بن‌مایه‌های دینی ایران باستان در شاهنامه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بن‌مایه‌های دینی ایران باستان در شاهنامه''' تألیف کلثوم غضنفری (متولد ۱۳۵۸ش)؛ کتابی است که به بررسی جامع بازتاب باورها، آیین‌ها و عناصر دین زردشتی در شاهنامه فردوسی می‌پردازد. این پژوهش درصدد است با اتکا به شواهد و اسناد زردشتی، به سؤالات و ابهامات مربوط به کیفیت بازتاب این دین در شاهنامه پاسخ گوید و میزان تطابق اطلاعات فردوسی با واقعیت‌های زردشتی، فرآیند تطبیق این عناصر با حساسیت‌های اسلامی دوران شاعر، و مواردی که اطلاعات او نادرست است را تحلیل کند.

کتاب با مقدمه‌ای آغاز می‌شود که در آن هدف اصلی پژوهش، یعنی بررسی کامل متن شاهنامه بر اساس اسناد زردشتی و تحلیل چگونگی بازتاب این دین در اثر فردوسی، به وضوح بیان شده است. نویسنده به این مسئله کلیدی می‌پردازد که اگرچه فردوسی ظهور زردشت را در دوره گشتاسب کیانی می‌داند، اما در توصیف باورها و آیین‌ها تفاوتی بین دوران پیشازردشتی و زردشتی قائل نمی‌شود و دین زردشتی را به عنوان مذهب رسمی تمام ادوار پیش از اسلام معرفی می‌کند.

فصل اول: فردوسی و شاهنامه به ارائه اطلاعات کلی درباره سراینده شاهنامه، شخصیت، مذهب و مسئله انتساب داستان ظهور زردشت به او اختصاص یافته است. در بخش پایانی این فصل، منابع مورد استفاده فردوسی برای سرودن حماسه خود بررسی شده است.

فصل دوم: ظهور زردشت به تحلیل چگونگی پذیرش دین زردشت توسط گشتاسب و جنگ مذهبی ایران و توران که در پی آن رخ داد، می‌پردازد. در این فصل، توصیفات شاهنامه با روایات باقیمانده زردشتی مقایسه شده و مباحثی مانند اوستا در شاهنامه و اصطلاحات کلیدی مانند دین به و دین پاک مورد تحلیل قرار گرفته است.

فصل ششم: دیگر عناصر زردشتی شاهنامه به تحلیل عناصر پراکنده دیگری که ریشه در سنت زردشتی دارند، می‌پردازد. نویسنده در سرتاسر کتاب از شاهنامه تصحیح جلال خالقی مطلق به عنوان متن اصلی استفاده کرده و یافته‌های خود را بر اساس مقایسه با متون کهن زردشتی ارائه می‌دهد. این کتاب با بررسی دقیق و روشمند، منبعی ارزشمند برای درک عمیق‌تر جهان‌بینی حاکم بر شاهنامه و تعامل پیچیده بین سنت ایرانی و اسلامی در این اثر حماسی به شمار می‌آید.<ref>[https://literaturelib.com/books/2340 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>