مبانی معرفت شناختی علوم انسانی در اندیشه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بخش اول: مبانی یا اصول معرفت‌شناسی؛ این بخش با بحث در خصوص عقلانیت معرفت آغاز می‌شود و بر امکان دستیابی انسان به معرفت‌های یقینی و تردیدناپذیر بر اساس اندیشه اسلامی تأکید می‌کند. یکی از مسائل محوری این بخش، لزوم تعهد به حقیقت و رهایی از گرایش‌های شخصى است تا انسان بتواند به اصول خدشه‌ناپذیر عقلی و اعتقادی دست یابد. در ادامه، کتاب به رد بطلان سوفیسم و نسبی‌گرایی می‌پردازد و بیان می‌کند که حقیقت ثابت است و معرفت دگرگون نمی‌پذیرد، اگرچه معلوم در معرض تغییر است. همچنین، امکان دست‌یابی به واقعیات و پدیده‌ها موردبحث قرار گرفته و معرفت حضوری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌های دستیابی به واقعیت بدون واسطه مطرح می‌شود. منابع معرفت از جمله حواس ظاهری و باطنی، عقل و گزاره‌های پیشین نیز تشریح می‌شوند. این بخش شامل تقسیم معرفت به حضوری و حصولی، و تقسیم علوم حصولی به تصور و تصدیق است. مفاهیم حقیقی و غیرحقیقی، و اقسام و ویژگی‌های مفاهیم کلی (ماهوی، منطقی و فلسفی) تبیین می‌شوند. در نهایت، معیار صدق قضایای نظری و بدیهی، شامل راه‌های دستیابی به صدق از جمله ارجاع به بدیهیات اولیه، موردبررسی قرار می‌گیرد<ref>همان، ص18- 103</ref>.

بخش سوم: منطق فهم یا قواعد عقلایی گفتمان؛ در این بخش، به منطق و قواعد مرتبط با فهم متن و گفتمان پرداخته می‌شود. ابتدا این پرسش مطرح می‌گردد که آیا قرائت‌ها و تفسیرهای مختلف از یک متن بی‌پایان هستند یا محدود. سپس نقش پیش‌دانسته‌ها (مجموعه‌ای از دانسته‌های شخص، انتظارات، سلایق و...) و افق معنایی (دامنه معنایی متون) در فرایند فهم مورد تحلیل قرار می‌گیرد. در نهایت، علل اختلاف‌نظر در فهم متون بررسی می‌شود که شامل اختلافات مربوط به نص و ظاهر، یا اختلافات ناشی از دیدگاه‌های ذهنی و غیردینی است، و راهکارهایی برای کاهش اختلافات در مسائل فقهی ارائه می‌شود<ref>همان، ص138- 143</ref>.