تاریخ تحلیلی دفاع مقدس و بازتاب آن در ادبیات ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

جنگ عراق علیه ایران، به عنوان طولانی‌ترین جنگ در تاریخ معاصر، پیامدهای گسترده‌ای در سطوح تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ـ هنری جامعۀ ایرانی داشته است. به‌گونه‌ای که می‌‌توان آن را زمینه‌ساز تغییر و تحولات همه‌جانبۀ این کشور دانست. یکی از ابعاد متأثر از جنگ عراق علیه ایران، هنر و به‌ویژه ادبیات است؛ این تأثیرپذیری به شکل‌گیری جریان ادبی، ذیل ادبیات انقلاب اسلامی منجر می‌شود که «ادبیات دفاع مقدس» خوانده می‌شود. اگرچه ادبیات دفاع مقدس با آغاز تاریخی جنگ، به وجود آمد؛ اما با پایان آن خاتمه نیافت و هم‌پای پیامدهای آن تا امروز نیز ادامه دارد.

ادبیات دفاع مقدس ـ چنان‌که از عنوانش برمی‌آید ـ یکی از جریان‌های ادبی معاصر به حساب می‌آید که حول محور جنگ عراق علیه ایران و پیامدهای آن شکل گرفته است. جنگ می‌تواند فی‌نفسه عاملی برای ایجاد جریان ادبی باشد؛ به عبارت دیگر جنگ به منزلۀ امری تاریخی و زمان‌مند با زمینه‌های بروز، سیر تاریخی و پیامدهای مشخص، کنشگری عمده در شکل‌گیری جریان ادبی است و می‌توان نقش چندگانۀ آن را در لایه‌های زبانی، محتوایی و ساختاری آثار ادبی مشاهده و بررسی کرد. بازتاب جنگ عراق با آن سابقه، در تمامی ابعاد زندگی جامعۀ ایرانی از جمله ادبیات بسیار گسترده و پایدار است. جریان ادبی دفاع مقدس به دو زیرجریان تاریخی ـ ادبی قابل تقسیم است: آثاری که طی هشت سال جنگ آفریده شده‌اند؛ آثاری که پس از پذیرش قطعنامۀ 598 تا امروز در این‌باره به نگارش درآمده‌اند.