در شعر فارسی، به منظومۀ افسانه معطوف نماییم، خواهیم دید که از آن به عنوان یک ساختمان نمایشی یاد میکند و در آن عنصر گفتگو به عنوان یک شکل تازه مطرح میشود. در شعر تبری روجا با اشعاری روبرو می‌‌شویم که شاعر ضمن تفاخر از نسل خود و پیوند با گذشته‌های تاریخی، حسرت‌ها و خواهش‌هایش را مطرح نموده و با خطاب قراردادن خود، از ناکامی‌هایش می‌‌گوید. در بیشتر این اشعار نیما تنها یک نام حقیقی و منفرد نیست، بلکه هر انسانی را در ذهن خود خطاب قرار میدهد تا با تلاشی پیگیرانه به فردایی بهتر بیندیشند.
در دهه‌های گذشته نویسندگان و پژوهشگران متعددی تلاش کرده‌اند تا به بررسی بخشی از اندیشه‌ها و اشعار نیما یوشیج بپردازند؛ گاه سنت‌شکنی‌های او بررسی شده، گاه تکنیک‌های بیانی و تأثیرپذیری‌های او از شاعران دیگر زبان‌ها به خصوص زبان فرانسوی، گاه بررسی اندیشه‌های او در باب شعر و ...؛ از این‌رو بیراه نیست اگر ادعا شود بخش قابل توجهی از تحقیقات دهه‌های اخیر، چه در قالب کتاب و چه در قالب مقاله، به نیما اختصاص دارد.
تأثیری که نیما بر شعر فارسی گذاشت، بسیاری از نویسندگان و محققان را مجاب کرده تا اندیشه‌ها، آرا و آثار او را مورد بررسی قرار دهند. این کتاب از جمله آثار تازه‌منتشر شده با این رویکرد است که منتشر شده است. نویسنده این اثر تلاش دارد تا در این کتاب به بررسی و تبیین اشعار طبری نیما یوشیج بپردازد؛ اشعاری که به نظر می‌رسد کمتر میان وجوه مختلف شعری پدر شعر نو مورد توجه قرار گرفته است.
صواحی سر آفتاب سر بزوُ اُ / هنگام صبح آفتاب سر زد
گنی تش پرنه پر بزوُ اُ / گویی آتش می‌پرد و پرواز میکند
م یار بیمو مِ وَر دَر بزوُ اُ / یار من به سویم آمد و در زد
مِ دل بورد راه دی‌یر بزوُ اُ / دلم رفت و راه دیگری رفت
ویژگی بارز شعرهای تبری نیما این است که با شعر شاعران قبل از خود، از نظر کیفی و بن‌مایه‌های تصویری متفاوت است. مثلا در همین چهار مصرع، نیما به دلیل تسلط بر زبان و همچنین دانش شعری، در تصویرسازی و ارائۀ فضاهای شاعرانه بسیار قوی و هنرمندانه برخورد میکند. زبانش اگرچه کهن است، اما توان او در به خدمت‌گرفتن فضاهای نو در شعر به‌گونه‌ای است که کاملا می‌توان این تفاوت کار او با دیگر شاعران تبری‌سرا را حس کرد. خورشیدی که برای نیما طلوع میکند، جسم و جان جهنده‌ای دارد، هوشمند و دارای حرکت است. این نوع عاریت‌گیری تصویری در شعرهای تبری بیش از نیما کمتر دیده میشود. پرواز کردن خورشید و اینکه مانند آتش می‌پرد، به صورتی جلوه میکند که خواننده در دو مصرع بعدی می‌تواند این تصور را در ذهن خود ایجاد کند که شاید آفتاب پروازگر شعر همان یار و دلبر شاعر باشد که دلش را می‌برد و او را نیز هوایی میکند. آمدن یار چون طلوع خورشید جلوه میکند و وقتی دلش را از دست میدهد، زمانی است که خورشید می‌پرد.
این کتاب بعد از آن گردآوری شده که شعرهای تبری نیما هر روز ـ به مدت سه سال ـ در روزنامۀ همشهری منتشر شده و به فراخور توانایی که گردآورنده از شعر نیما داشته و همچنین فضای موجود دربارۀ اشعار تبری او، متنی به عنوان خوانش می‌نوشته است.
مجموعه دوبیتی‌های نیما با استناد به سه منبعی که از آنها بهره گرفته شده است، حدکثر 456 قطعه بوده؛ اما در این مجموعه شماره‌های دوبیتی‌ها به عدد پانصد رسیده که دلیل افزایش شمار دوبیتی‌ها، بخشی به دلیل خوانش مجدد یک دوبیتی در شماره و روزهای مختلف بوده است. اشعار این کتاب بر اساس ترتیب انتشار روزانه با تاریخ روز انتشار و شمارۀ آن تدوین شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات