ثلاث رسائل في القضاء الإسلامي: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ثلاث رسائل في القضاء الإسلامي'''، مجموعه سه رساله مستقلّ در زمینه قضاوت اسلامی از آثار سه اندیشور مربوط به قرن‌های سوم، چهارم و دهم هجری قمری است که هر رساله، جنبه‌ای جداگانه از این موضوع را بررسی می‌کند. پژوهشگر معاصر، [[بدری محمد فهد]] این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه‌ای کلی و تعلیقاتی ارزنده بر آن افزوده و همچنین شخصیت و آثار نویسندگان و روش هر یک از رساله‌ها را در سه مقدمه اختصاصی معرفی کرده است.

*این رساله از آثار محدث، قاری و زاهد قرن سوم هجری قمری، [[ابوحارث سُریج بن یونس مروزی بغدادی]] (متوفای ۲۳۵ق)، است و از این نظر اهمیت دارد که چگونگی قضاوت را در سه قرن نخستین و فتاوای صحابه و تابعین را گزارش می‌کند و روشن است که قضاوت‌های قاضیان در این دوره آغازین از تاریخ اسلام، جنبه کاربردی فقه اسلامی را نشان می‌دهد. <ref> مقدمه محقق، ص21. </ref>

*[[سریج بن یونس بغدادی]]با سند نقل کرده است که پیامبر(ص) به سمرة بن جندب که همسایه‌آزاری می‌کرد و لجاجت می‌ورزید، گفت: «أنتَ مُضارٌّ» (تو زیان‌سازی.) و به صاحب خانه فرمود: برو نخل سمره را از ریشه قطع کن. <ref> ر.ک:متن کتاب، ص 44. </ref>

*این رساله از آثار اديب، شاعر و واژه‌شناس قرن چهارم هجری قمری، [[حسن بن عبدالله بن سهل]] (متوفای 395ق)، معروف به [[ابوهلال عسكرى]]، است و مواضع خلفای راشدین و اموی و عباسی در باب قضاوت و حضور آنان در مجالس قاضیان را بیان می‌کند و نویسنده، مورخ نیست و شاعرانه و ادیبانه به قضایا می‌نگرد و این اشکال بر او وارد است که ترتیب تاریخی حوادث را مراعات نکرده است. <ref> مقدمه محقق، ص123-124. </ref>

*این رساله از آثار ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، است و نویسنده بدون مقدمه وارد بحث اصلی خودش یعنی مذمت قضاوت می‌شود و روایاتی گزینشی در این موضوع می‌آورد و به روایات مخالف آن اعتنایی نمی‌کند و این آسیب روش‌شناختی پذیرفتنی نیست و باید سبب آن را توضیح می‌داد و تصریح می‌کرد که درصدد دورساختن نااهلان از ورود به میدان قضاوت است. <ref> همان، ص199. </ref>