دیوان همام تبریزی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'همام الدین' به 'همام‌الدین')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲۴: خط ۲۴:
}}
}}


'''دیوان همام تبریزی''' تألیف خواجه همام‌الدین علاء تبریزی (۶۳۶؟-۷۱۲ق)؛ به تصحیح رشید عیوضی؛ مجموعه کامل اشعار همام تبریزی، شاعر برجسته قرن هفتم هجری است. این دیوان که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده، حاوی کلیه اشعار فارسی و عربی این شاعر نامدار دوره ایلخانان مغول می‌باشد.
'''دیوان همام تبریزی''' تألیف [[همام، محمد بن فريدون|خواجه همام‌الدین علاء تبریزی]] (۶۳۶؟-۷۱۲ق)؛ به تصحیح [[عیوضی، رشید|رشید عیوضی]]؛ مجموعه کامل اشعار همام تبریزی، شاعر برجسته قرن هفتم هجری است. این دیوان که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده، حاوی کلیه اشعار فارسی و عربی این شاعر نامدار دوره ایلخانان مغول می‌باشد.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۰: خط ۳۰:


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
کتاب با مقدمه مفصلی از مصحح آغاز می‌شود که در آن به شرح حال همام تبریزی، جایگاه ادبی او و روش تصحیح دیوان پرداخته شده است. خواجه همام‌الدین علاء تبریزی از رجال و شاعران معروف ایران در عهد ایلخانان مغول بود که در حدود سال ۶۳۶ هجری قمری متولد شد. وی از معاصران و دوستان نزدیک خواجه شمس الدین صاحب دیوان جوینی بود و از جمله علما و عرفای زمان خود به شمار می‌رفت.
کتاب با مقدمه مفصلی از مصحح آغاز می‌شود که در آن به شرح حال همام تبریزی، جایگاه ادبی او و روش تصحیح دیوان پرداخته شده است. [[همام، محمد بن فريدون|خواجه همام‌الدین علاء تبریزی]] از رجال و شاعران معروف ایران در عهد ایلخانان مغول بود که در حدود سال ۶۳۶ هجری قمری متولد شد. وی از معاصران و دوستان نزدیک خواجه شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی بود و از جمله علما و عرفای زمان خود به شمار می‌رفت.


اشعار مندرج در این دیوان بالغ بر ۳۹۴۴ بیت است که شامل ۱۶۵ بیت عربی و ۳۷۷۹ بیت فارسی می‌باشد. بخش اشعار عربی شامل قصاید، قطعات و مفردات در موضوعات توحید، مدح و سایر مضامین است.
اشعار مندرج در این دیوان بالغ بر ۳۹۴۴ بیت است که شامل ۱۶۵ بیت عربی و ۳۷۷۹ بیت فارسی می‌باشد. بخش اشعار عربی شامل قصاید، قطعات و مفردات در موضوعات توحید، مدح و سایر مضامین است.


بخش اشعار فارسی به چند قسمت تقسیم می‌شود:
بخش اشعار فارسی به چند قسمت تقسیم می‌شود:
- توحید، نعت، مدایح و مواعظ: شامل پنج غزل و قطعه در توحید، یک قصیده و یک قطعه در نعت پیامبر اسلام، و قصاید و قطعاتی در مدح سلاطین و بزرگان عصر
- توحید، نعت، مدایح و مواعظ: شامل پنج غزل و قطعه در توحید، یک قصیده و یک قطعه در نعت پیامبر اسلام، و قصاید و قطعاتی در مدح سلاطین و بزرگان عصر
- غزلیات: شامل ۲۲۰ غزل که برخی از آنها دارای ابیاتی به زبان تبریزی هستند و از این جهت دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشند
- غزلیات: شامل ۲۲۰ غزل که برخی از آنها دارای ابیاتی به زبان تبریزی هستند و از این جهت دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشند
- مراثی: شامل دو قطعه، یک ترجیع‌بند و یازده غزل در رثای درگذشتگان
- مراثی: شامل دو قطعه، یک ترجیع‌بند و یازده غزل در رثای درگذشتگان
- مقطعات و اخوانیات: ۴۳ قطعه در موضوعات مختلف و مکاتبات با دوستان
- مقطعات و اخوانیات: ۴۳ قطعه در موضوعات مختلف و مکاتبات با دوستان
- مفردات: ۴۸ بیت فرد در موضوعات گوناگون
- مفردات: ۴۸ بیت فرد در موضوعات گوناگون
- رباعیات: ۹۸ رباعی در زمینه‌های عشقی، عرفانی و سایر مضامین
- رباعیات: ۹۸ رباعی در زمینه‌های عشقی، عرفانی و سایر مضامین
- مثنویات: شامل مثنوی‌ای در بحر خفیف با ۵۵۸ بیت در توحید و نعت پیامبر و کتاب صحبت‌نامه که مثنوی عشقی در بحر هزج با ۳۸۳ بیت است
- مثنویات: شامل مثنوی‌ای در بحر خفیف با ۵۵۸ بیت در توحید و نعت پیامبر و کتاب صحبت‌نامه که مثنوی عشقی در بحر هزج با ۳۸۳ بیت است


همام تبریزی از شاعران پیشین مانند سنایی، انوری و نظامی و از معاصران خود مانند سعدی تأثیر پذیرفته و خود نیز بر شاعرانی چون عبید زاکانی، حافظ، کمال خجندی و شمس مغربی تأثیر گذاشته است.
[[همام، محمد بن فريدون|همام تبریزی]] از شاعران پیشین مانند [[سنایی، مجدود بن آدم|سنایی]]، [[انوری، محمد بن محمد|انوری]] و [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی]] و از معاصران خود مانند [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] تأثیر پذیرفته و خود نیز بر شاعرانی چون [[عبید زاکانی، عبیدالله|عبید زاکانی]]، [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]]، [[خجندی، کمال‌الدین مسعود|کمال خجندی]] و [[شمس مغربی، محمد شیرین بن عزالدین|شمس مغربی]] تأثیر گذاشته است.


در تصحیح این دیوان از نسخه‌های خطی متعددی استفاده شده که مهم‌ترین آنها نسخه پاریس، نسخه لاهور، نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی و نسخه کتابخانه نافذپاشای ترکیه است. مصحح با دقت و ظرافت تمام، به تصحیح و مقابله این نسخه‌ها پرداخته و اختلاف نسخه‌های مختلف را در پاورقی ذکر کرده است.
در تصحیح این دیوان از نسخه‌های خطی متعددی استفاده شده که مهم‌ترین آنها نسخه پاریس، نسخه لاهور، نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی و نسخه کتابخانه نافذپاشای ترکیه است. مصحح با دقت و ظرافت تمام، به تصحیح و مقابله این نسخه‌ها پرداخته و اختلاف نسخه‌های مختلف را در پاورقی ذکر کرده است.