جامع التواریخ حسنی؛ بخش تاریخ سلجوقیان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ب الدین' به 'ب‌الدین'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ب الدین' به 'ب‌الدین')
خط ۳۰: خط ۳۰:
سلجوقیان که به جغرافیای وسیعی از آسیای میانه تا کرانه‌های مدیترانه حکمرانی کرده و ایران و آسیای صغیر را موطن خود قرار داده بودند، به دلیل ایفای نقش مهم تاریخی‌شان در تاریخ شرق و دنیا، جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده‌اند. در ذکر اهمیت چنین موضوعی باید اذعان داشت با وجود آنکه تحقیقات مربوط به تاریخ سلجوقیان مربوط به ادوار گذشته است؛ اما هنوز تحقیقات یادشده نتوانسته نتایج درخوری به همراه داشته باشد. چنین وضعیتی تاحدودی مربوط به منابعی است که زمان سلجوقیان به زبان‌های گوناگون نوشته شده و در عصر کنونی هنوز امکان تصحیح و نشر نیافته‌اند. این کتاب، معرفی، تحلیل و تحقیق منبعی بسیار مهم از تاریخ سلجوقیان است که تاکنون ناشناخته باقی مانده است. بخش سلجوقیان «جامع‌التواریخ» که مؤلف دورۀ تیموریان حسن یزدی آن را به زبان فارسی نگاشته است، با تطبیق آثاری که مرتبط با موضوع کتاب است، تصحیح و افزون بر چاپ آن به زبان فارسی، در نسخۀ دیگری به زبان ترکی استانبولی نیز چاپ خواهد گردید.
سلجوقیان که به جغرافیای وسیعی از آسیای میانه تا کرانه‌های مدیترانه حکمرانی کرده و ایران و آسیای صغیر را موطن خود قرار داده بودند، به دلیل ایفای نقش مهم تاریخی‌شان در تاریخ شرق و دنیا، جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده‌اند. در ذکر اهمیت چنین موضوعی باید اذعان داشت با وجود آنکه تحقیقات مربوط به تاریخ سلجوقیان مربوط به ادوار گذشته است؛ اما هنوز تحقیقات یادشده نتوانسته نتایج درخوری به همراه داشته باشد. چنین وضعیتی تاحدودی مربوط به منابعی است که زمان سلجوقیان به زبان‌های گوناگون نوشته شده و در عصر کنونی هنوز امکان تصحیح و نشر نیافته‌اند. این کتاب، معرفی، تحلیل و تحقیق منبعی بسیار مهم از تاریخ سلجوقیان است که تاکنون ناشناخته باقی مانده است. بخش سلجوقیان «جامع‌التواریخ» که مؤلف دورۀ تیموریان حسن یزدی آن را به زبان فارسی نگاشته است، با تطبیق آثاری که مرتبط با موضوع کتاب است، تصحیح و افزون بر چاپ آن به زبان فارسی، در نسخۀ دیگری به زبان ترکی استانبولی نیز چاپ خواهد گردید.


نام اصلی مؤلف که به «[[حسن یزدی، شهاب‌الدین|حسنی یزدی]]» معروف است، [[حسن یزدی، شهاب‌الدین|حسن بن شهاب الدین حسین بن تاج‌الدین یزدی]] است. مؤلف که با لقب شاعر منجم یا منجم شاعر شناخته می‌شود، در این کتاب خود را چنین معرفی می‌کند: «[[حسن یزدی، شهاب‌الدین|ابن شهاب، حسن شهاب، حسن بن شهاب، حسن شهاب حسین الیزدی]] المعروف به ابن شهاب شاعر منجم، حسن بن شهاب بن حسین المعروف به ابن شهاب شاعر منجم، منجم، شاعر منجم، المعروف به ابن شهاب شاعر منجم». دربارۀ زادگاه، دوران کودکی و آموزشی مؤلف، هیچ‌گونه اطلاعی در دست نیست؛ اگرچه حدس زده می‌شود به احتمال قوی وی کرمانی است. زمانی که تیموریان بر کرمان حکم می‌راندند، وی در قبال 600 دینار به مدت سی سال در یک بنیاد انجام وظیفه کرده است. مؤلف در سن شصت‌سالگی با تفویض ادارۀ کرمان به سید میرک شیروانی این وظیفۀ خود را از دست می‌دهد. بر این اساس احتمالاً تاریخ تولد وی سال 793 است. اگرچه مؤلف این کتاب را در سال 855 به زبان فارسی و به نام میرزا سلطان ابوالمظفر محمود بهادر بن بایسنقر بن شاهرخ تیموری آغاز کرده است، اما پس از کشته‌شدنش توسط برادرش میرزا سلطان ابوالمظفر بابر بن بایسنقر بن شاهرخ در ذی‌الحجۀ سال 855 اثر خود را به وی تقدیم می‌کند. دربارۀ زندگی مؤلف و مرگ او پس از این تاریخ اطلاعی در دست نیست.
نام اصلی مؤلف که به «[[حسن یزدی، شهاب‌الدین|حسنی یزدی]]» معروف است، [[حسن یزدی، شهاب‌الدین|حسن بن شهاب‌الدین حسین بن تاج‌الدین یزدی]] است. مؤلف که با لقب شاعر منجم یا منجم شاعر شناخته می‌شود، در این کتاب خود را چنین معرفی می‌کند: «[[حسن یزدی، شهاب‌الدین|ابن شهاب، حسن شهاب، حسن بن شهاب، حسن شهاب حسین الیزدی]] المعروف به ابن شهاب شاعر منجم، حسن بن شهاب بن حسین المعروف به ابن شهاب شاعر منجم، منجم، شاعر منجم، المعروف به ابن شهاب شاعر منجم». دربارۀ زادگاه، دوران کودکی و آموزشی مؤلف، هیچ‌گونه اطلاعی در دست نیست؛ اگرچه حدس زده می‌شود به احتمال قوی وی کرمانی است. زمانی که تیموریان بر کرمان حکم می‌راندند، وی در قبال 600 دینار به مدت سی سال در یک بنیاد انجام وظیفه کرده است. مؤلف در سن شصت‌سالگی با تفویض ادارۀ کرمان به سید میرک شیروانی این وظیفۀ خود را از دست می‌دهد. بر این اساس احتمالاً تاریخ تولد وی سال 793 است. اگرچه مؤلف این کتاب را در سال 855 به زبان فارسی و به نام میرزا سلطان ابوالمظفر محمود بهادر بن بایسنقر بن شاهرخ تیموری آغاز کرده است، اما پس از کشته‌شدنش توسط برادرش میرزا سلطان ابوالمظفر بابر بن بایسنقر بن شاهرخ در ذی‌الحجۀ سال 855 اثر خود را به وی تقدیم می‌کند. دربارۀ زندگی مؤلف و مرگ او پس از این تاریخ اطلاعی در دست نیست.


[[حسن یزدی، شهاب‌الدین|حسنی یزدی]] با این وجود یک شاعر است؛ چنان‌که در جای‌جای اثرش، سروده‌هایش دیده می‌شوند؛ اما سروده‌هایش به اندازۀ تاریخ‌نگاری وی از اعتبار کافی برخوردار نیست. با این حال بعضی از ابیات نوشته‌شده در این اثر، دربرگیرندۀ اطلاعات ذی‌قیمت اجتماعی و تاریخی است. گرچه مؤلف در این اثر به وجود دیوانی از اشعار خود اشاره دارد، اما تاکنون اثری از آن به دست نیامده است.
[[حسن یزدی، شهاب‌الدین|حسنی یزدی]] با این وجود یک شاعر است؛ چنان‌که در جای‌جای اثرش، سروده‌هایش دیده می‌شوند؛ اما سروده‌هایش به اندازۀ تاریخ‌نگاری وی از اعتبار کافی برخوردار نیست. با این حال بعضی از ابیات نوشته‌شده در این اثر، دربرگیرندۀ اطلاعات ذی‌قیمت اجتماعی و تاریخی است. گرچه مؤلف در این اثر به وجود دیوانی از اشعار خود اشاره دارد، اما تاکنون اثری از آن به دست نیامده است.