فلسفه سياسی فارابی و ارتباط آن با ولايت فقيه: تفاوت میان نسخه‌ها

| ناشر = مرکز بين‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)

در مبانی حاکمیت نیز، فلسفه سیاسی [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و نظریه ولایت‌فقیه اشتراکاتی دارند؛ هر دو دیدگاه در آغازِ استدلالشان، بر توحید، هدایت و رهبری الهی، و معاد (مقصد حرکت انسان) پای می‌فشارند. [[فارابی، محمد بن محمد|‏فارابی]] معتقد است که خداوند از طریق وحی و عقل فعال به پیامبر (ص) و رئیس اول مدینه فاضله، هدایت و رهبری جامعه به‌سوی سعادت حقیقی را بر عهده می‌گیرد.<ref>.ر.ک: همان، ص۲۹۹</ref>‏ ارتباط دیگر این دو دیدگاه در منشأ حاکمیت دیده می‌شود؛ هر دو نظریه بر این باورند که حق حاکمیت در انحصار خداوند است و قانون الهی را بر صفحه دل انسان اجرا می‌گذارد، اگرچه فلاسفه سیاسی فارابی و فقیهان در استدلال تفاوت‌هایی دارند <ref>.ر.ک: همان، ص۳۰0</ref>‏.

نویسنده در جمع‌بندی ارتباط نظریه ولایت‌فقیه با اندیشه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] که در شش جهت اصلی (مبانی، منشا حاکمیت، شرایط، ادله مشروعیت، وظایف و اهداف حاکم) انجام داده است،<ref>همان، ص۳۱۹</ref> چنین گزارش می‌دهد که‏ بخش اول و دوم کتابش را به موضوعاتی چون اهداف، فرضیه‌ها، زندگی فارابی، شخصیت علمی او و مفاهیم کلی فلسفه سیاسی فارابی ویژه نموده است.<ref>.ر.ک: همان، ص۳۱۲</ref>‏ حسینی در این باره به هدف نهایی [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] از فلسفه سیاسی، که کسب فضیلت و ایجاد سعادت در وجود انسان است، اشاره می‌کند<ref>.ر.ک: همان، ص۳۱۵</ref>‏ و اینکه، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] سعادت حقیقی را به معنای رسیدن به مرتبه عقل فعال می‌انگارد و بالاترین مراتب سعادت انسان را در کسب فضائل چهارگانه نظری، فکری، اخلاقی و عملی می‌داند.<ref>.ر.ک: همان، ص313-312</ref>‏ حسینی میان دین و فلسفه از نگاه فارابی رابطه وثیقی قائل است؛ بدین‌‌گونه که مسیرهای هدایت الهی از طریق «وحی» و «عقل فعال» به پیامبر (ص) و رئیس اول مدینه فاضله صورت می‌گیرد. این هدایت و رهبری، جامعه را یاری می‌دهد تا به سعادت حقیقی برسد.<ref>ر.ک: همان، ص۳۱۴ </ref> ‏[[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] حکومت را از نظر فعالیت به حکومت فردی و جمعی تقسیم می‌کند.<ref>.ر.ک: همان، ص۳۱۵ </ref>‏او همچنین در مورد انواع حکومت‌ها، در کنار مدینۀ فاضله، به چهار نوع فاسدِ «جاهله، فاسقه، ضالّه و متبدّله» اشاره می‌نماید.<ref>.ر.ک: همان، ص۳۱۷ </ref>‏ حسینی در پایان، با تایید ارتباط فلسفه سیاسی فارابی با ولایت‌فقیه و ارتباط ریاست مدینه فاضله با آن، نشان می‌دهد که رئیس سوم مدینۀ فاضله، که فارابی از آن به «رئیس سنت» یاد می‌کند، همان ولی‌فقیه است. ‏پس می‌توان گفت که این دو نظریه به لحاظ مبانی، منشأ حاکمیت، شرایط، مشروعیت، وظایف و اهداف حاکم، تفاوت بنیادی و عمیقی ندارند و فقط تفاوت اندکی در ادلّه وجود دارد. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] فیلسوف است و به خلاف فقیهان از ادله نقل که تعبّدی است، بهره نمی‌گیرد. <ref>.ر.ک: همان، ص۳۱۹</ref> ‏نهایت اینکه، رئیس مماثل، همان ائمۀ اطهار(ع) و رئیس سنت نیز همان ولی‌فقیه است.<ref>.ر.ک: همان، ص319،۳۱7</ref>‏